Περπατώντας στο μεταμοντέρνο ιστό της πόλης συναντάς έναν συρφετό ρουχισμού που μπερδεύει εποχές, περιοχές, στυλ, κουλτούρες και υποκουλτούρες. Ανάλογα από ποια πλευρά διαλέγεις να το δεις, μπορεί να σου φανεί κακόγουστο κιτς ή να σου φανερώσει έναν ανεπάντεχο και υπέροχο υπερρεαλιστικό κόσμο στο κατώφλι σου.
Ένας γείτονας κι εγώ βρισκόμαστε έξω από ένα μαγαζί με πλυντήρια ρούχων στο κέντρο της πόλης. Αυτό το μέρος έχει γίνει σημείο συνάντησης και μια μικρογραφία- σύμβολο της υπερρεαλιστικής πόλης. Μέσα κάθονται τρεις νεαροί, που από το παρουσιαστικό τους καταλαβαίνω ότι κατάγονται από το Πακιστάν. Και οι τρεις μοιάζουν να έχουν βγει από την ταινία «Ο Ατίθασος» με τον Μάρλον Μπράντο, τρεις φιγούρες βγαλμένες από τον ροκ εν ρολ μύθο της δεκαετίας του 1950. Μαύρο δερμάτινο μπουφάν, κολλητό μπλουτζήν, μαλλί που θα ζήλευε κι ο Έλβις.
Ο γείτονας τους δακτυλοδείχνει έχοντας μια έκφραση αηδίας στο πρόσωπό του. Τους αποκαλεί «βρωμιάρηδες», κάτι που έχει ενδιαφέρον ιδιαίτερα τη στιγμή που κάθονται περιμένοντας να πλυθούν τα ρούχα τους. Πρόκειται για μια αφηρημένη προσβολή. Τον ρωτάω τι του έχουν κάνει προσωπικά, γιατί τον ενοχλεί και μόνο η παρουσία τους. Η απάντησή του περιστρέφεται γύρω από τη μουσουλμανική θρησκεία, το γεγονός ότι «εμείς τους πληρώνουμε» και γενικά όλα τα στερεότυπα που συντροφεύουν ένα ξενοφοβικό ντελίριο. Λίγο πριν αποχωριστούμε και κοιτάζοντάς τους μουρμουρίζει «Παλιοαλβανοί…» και φεύγει ακόμη πιο εκνευρισμένος. Μην μπορώντας να προσδιορίσει γεωγραφικά την ίδια του την απέχθεια επέστρεψε σε εκείνο που έχει μάθει εδώ και 25 χρόνια να απεχθάνεται, έναν άλλον λαό, άσχετο με την εθνικότητα των νεαρών που έχει μπροστά του. Η απέχθειά του είναι απέναντι σε καθετί «ξένο». Ίσως η Αλβανία να ήταν μια βολική χώρα, μια βολική απέχθεια ή εν πάση περιπτώσει είχε τον χρόνο να την αφομοιώσει γνωρίζοντας τουλάχιστον γεωγραφικά πού βρίσκεται, τις διεκδικήσεις και τις γραφικότητες μεταξύ των δύο κρατών, όλα αυτά που γεννούν και τρέφουν το μίσος με συγκεκριμένη στάμπα και γεωγραφικό μήκος και πλάτος.
Ο γείτονας δεν μπορεί να καταλάβει πια τι γίνεται στην πόλη. Σύριοι πρόσφυγες, Αφγανοί, Πακιστανοί και μέλη MKO από την Ισπανία, την Ιταλία, τις Σκανδιναβικές χώρες, Κύπριοι φοιτητές, όλοι μοιάζουν να πλένουν τα ρούχα τους μπροστά του. Όλοι τους είναι «Αλβανοί» στα μάτια του. Το μίσος και η απέχθειά του τον αυτοπροσδιορίζει. Νομίζει ότι γνωρίζει ποιος είναι με το να είναι σίγουρος ποιος δεν είναι και αναπολεί τις παλιές καλές εποχές, τότε που ο «εχθρός» ήταν γηγενής αριστερός ή δεξιός.
Η προστασία της πολυπολιτισμικότητας
Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ακόμη μιλάμε για την προστασία της πολυπολιτισμικότητας. Μια πολυπολιτισμικότητα σε μια χώρα που πολύ συχνά φιλοξένησε τον «άλλο» στα εδάφη της, που τον επηρέασε και επηρεάστηκε πολύ από αυτόν. Η πολυπολιτισμική ειρηνική συνύπαρξη δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Και δυστυχώς δεν επιβάλλεται. Η πολυπολιτισμικότητα είναι ένας συνεχής αγώνας. Ένας δύσκολος αγώνας. Αλλά, αν αξίζει να «πολεμήσει» κανείς για κάτι, είναι για την ελευθερία του άλλου. Γιατί τελικά αυτός ο άλλος δεν είναι… άλλος από μας και ο αγώνας είναι δύσκολος, καθώς πριν αρχίσουν οι πτήσεις με καδρόνια στους δρόμους πολλών ευρωπαϊκών πόλεων, είναι αναγκαίο να γίνει μια ειλικρινής προσπάθεια με στόχο την εκπαίδευση του μονοκόμματου μυαλού.
Αναρωτιέμαι πόσες ΜΚΟ ασχολούνται όχι μόνο με τις υπηρεσίες υποδοχής και υποστήριξης των προσφύγων, αλλά και με την εκπαίδευση των ντόπιων πληθυσμών στην αποδοχή του «άλλου». Πόσο χρόνο και χρήμα διαθέτουν οι επίσημοι εθνικοί φορείς πάνω στο θέμα; Αυτός ο «άλλος» δεν ήρθε από τον ουρανό. Κουβαλά κι εκείνος έναν πολιτισμό από πίσω του, διαφορετικό σε πολλά σημεία, ολόιδιο σε άλλα. Το ότι υπάρχουμε ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι συνυπάρχουμε. Τις περισσότερες φορές οι κοινότητες καταλήγουν να ζούνε μόνες τους, ανεξάρτητες από τους διπλανούς, απομονωμένες.
Ο γείτονας στο ντελίριο του μου απαριθμεί περιστατικά που κυκλοφορούν στην πόλη. Από στόμα σε στόμα διακινούνται οι πληροφορίες ότι οι πρόσφυγες είναι υπεύθυνοι για πορνεία, εμπόριο ναρκωτικών, βιασμούς, κυνήγι και θανάτωση αστικών περιστεριών… μόνο τη δολοφονία του Κένεντι δεν τους έχουν φορτώσει ακόμη. Μου λέει με νόημα ότι στον Μάτσικα, στον παλιό Κύκνο, μαζεύονται κατά δεκάδες και κανείς δεν ξέρει τι κάνουν υπονοώντας πάντα το χειρότερο. Έχω περάσει κι εγώ από κει. Και όντως μαζεύονται κατά δεκάδες. Και όντως δεν γνωρίζω τι κάνουν. Η εικόνα που έχω είναι ενός νεαρού να κάθεται δίπλα στη λίμνη και να αγναντεύει το βουνό απέναντί του. Εγκλωβισμένος, χωρίς να γνωρίζει τη γλώσσα, σε μια πόλη μακριά από εκεί που γεννήθηκε και μακριά από εκεί που θα ήθελε ιδανικά να πάει, σε μια κοινωνία που στην καλύτερη προσποιείται ότι δεν υπάρχει και στη χειρότερη τον εξισώνει με παλαιότερα μίση άσχετα με τον ίδιο. Πόσο γρήγορα άραγε ο Πακιστανός, Αφγανός ή Σύριος Έλβις θα μετατραπεί κι εκείνος σε έναν «γείτονα» να μισεί αδιακρίτως μην μπορώντας να κατανοήσει τον «άλλο» που τον φιλοξενεί χωρίς να το θέλει;
