Την είδαμε πρώτη φορά πέρυσι, την απολαύσαμε, τη θαυμάσαμε και έρχεται ξανά φέτος, γατί μία φορά δεν είναι αρκετή.
Ο λόγος για την επιτυχημένη παράσταση «Frida Κι Άλλο» των Fly Theatre (Κατερίνα Δαμβόγλου και Robin Beer), η οποία «αφηγείται» την ιστορία της μοναδικής προσωπικότητας της μεξικανής ζωγράφου Frida Kahlo ή αλλιώς Φριδούτσα, όπως προτιμά να την αποκαλεί το alter ego της στην παράσταση. Μέσα από χρώματα κι αρώματα, μουσικές και τρελά παιχνίδια με το φως, η Κατερίνα Δαμβόγλου μας εξομολογείται το χρονικό μιας πολυμεσικής και πολύ προσωπικής θεατρικής παραγωγής, που παρουσιάζεται ξανά στο κοινό των Ιωαννίνων για τρεις μόνο παραστάσεις.
Frida κι άλλο γι ακόμη μία χρονιά. Μια άκρως επιτυχημένη παράσταση τόσο στην Αθήνα όσο
και στις πόλεις που περιοδεύσατε. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το συστατικό που κάνει μια παράσταση να κρατά τόσα χρόνια και να έχει την ίδια αποδοχή από το κοινό, όπως την πρώτη μέρα;
Ταπεινά θα πω, δεν ξέρω. Υποθέτω πως φαίνεται ο κόπος μας. Και η σκληρή δουλειά στο οπτικό κομμάτι, που χειρίζεται ο Ρόμπιν. Η παράσταση, σε γενικές γραμμές παραμένει ζωντανή, γιατί πάντα αλλάζει ανάλογα με το κοινό. Κι εμείς δεν την έχουμε βαρεθεί. Δε μας έχει κουράσει. Υποθέτω, επίσης, πως πιάνει τόπο ότι στην παράσταση αυτή συνειδητά δίνουμε σημασία στην επαφή με το κοινό. Από σχόλια θεατών που έχουν δει πάνω από μια φορά τη Φρίντα, γνωρίζουμε πως λειτουργεί το κείμενο, που είναι πυκνό, και κάθε φορά άλλα πράγματα παρατηρεί ο θεατής. Η βασική ιδέα μας ήταν να χρησιμοποιήσουμε τη Φρίντα ως το σύμβολο που είναι για αυτό ακριβώς που συμβολίζει: η Φρίντα φαινομενικά μιλά για τον εαυτό της, αλλά ουσιαστικά μιλά για πράγματα σημερινά, καθολικά, παντοτινά και εκφράζει μια σύγχρονη μανία καταβρόχθισης συμβόλων (Che Guevara, Amy Winehouse κ.ά.), που μάλλον κρύβουν από πίσω μια μαζική ανασφάλεια, μισαλλοδοξία, έλλειψη σημαντικότητας, διάθεση για επανάσταση, για να μας οδηγήσουν όλους μας να εξετάσουμε τι μας λείπει και επιζητούμε τόσο αδηφάγα να τρώμε Φριδούτσες.
Πόσο δύσκολο είναι να υποδυθείς μια τόσο εμβληματική προσωπικότητα και να βρεις τις λεπτές ισορροπίες, ούτως ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος να σε «καταπιεί» η δυναμική του χαρακτήρα της Frida;
Κάθε αρχή και δύσκολη. Άπαξ και περάσαμε το πρώτο κομμάτι της έρευνας, και μαζί με αυτή της εξερεύνησης της προσωπικότητας της Φριδούτσα, όλα τα υπόλοιπα έγιναν εύκολα. Απλά, αυτή η αρχή ήταν ένα διάστημα έξι μηνών. Τόσο καιρό πήρε πριν ανέβει στη σκηνή η Φρίντα μας. Τόσο χρειάστηκε η οικειοποίηση με τον ρόλο. Η αλήθεια είναι πως δε στάθηκα τόσο στο «εμβληματική» όσο στο «προσωπικότητα». Για ασφάλεια. Για να μην πανικοβληθώ. Το όμορφο με τη Φριδούτσα είναι πως είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα, που αρεσκόταν να «παίζει» ρόλους, να χτίζει μια περσόνα. Και μετά θάνατον, υπήρξαν πάμπολλες πηγές της «αληθινής» Φρίντα, αυτό μας έδωσε τροφή για παιχνίδι. Και για την ουσιαστική εικόνα της διασημότητας: Καθρέφτης, ψέμα, προσωπεία και αλήθεια μπλέκονται ευχάριστα. Νομίζω αφορά πολύ στο σήμερα η εξερεύνηση της αλήθειας πίσω από έναν διάσημο χαρακτήρα. Αυτό δεν κάνουμε και σήμερα; Καταναλώνουμε, ηδονιστικά, είδωλα.
Η Κατερίνα βλέπει κάπου τον εαυτό της μέσα στη Frida όσο την γνωρίζει;
Σίγουρα. Κυρίως γιατί είναι δημιούργημα μου. Με τρέφει και την τρέφω. Δε γνωρίζω, όμως, πού βρίσκεται η γραμμή που διαχωρίζει τη Φρίντα από εμένα. Δε με αφορά κιόλας. Τουλάχιστον όχι τώρα, που ακόμα «ζούμε» μαζί. Η αλήθεια είναι πως η Φρίντα δεν είναι το ίνδαλμά μου. Δεν επιδιώκω να της μοιάσω. Κι αυτό γιατί δεν είναι, όπως προείπα άλλωστε, αυτή η αφετηρία του «Φρίντα Κι Άλλο». Θα ήταν βαυκαλιστικό. Επικεντρώνομαι στο να εκτελώ σωστά και υπεύθυνα τον ρόλο μου. Ομολογώ όμως αυτό: όσο υποδύομαι τη Φρίντα, αισθάνομαι πιο δυνατή και είμαι σίγουρα πιο απόλυτη και θαρραλέα ως προς τις απαντήσεις μου και τις θέσεις μου. Ίσως αυτό να ήταν ένα κρυμμένο κομμάτι της προσωπικότητάς μου και πριν τη Φρίντα. Ίσως να μου το έμαθε η Φρίντα.
Πώς μπορείς μέσα σε 75 λεπτά να αποτυπώσεις της ζωή μιας τόσο σπουδαίας καλλιτέχνιδος; Τι κινδύνους ενέχει ένα τέτοια εγχείρημα;
Είναι δύσκολο εγχείρημα. Δε χωράν όλα τα χρόνια, όλες οι εμπειρίες και οι γωνίες οπτικής σε μια σκηνή, σε ένα χρόνο 75’. Δε χρειάζεται. Αυτό που χρειάζεται, είναι μια γραμμή, μια ιστορία, ένα κέντρο ως αφετηρία. Γι’ αυτό και εμείς λέμε πως παρουσιάζουμε την προσωπικότητά της Φρίντα. Όχι τη ζωή της. Κι ανάλογα με αυτό που θέλει ο θεατής σε σχέση με αυτό που θα του παρέδιδε, δεκτικά ή με αντίδραση, η Φρίντα. Αυτό μας λέει κι η ίδια.
Μίλησέ μας λίγο για τον ιδιαίτερο τρόπο που είναι δοσμένη αυτή η παράσταση. Ποιες τεχνικές χρησιμοποιείτε σε αυτή την παράσταση και ποιος ο ρόλος του συνεργάτη σου, του Robin, επάνω στη σκηνή.
Εκτός της βιντεοπροβολής, άλλες τεχνικές που παίρνουμε ως αρχή, είναι η κουκλοπαιχτική και πρακτικές σωματικού θεάτρου. Αυτές κυριαρχούν στη δουλειά μας και μας οδηγούν, ασχέτως των «υλικών», που επιλέγουμε για να πούμε μια ιστορία. Παρά τις προσωπογραφίες, με τις οποίες φαίνεται μας αρέσει να καταπιανόμαστε, αυτό που μας οδηγεί στο ποια μέσα θα χρησιμοποιήσουμε, είναι η ίδια η ιστορία. Σχετικά με τη βιντεοπροβολή στη Φρίντα, μας οδήγησε ένα πολύ απλό και ουσιαστικό ερώτημα: πώς παρουσιάζουμε με τρόπο θεατρικό ένα ζωγραφικό έργο εν δημιουργία; Και επειδή αυτή είναι η «περιοχή» του Ρόμπιν, θα προτιμήσω να απαντήσει εκείνος.
Ρόμπιν: Η πιο εμφανής τεχνική που χρησιμοποιούμε είναι η βιντεοπροβολή, και μάλιστα ζωντανά. Μια κάμερα βρίσκεται επί σκηνής πάνω από το τραπέζι μου, κι αυτό επί σκηνής, μπροστά σας, μπροστά στη Φρίντα. Η κάμερα δείχνει τα χέρια που ζωγραφίζουν, σχεδιάζουν, χειρίζονται αντικείμενα και το περιβάλλον γύρω της. Το ίδιο το χέρι μου μπορεί να είναι γίνει μια τεράστια παρουσία, που τυλίγει το σώμα του ηθοποιού. Η Φρίντα, σε κάποια σημεία, βρίσκεται κυριολεκτικά στην παλάμη του χεριού μου. Με σιλουέτες, δανεισμένες από τον ζωγραφικό κόσμο της Φρίντα και του συζύγου της Ντιέγο δημιουργώ τον κόσμο της. Τον κόσμο που την οδήγησε να δημιουργήσει τα έργα της. Πέρα από το «ζωντανό» βίντεο, υπάρχει, φυσικά και ένα ήδη υπάρχον αρχείο- animation. Ελπίζω να αναμειγνύονται σωστά, να μην προλαβαίνετε να διακρίνετε που είναι ποιο. Με τη βιντεοπροβολή μάς δίνεται η δυνατότητα να δημιουργούμε ατμόσφαιρα, περιβάλλον, κόσμους με πολλή προεργασία μεν με ελάχιστα μέσα δε. Η βιντεοπροβολή γίνεται κι αυτή ένας ακόμη ηθοποιός. Ένα άυλο σώμα που εξυπηρετεί, όμως, τον ίδιο σκοπό, που το ανθρώπινο σώμα έχει σε άλλες μας δουλειές (Αγγελική, Λα Στράντα): Είναι το εργαλείο με το οποίο παρουσιάζεται η ιστορία, ο χώρος. Επίσης, εφόσον πρόκειται για φως, αποκτά και διαφορετικές ποιότητες: αλλιώς προβάλλεται η εικόνα σε έναν διάφανο λευκό καμβά και διαφορετικά σε ένα κινούμενο σώμα ή μια διάφανη επιφάνεια (όπως καπνός). Στη δεύτερη περίπτωση, η ποιότητα της προβολής είναι διακριτική, σχεδόν αμελητέα, και αυτό το αδιόρατα ορατό είναι σχεδόν θεϊκό. Η προβολή σε καπνό ή ακόμη και νερό έχει ένα αποτέλεσμα, που εμάς μας εκπλήσσει. Θεωρώ πως η προβολή σαν μέσο θα έχει ένα δημιουργικό μέλλον, εφόσον, όμως, η χρήση της δεν είναι αυτοσκοπός. Αν είναι, δηλαδή, σε χρήση, το εργαλείο -μέρος ενός καλλιτεχνικού οράματος. Μην ξεχνάμε πως είναι λειτουργικό μέσο, όχι καλλιτεχνικό.
Info
Η παράσταση θα ανέβει στο Θέατρο «Έκφραση» για τρεις βραδιές, από τις 2 έως τις 4 Μαρτίου, στις 9.15 το βράδυ. Διάρκεια παράστασης 85 λεπτά. Τα εισιτήρια κοστίζουν 12 ευρώ το κανονικό και 10 ευρώ το μειωμένο (φοιτητών, ανέργων, ΑμεΑ. Προπώληση εισιτηρίων στο ταμείο του Θεάτρου, στο Sherlock Coffee Maker, ηλεκτρονικά στο viva.gr και τηλεφωνικά στο 11876. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 2651554505.
