Κυρίως στη δεκαετία του ’50 και αρχές της δεκαετίας του ’60, πριν οργανωθούν τα πανελλήνια πρωταθλήματα, στα Γιάννινα, όπως και στην Άρτα, γίνονταν το λεγόμενο τουρνουά Χριστουγέννων. Έπαιρναν μέρος οι τοπικές ομάδες «Αβέρωφ», «Ατρόμητος» , «Ολυμπιακός», ενώ κάποιες φορές, όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες, καλούσαν και αθηναϊκές ομάδες στην πόλη μας, για να δώσουν ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον στη διοργάνωση, αλλά περισσότερο να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του κόσμου. Το ίδιο γίνονταν και τις μέρες του Πάσχα.
Μπορεί τα Χριστούγεννα οι πιτσιρικάδες της εποχής να περίμεναν με λαχτάρα τα κάλαντα και τον Άι Βασίλη, αλλά οι φίλαθλοι περίμεναν να δουν και ποδόσφαιρο, καθώς οι συναντήσεις των τοπικών ομάδων, ακόμη και στα φιλικά, είχαν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Περισσότερο βέβαια, όταν έπαιζαν Αβέρωφ και Ατρόμητος, οι δύο «αιώνιοι αντίπαλοι». Στο τουρνουά των Χριστουγέννων, πότε η Μητρόπολη και πότε επιχειρήσεις της περιοχής ή άλλοι φορείς αθλοθετούσαν Κύπελλο για τους νικητές του τουρνουά. Κάποια απ’ αυτά τα παιχνίδια θα παραθέσουμε σήμερα από τη στήλη μας, όπως τα παρουσίασε ο Η.Α. της εποχής, διατηρώντας την ορθογραφία και τη δημοσιογραφική γλώσσα της εποχής.
Για το πώς ήταν γενικά το ποδόσφαιρο παλιά στα Γιάννινα, όπως και για τα τουρνουά που γινόταν Χριστούγεννα και Πάσχα, σε μια μελέτη του, ο αείμνηστος Κώστας Κόκκας (παλιός αρχηγός του Αβέρωφ και της Μικτής Ιωαννίνων) έγραψε και τα εξής: «Μέχρι το 1952 δεν υπήρχαν θεσμοθετημένα πρωταθλήματα ή άλλου είδους οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες. Οι ποδοσφαιρικοί αγώνες διοργανωνόταν, με πρωτοβουλία των διοικήσεων των συλλόγων, κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα ή των Χριστουγέννων και σε κάθε άλλη ευκαιρία που τους παρουσιαζόταν. Σ’ αυτούς τους αγώνες συμμετείχαν εκτός από τα γνωστά αθλητικά Σωματεία και οι ομάδες των Προσκόπων, των δασκάλων, της VIII Μεραρχίας ή μονάδων του Στρατού κ.λπ. Πολύ συχνά γίνονταν και αγώνες μικτών ομάδων, όπως π.χ. Μικτή Ιωαννίνων εναντίον Μικτής Αθηνών ή Μικτής Κερκύρας. Επίσης οι ομάδες της πόλης μας προσκαλούσαν και ομάδες των Αθηνών και η πρώτη συνάντηση εναντίον ομάδας Α’ Κατηγορίας διεξήχθη το 1951, όταν ο Αβέρωφ αντιμετώπισε τον Πανιώνιο (ήρθε στα Γιάννινα αεροπορικώς με Ντακότα). Δεν υπήρχαν επίσημα δελτία ποδοσφαιριστών και πολλές φορές ποδοσφαιριστές του Αβέρωφ εκαλούντο να ενισχύσουν τον Ατρόμητο, όταν αυτός αγωνίζονταν εναντίον μιας μεγάλης ομάδας και το αντίστροφο».
Τέτοιες μέρες στα παλιά Γιάννινα
Πριν πάμε στα γήπεδα, να πάρουμε και κλίμα από εκείνη την εποχή, μέσα από τις σελίδες του αξιόλογου βιβλίου «Ιστορίες από τα παλιά Γιάννινα» του Δημητρίου Κοράκη: «Από τα χαράματα σχεδόν της παραμονής των Χριστουγέννων ξυπνούσαν οι γειτονιές των παλιών Γιαννίνων από τα κάλαντα, που έλεγαν τα μικρά παιδιά, ζεστά ντυμένα, από σπίτι σε σπίτι και όλοι άνοιγαν τις πόρτες τους με καλοσύνη για το έθιμο και το καλό και με ευχαρίστηση τους έδιναν το φιλοδώρημα. Μετά από νηστεία πολλοί μεγάλοι και κυρίως τα παιδιά πηγαίναμε στην εκκλησία, φορώντας καινούργια ρούχα, για να μεταλάβουμε, αφού παίρναμε την ευχή των μεγάλων του σπιτιού μας. Επιστρέφοντας από την εκκλησία νηστικοί μετά τη μεταλαβιά τρώγαμε τις λεπτές τηγανίτες, που είχαν σχήμα φιόγκου και τις οποίες οι γυναίκες των γιαννιώτικων σπιτιών αφού τις τηγάνιζαν τις περιχύνανε με μέλι και τριμμένα καρύδια, τις λέγαμε δε λαλαγκίτες. Προ των Χριστουγέννων στολίζαμε ένα κλωνάρι πεύκου ή ένα κλωνάρι άλλου δέντρου χωρίς φύλλα, συνήθως συκιάς, το οποίο χρωματίζαμε με ασημί μπογιά κι απάνω του κρεμούσαμε καρύδια χρυσωμένα κι εικόνες με αγγελούδια και βάζαμε μπόλικο βαμπάκι για χιόνι. Αυτό το χριστουγεννιάτικο δέντρο το τοποθετούσαμε σε μια γωνιά του μαντζάτου του σπιτιού μας, βάζοντας στη βάση του μια χάρτινη φάτνη με τις σχετικές παραστάσεις κι έτσι συμπληρώνονταν η γιορταστική ατμόσφαιρα του δωματίου. Το μεσημέρι των Χριστουγέννων όλοι κάθονταν γύρω από το γιορτινό τραπέζι κι έτρωγαν με χαρά κι ευχές για υγεία σαλάτες της εποχής, τυριά, πρασοσέλινο και γιαπράκια κι έπιναν καλό σπιτίσιο κρασί».
Ο Αβέρωφ νίκησε Ατρόμητο και Ολυμπιακό
Το 1951, οι αγώνες του Χριστουγεννιάτικου τουρνουά είχαν ξεκινήσει στις 23 Δεκεμβρίου και είχαν ολοκληρωθεί την ημέρα των Φώτων. Στην αρένα του σταδίου, οι τρεις ομάδες της πόλης, ενώ ο Η.Α. ανέφερε στο σχετικό ρεπορτάζ: «Δια το Κύπελλον εορτών ο Αβέρωφ επεβλήθη με σκορ 3-1 επί του Ατρομήτου και προβάλει ως φαβορί. Οι παίκται του νικητού αγωνισθέντες κατά το α’ ημίχρονον με απαράμιλλον σθένος, τόλμην και αποφασιστικότητα, επέτυχον να προηγηθούν με 2-1 τέρματα, τα οποία εσημείωσαν οι Καρακίτσος, Μπέρτζος (Αβέρωφ) και Μπίζος (Ατρομήτου). Αλλά και κατά το β’ ημίχρονον η ομάς του Αβέρωφ είχε υπεροχήν και ηύξησεν το σκορ σε 3-1 με τέρμα του Κρικώνη. Η σύνθεσις της νικητρίας: Παπακώστας, Λάμαρης, Ιωάννου, Νότσικας, Δάφλος, Κόκκας, Ευαγγέλου, Κρικώνης, Κλήμης, Μπέρτζος, Καρακίτσος. Από τις δύο ομάδες ξεχώρισαν οι Παπακώστας, Κόκκας, Κρικώνης, Καρακίτσος, Κλήμης, Μπίζος. Εις το πρώτον ματς του τουρνουά ο Ατρόμητος εκέρδισεν με σκορ 3-1 τον Ολυμπιακόν παρουσία πλήθους κόσμου».
Βροχή τα γκολ το 1955
Από το τουρνουά του 1955 έχει ενδιαφέρον το παιχνίδι Ατρόμητος – Ολυμπιακός 5-4 που έγινε παραμονές Χριστουγέννων. Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα από το ρεπορτάζ του Η.Α.: Το παιχνίδι που το παρηκολούθησαν πολλοί φίλαθλοι, παρουσίασε ενδιαφέρον από κάθε άποψιν. Κυρίως η ταχύτητα, η τέχνη και τα πολλά τέρματα ήταν τα κύρια γνωρίσματα του αγώνος. Η ομάς του Ατρομήτου παρουσίασεν ορμητικήν και ακάθεκτον επίθεσιν, κύρια στελέχη της οποίας ήσαν ο Ζώης και ο Παπακοσμάς. Η άμυνά του υπήρξεν επίσης αρκετά σταθερά, αλλά εδέχθη τέσσερα τέρματα χάρις εις την απειρίαν του νέου τερματοφύλακος Παναγιωτίδη, που αντικατέστησεν τον Τσανακτσήν. Η δυάς Λέντζος και Γκαρανάτσης υπήρξεν αρκετά δυναμικήν. Η μέση γραμμή αποτελουμένη από τους διακριθέντας Καραμανωλάκη, Παπαντωνίου, ενισχυμένη και από τον Στόλην εκινήθη με αξιοζήλευτον μαχητικότητα. Η εστία του Κήττα εδέχθη βομβαρδισμόν από τους Τσακελίδη και Παπακοσμά. Ο Ολυμπιακός με την επιστροφήν του τιμωρημένου Χριστόπουλου θα γίνη πιο δυνατός. Τον Χριστόπουλο ταιριάζει η θέσις σέντερ φορ και όχι σέντερ χαφ. Διεκρίθησαν οι Χριστόδουλος Ζούμπας, Νέσσης και Γάκης.
Ευχές για Καλά Χριστούγεννα
Και μ’ αυτές τις μικρές Χριστουγεννιάτικες ιστορίες μέσα από το ποδόσφαιρο και τα γήπεδα, γυρίσαμε το χρόνο πίσω , σε εποχές ρομαντικές. Σταματούμε εδώ, ευχόμενοι σε όλους καλά Χριστούγεννα, χρόνια πολλά με υγεία, δύναμη, πολλά χαμόγελα και δημιουργία. Η Γέννηση του Χριστού να φέρει καλύτερες μέρες και στην δύστυχη πατρίδα μας με τα τόσα προβλήματα που έχει. Χρόνια πολλά σε όλους.
