Το ζήτημα των ετοιμόρροπων κτιρίων, τα περισσότερα εκ των οποίων διατηρητέα, που όμως έχουν εγκαταλειφθεί είτε λόγω της πολλαπλής συνιδιοκτησίας, είτε λόγω του εξαιρετικά μεγάλου κόστους αποκατάστασης και συντήρησης, απασχολεί για πολλά χρόνια και την πόλη των Ιωαννίνων. Τα διατηρητέα κτίρια ανέρχονται σε εκατοντάδες, με κάποια από αυτά να είναι έτοιμα να καταρρεύσουν, ειδικά στην περιοχή του ιστορικού κέντρου της πόλης.
Η πολιτεία ενέσκηψε στο θέμα των επικίνδυνων κτιρίων μετά τον τραγικό θάνατο των δύο νεαρών παιδιών από τον φονικό σεισμό στη Σάμο, ενώ την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, σε τηλεδιάσκεψη με τους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, ζήτησε να υπάρξει άμεση καταγραφή αυτών των κτιρίων, εν αναμονή της νομοθετικής ρύθμισης που θα έρθει για να διευκολύνει τις άμεσες παρεμβάσεις από τους δήμους, σε περίπτωση που δεν υπάρχει ανταπόκριση από τους ιδιοκτήτες. Η διάταξη που προωθεί το υπουργείο, θα δίνει τη δυνατότητα άμεσων επεμβάσεων, χωρίς να λειτουργεί απαγορευτικά το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το οποίο μέχρι σήμερα αποτελεί «αγκάθι», μαζί με την έλλειψη πόρων.
Η καταγραφή και η σήμανση των ετοιμόρροπων κτιρίων θα γίνει σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας σε όλους τους δήμους, όπως αναφέρθηκε και στη συνεδρίαση του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας της περιφέρειας Ηπείρου, με τον αντιπεριφερειάρχη Κ. Σιαράβα, που συμμετείχε στην τηλεδιάσκεψη με τον υπουργό, να καλεί τους δήμους να προχωρήσουν στην καταγραφή των κτιρίων που κινδυνεύουν να καταρρεύσουν.
Στην ίδια συνεδρίαση, ο πρόεδρος του Τμήματος Ηπείρου του ΤΕΕ Γιάννης Λυκοτραφίτης, σημείωσε πως με το σημερινό θεσμικό πλαίσιο, υπάρχει μια Επιτροπή που συγκροτείται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, η οποία ελέγχει τα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια, αφού αξιολογηθούν από τις Πολεοδομίες, που επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγο έλλειψης προσωπικού. Παράλληλα, η Επιτροπή δε λειτουργεί «αυτεπάγγελτα», αλλά κατόπιν αναφορά του ιδιοκτήτη ή όμορων ιδιοκτητών.
Σε κάθε περίπτωση, όπως ανέφερε, η νέα νομοθετική πρωτοβουλία αναμένεται να λύσει το ζήτημα σε πιο λειτουργική κατεύθυνση, ενώ έκανε γνωστό πως το ΤΕΕ θα διαθέσει μια «δεξαμενή» μηχανικών, οι οποίοι θα μπορούν να συνεργάζονται με τους δήμους.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, με τη ρύθμιση θα δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων κτιρίων και εν συνεχεία να τα διαχειρίζονται, έως ότου αποσβέσουν το κόστος αποκατάστασης ή και νωρίτερα, εάν αυτό αποπληρωθεί από τους ιδιοκτήτες τους.
Στη νέα πρόταση, σύμφωνα με το «Βήμα της Κυριακής», δεν τίθεται θέμα κυριότητας, τουλάχιστον για τις περιπτώσεις που εμφανίζονται ιδιοκτήτες, ενώ θα δίνεται το δικαίωμα στον ενδιαφερόμενο δήμο να απευθύνεται στους ιδιοκτήτες του κτιρίου θέτοντας συγκεκριμένη προθεσμία και εάν δεν ανταποκριθούν, θα έχει το δικαίωμα να επέμβει.
Εάν πρόκειται για κατασκευή αγνώστου ιδιοκτήτη, θα προηγείται σχετική ανακοίνωση στον Τύπο για εύλογο διάστημα.
Βέβαια, κάτι τέτοιο ισχύει και σήμερα. Για παράδειγμα, στον δήμο Ιωαννιτών και την τεχνική υπηρεσία βρίσκονται τέσσερα με πέντε κτίρια, τα οποία έχουν κριθεί «επικινδύνως ετοιμόρροπα» από την αρμόδια Επιτροπή. Για τις περιπτώσεις αυτές, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ενημέρωσης των ιδιοκτητών και δεν υπήρξε ενδιαφέρον από την πλευρά τους για οποιαδήποτε παρέμβαση. Έτσι, μόλις ολοκληρωθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, θα μπορεί να παρέμβει ο δήμος ή η Εφορεία Αρχαιοτήτων, όταν πρόκειται για διατηρητέα κτίρια, να κάνει τις απαραίτητες εργασίες και στη συνέχεια να χρεωθεί, όπως προβλέπεται, ο ιδιοκτήτης.
Ενδεχομένως οι αλλαγές να καταστήσουν πιο εύκολη και άμεση τη διαδικασία, ενώ οι πόροι ώστε να στηριχθούν οι δήμοι για το κόστος αποκατάστασης θα αναζητηθούν από το Πράσινο Ταμείο, το ΕΣΠΑ ή άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Παράλληλα, εξετάζεται η δυνατότητα εξαίρεσης των πραγματικά αδύναμων οικονομικά πολιτών από την υποχρέωση του κόστους κατεδάφισης.
Προσπάθεια για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης
Στο πρόγραμμα που σχεδιάζει το υπουργείο για τις αποκαταστάσεις των ερειπωμένων κτιρίων, περιλαμβάνονται και ολοκληρωμένες δράσεις για την αποκατάσταση όσων έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα, με τη σχετική πρόταση να φέρεται πως έχει υποβληθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης για χρηματοδότηση.
Το πρόγραμμα θα καλύπτει την πλήρη αποκατάστασή τους, αλλά και τις άμεσα μόνο αναγκαίες σωστικές επεμβάσεις ώστε να μην καταρρεύσουν, ενώ έχει προβλεφθεί να επιδοτούνται εργασίες αποκλειστικά για τις προσόψεις των κτιρίων, σας οποίες θα περιλαμβάνεται ακόμη και το πλύσιμο.
Στον δήμο Ιωαννιτών
Ο ακριβής αριθμός των κτιρίων –διατηρητέων ή/και ετοιμόρροπων- στα Γιάννενα δεν είναι γνωστός, παρόλο που εκατοντάδες διατηρητέα περιλαμβάνονται στη σχετική πλατφόρμα του υπουργείου Περιβάλλοντος, ενώ αρχείο τηρεί η Πολεοδομία και οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού.
Η σημερινή δημοτική αρχή είχε θέσει το θέμα αυτό κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, καταθέτοντας μια πρόταση, που θα μπορούσε να πάρει «σάρκα και οστά», εφόσον προχωρήσουν οι νομοθετικές αλλαγές από την πλευρά του ΥΠΕΝ.
Οι βασικοί άξονες της πρότασης είναι η καταγραφή των διατηρητέων και παραδοσιακών κτιρίων (μητρώο) με ταυτόχρονη λεπτομερή περιγραφή της δομικής τους κατάστασής και του ιδιοκτησιακού τους καθεστώτος, η καταγραφή των ενοτήτων παραδοσιακών κτιρίων, οι οποίες μπορούν να αναμορφωθούν και να αξιοποιηθούν λειτουργικά, πολιτισμικά και αισθητικά, η σύνταξη των αναγκαίων μελετών για την ωρίμανση των έργων και προσδιορισμός των τρόπων χρηματοδότησης για την αποκατάσταση των διατηρητέων κτιρίων, ειδικά αυτών που ανήκουν σε ιδιώτες, ο καθορισμός των φορέων ή των σχημάτων φορέων, που θα υλοποιήσουν τα έργα αποκατάστασης των διατηρητέων κτιρίων (τεχνικές υπηρεσίες, οικοδομικοί συνεταιρισμοί , πολιτιστικοί φορείς κ.λπ), η κατηγοροποίηση των παρεμβάσεων κατά περιοχή και κτίριο, η διαμόρφωση ενός προγράμματος ενίσχυσης των επιχειρήσεων με παραδοσιακά υλικά (κεραμίδια, διακοσμητικά πλακίδια, μεταλλικές κατασκευές κ.λπ.), η σύνδεση των προτεινόμενων παρεμβάσεων με προγράμματα σπουδών αλλά και με μεταπτυχιακά προγράμματα αρχιτεκτονικών σχολών ο καθορισμός κινήτρων για τη μετακίνηση ή εγκατάσταση επιχειρήσεων στις περιοχές, όπου πρόκειται να αποκατασταθούν παραδοσιακά κτίρια.
Για μια «χρυσή ευκαιρία» για την επίλυση ενός προβλήματος δεκαετιών κάνει λόγο ο πρώην αντιδήμαρχος Οικονομικών και δημοτικός Σύμβουλος Θωμάς Γιωτίτσας, με ανάρτησή του, σχετικά με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αναμένονται για το ζήτημα.
«…Ξεπερνιούνται νομοθετικά τα δυο μεγάλα εμπόδια του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και της εξεύρεσης πόρων και δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να επέμβουν άμεσα. Στην πόλη που είναι 3η στην Ελλάδα σε αριθμό τέτοιων κτιρίων, ένας ανεκτίμητος πολιτιστικός θησαυρός, η καταγραφή υπάρχει. Είναι, επιμένω, η χρυσή μας ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί, να σώσουμε και να αναδείξουμε αυτόν τον ανεκμετάλλευτο πλούτο με τεράστια πολιτιστικά αλλά και οικονομικά οφέλη. Ευθύνη όλων μας να μην την αφήσουμε να πάει χαμένη. Ας αναλάβει η δημοτική αρχή την πρωτοβουλία και ας τρέξει τις απαραίτητες ενέργειες το ταχύτερο δυνατόν», αναφέρει.
