Δε νομίζω η πόλη μας να έζησε άλλες δημοτικές εκλογές σαν τις τελευταίες. Διχασμοί, πόλωση, απειλές, εκφοβισμοί, άφθονο χρήμα, ανάμειξη κυβερνητικών στελεχών πρώτης γραμμής (φήμες ήθελαν να εμπλέκεται ακόμη και το πρωθυπουργικό περιβάλλον), επιστράτευση αποσυρμένων πολιτικών, για επιρροή των ψηφοφόρων, τηλεφωνήματα, μέιλ, όροι της γεωμετρίας, όπως κέντρα, παράκεντρα, απόκεντρα, επίκεντρα. Παρόλα αυτά και ενώ θα μπορούσαν όλα τα παραπάνω να αποτελέσουν ένα πρώτης τάξεως σενάριο για μία ξεκαρδιστική ελληνική ταινία, οι δημοτικές εκλογές των Ιωαννίνων δε φαίνεται να απασχόλησαν κανένα μέσο εθνικής εμβέλειας και τα αποτελέσματα αναφέρονταν μαζί με αυτά της Δεσκάτης και του Κολινδρού! Με δυο λόγια, δε μας δίνουν και πολλή σημασία και καλά κάνουν.
Το αποτέλεσμα για τους περισσότερους ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο και προδιαγεγραμμένο ειδικά για τη δεύτερη Κυριακή. Η νυν δημοτική αρχή (εξαιρώ τον Δημήτρη Παπαγεωργίου, ο οποίος προσέφερε καλή υπηρεσία και συνέβαλε στην καλή λειτουργία της πόλης, μετά το θάνατο του αείμνηστου Μωυσή Ελισάφ) «υπέφερε» από έλλειψη κεντρικού και μακρόπνοου σχεδιασμού. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να ανοίχτηκε ποτέ στο δημαρχείο πολεοδομικός χάρτης της πόλης για να σχεδιαστούν, πριν εφαρμοστούν όλα όσα εφαρμόστηκαν, ειδικά στο κέντρο της πόλης. Σίγουρα υπήρχαν οι προθέσεις και μάλιστα οι καλύτερες, αλλά, όλοι όσοι θέλουν να αναμορφώσουν τις πόλεις τους ή να σχεδιάσουν καινούργιες, τραβάν γραμμές, σβήνουν και γράφουν άπειρες φορές πάνω σε πολεοδομικούς χάρτες και «κουμπώνουν» τις πόλεις στη γεωγραφία και την τοπογραφία τους, με πρώτιστο μέλημα την υψηλή ποιότητα ζωής των πολιτών. Εδώ σε καμία περίπτωση δεν έγινε κάτι τέτοιο. Λόγω οικονομίας, θα αναφερθώ σε ό,τι συντελέστηκε στο κέντρο της πόλης μας.
Στα Γιάννενα, προχωρήσαμε σε μία άνευ προηγουμένου απόφαση «νέκρωσης» του κέντρου και «αποκλεισμού» των πολιτών από αυτό, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο. Ή μάλλον λήφθηκε αυτή η απόφαση ελαφρά τη καρδία, είτε επειδή θέλαμε σαν πόλη να είμαστε «πολιτικά ορθή», στο πλαίσιο της οικολογίας, είτε βρέθηκαν χρήματα από προγράμματα, τα οποία όμως αποδίδουν, όταν συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις, που στην πόλη μας απουσιάζουν εντελώς. Έτσι, χωρίς να υπάρχουν πυκνές, αξιόπιστες, φθηνές αστικές συγκοινωνίες, χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητοι δημοτικοί φθηνοί ή δωρεάν χώροι στάθμευσης, χωρίς να υπάρχει δεύτερο εμπορικό κέντρο σε προάστιο, αποφασίστηκε η χωρίς λόγο επέκταση των πεζοδρομίων σε κεντρικότατες οδούς όπως η Πυρσινέλλα, η Χαρ. Τρικούπη, η 28ης Οκτωβρίου, η χωρίς κάποιο λόγο απαγόρευση στάθμευσης στην Ακαδημίας, στη Σμύρνης, στη Ν. Δούκα, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των πολιτών και των κατοίκων του κέντρου αλλά και το αναφαίρετο δικαίωμα των κατοίκων των προαστίων, για μετακίνηση προς το κέντρο.
Αποτέλεσμα; Το κέντρο να έχει νεκρώσει (η περίπτωση της ερημοποίησης της Ανεξαρτησίας φαίνεται δεν ήταν αρκετή και ενδεικτική για κάποιους) και να έχει ζωή πια μόνο τις ώρες λειτουργίας της αγοράς, πολλοί κάτοικοι και επαγγελματίες το εγκαταλείπουν, λόγω πτώσης του τζίρου και θα γίνει ό,τι έγινε και σε άλλες πόλεις θύματα της τουριστικοποίησης και του airbnb, δηλαδή ένας χώρος «κομμένος και ραμμένος» στις ανάγκες των τουριστών: ήσυχος, χωρίς ζωή, χωρίς αυτοκίνητα, άνετος για τις βόλτες και τις περιηγήσεις τους αλλά απλησίαστος και πανάκριβος για τους ντόπιους. Μόνο που ξεχνάμε ότι το κέντρο των πόλεων είναι ζωντανό, όταν υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι και ότι ο τουρισμός είναι ένα πολύ ευαίσθητο προϊόν που δεν εξασφαλίζει σίγουρα και μόνιμα κέρδη. Αρκεί να αναλογιστούμε πόσο θα πλήξουν την τουριστική οικονομία της πόλης μας οι τελευταίες εξελίξεις στη Μ. Ανατολή και όχι μόνο.
Τα έργα τα οποία υλοποιήθηκαν στο κέντρο της πόλης, παρά τις καλές προθέσεις, ταλαιπώρησαν πολύ και για μεγάλο χρονικό διάστημα τους πολίτες. Τρομερές καθυστερήσεις, ατελείωτο ράβε-ξήλωνε, (ειδικά στην πλ. Πάργης και τη Χαρ. Τρικούπη), παρατημένα υλικά στα υπό διαμόρφωση για μήνες πεζοδρόμια, λάσπες, σκόνη, σκουπίδια. Πεταμένα γραμματοκιβώτια, παλιές πινακίδες, φωτιστικά σώματα, εργαλεία, μηχανήματα αποτελούσαν τα διακοσμητικά αξεσουάρ που συναντούσε καθημερινά ο πολίτης για δύο περίπου χρόνια στο κέντρο και όλα αυτά όχι λόγω εργασιών του μετρό αλλά για να μεγαλώσουμε τα πεζοδρόμια! Εννοείται πως η κυκλοφορία πολιτών με κινητικά προβλήματα, παιδιών και μαμάδων με καρότσι ήταν σχεδόν απαγορευτική.
Άμεσο και ορατό σε όλους ένα μοναδικό κοκτέιλ προβλημάτων, που επηρεάζει τις ζωές όλων: η δημιουργία ενός άνευ προηγουμένου κυκλοφοριακού προβλήματος, το οποίο πια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί. Οι δρόμοι πέριξ του άβατου του κέντρου (Βηλαρά, Σπ. Λάμπρου, Μ. Αλεξάνδρου, Βογιάνου, Σουλίου) ειδικά στις ώρες αιχμής μοιάζουν με ποτάμια αυτοκινήτων! Τα πάρκινγκ στο κέντρο της πόλης μετά τις 10 το πρωί είναι πλήρη, οι ιδιοκτήτες τους έχουν θησαυρίσει, οι αστικές συγκοινωνίες είναι ελλιπέστατες και πανάκριβες με αποτέλεσμα οι πολίτες να σκέφτονται ή να χρυσοπληρώνουν τη μετακίνησή τους στο κέντρο, κάτι το οποίο παλαιότερα ήταν ελεύθερο και δωρεάν.
Τραγική είναι και η κατάσταση με τα σκουπίδια. Δυστυχώς, η πόλη έχει γεμίσει με άπειρες μικρές χωματερές. Κάδοι να ξεχειλίζουν, ογκώδη αντικείμενα στην κυριολεξία να απαγορεύουν την κίνηση στα πεζοδρόμια, σκουπίδια παντού!
Συμπεράσματα:
-Οι πόλεις και οι πολίτες δε χρειάζονται μεγαλεπήβολα και θεαματικά έργα, χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και προσαρμογή στην ταυτότητά τους.
-Η ύπαρξη προγραμμάτων και χρημάτων για την εκτέλεση ενός έργου δε σημαίνει υποχρεωτικά ότι ο κάθε δήμος πρέπει να διεκδικήσει και να υλοποιήσει το έργο, αν δεν καλύπτει πραγματικές ανάγκες ή δεν αναδεικνύει συγκριτικά του πλεονεκτήματα. Δεν υπήρχαν για παράδειγμα, προγράμματα για αξιοποίηση της παραλίμνιας περιοχής;
-Οι πόλεις και οι πολίτες χρειάζονται βελτίωση της καθημερινότητάς τους σε βασικά θέματα: καθαριότητα, δημόσιοι χώροι-πράσινο, προσβασιμότητα, η οποία δε σημαίνει αποκλεισμό, φωτισμός.
-Περιορισμός της χρήσης του αυτοκινήτου δε σημαίνει απαγόρευση της κινητικότητας των πολιτών.
-Αυτό που συνέβη στο κέντρο της πόλης ίσως θα πρέπει να διδάσκεται ως μοντέλο προς αποφυγή, σε όλα τα τμήματα Συγκοινωνιολογίας των Πολυτεχνείων! Ίσως βέβαια να έχει προτεραιότητα ο Μεγάλος Περίπατος!
Η νέα δημοτική αρχή θα πρέπει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να ασχοληθεί αποκλειστικά με την επίλυση των βασικών προβλημάτων της πόλης, να βάλει προτεραιότητες και να αφήσει σε δεύτερη ή τρίτη μοίρα θέματα που δεν άπτονται της καθημερινότητας των πολιτών (δράσεις, άχρηστες εκδηλώσεις και αμφίβολους εορτασμούς), διαφορετικά δε θα τη συγχωρέσει κανείς. Οι πολίτες δε θα δώσουν ούτε περίοδο χάριτος, ούτε θα δικαιολογήσουν, γιατί η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο!
Τι πρέπει να κάνει η νέα δημοτική αρχή:
-αφού η κατάσταση στο κέντρο είναι πια μη διορθώσιμη, ας αναδείξει την παραλίμνια περιοχή (από τον Μάτσικα μέχρι το Πέραμα) και ας δημιουργήσει μία περιοχή ποικίλης χρήσης άμεσα προσβάσιμης από τους πολίτες. Ας αναδείξει και ας εκμεταλλευτεί το μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα της πόλης μας. Το παραλίμνιο μέτωπο, το οποίο ποτέ οι Γιαννιώτες δεν αξιοποίησαν, όσο θα έπρεπε. Είμαστε η μεγαλύτερη και η πιο αξιόλογη λιμναία πόλη της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Αντί να το εκμεταλλευτούμε προς όφελος των πολιτών και των επισκεπτών, ολόκληρες παραλίμνιες περιοχές της πόλης είναι στην κυριολεξία χωματερές, επεκτείνουμε όμως τα πεζοδρόμια!
-είτε σε συνεννόηση με το αστικό ΚΤΕΛ, είτε με άλλο τρόπο, να προβεί στη δημιουργία πυκνού, αξιόπιστου, φθηνού δικτύου αστικών συγκοινωνιών με πολλά μικρά λεωφορεία, που θα εξασφαλίζει την κινητικότητα, από και προς το κέντρο. Ο πολίτης θα αφήσει το αυτοκίνητο, μόνο αν διαπιστώσει ότι μπορεί να μετακινηθεί με άλλον τρόπο γρηγορότερα, ευκολότερα και οικονομικότερα.
-άμεση επίλυση του προβλήματος της καθαριότητας και της φροντίδας των δημοσίων χώρων.
