Για να έχει ενδιαφέρον το παιχνίδι, υπάρχει ένα υποτυπώδες σενάριο. Το δωμάτιο μπορεί να είναι μια φυλακή, ένα διαστημόπλοιο, μια σπηλιά κ.ο.κ και ο παίκτης μπορεί να είναι παγιδευμένος στρατιώτης, αστροναύτης ή ναυαγός.
Μια εταιρία δωματίων στη Θεσσαλονίκη χρησιμοποίησε ένα σενάριο επηρεασμένο από τη Λίστα του Σίντλερ ως αφετηρία για ακόμη έναν «διασκεδαστικό εγκλεισμό». Το παιχνίδι λεγόταν «Η Λίστα του Σίντλερ», η μουσική που το συνόδευε ήταν το μουσικό θέμα της ταινίας του Σπίλμπεργκ, ενώ το σενάριο αντικαθιστούσε τους Εβραίους με τους γενικά και ορθώς πολιτικά «αθώους». Το συγκεκριμένο σενάριο δεν «παίχτηκε» μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε δωμάτια διαφυγής σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Μας ενδιαφέρει όμως ιδιαίτερα η υπόθεση της Θεσσαλονίκης, εξαιτίας της δυναμικής παρουσίας της εβραϊκής κοινότητας και της σημασίας της στη γενικότερη ιστορία και πολιτισμό της πόλης.
Το θέμα ανέδειξε μια μπλόγκερ, η Margarita Gokun Silver (μπορείτε να δείτε το σχετικό άρθρο εδώ ). Ένας διαδικτυακός φίλος ευαίσθητος και αυτός με τα εβραϊκά ζητήματα και θορυβημένος από το περιστατικό, μου έστειλε τον παραπάνω σύνδεσμο με την επισήμανση «Σκέψου ένα σενάριο διαφυγής με θέμα τον εμφύλιο ή τη Μικρασιατική καταστροφή….»
Είναι εύκολο τόσο να καταδικάσεις το γεγονός όσο και να το αφήσεις απαρατήρητο, σαν ένα κυνικό σημείο των καιρών σε ένα θέμα που ακόμη είναι ανοιχτό και πληγώνει. Άλλωστε, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθεσε ζήτημα γερμανικών αποζημιώσεων πρόσφατα. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ακόμη εδώ. Και δεν προβλέπεται να φύγει στο άμεσο χρονικό διάστημα όχι τουλάχιστον όσο ακόμη πληγώνει και όσο ακόμη «πουλάει».
Αυτό που έχει ενδιαφέρον δεν είναι μόνο ο κυνισμός της εταιρίας, που έκανε το σενάριο διαφυγής. Άλλωστε, δεν νομίζω ότι είναι καν θέμα κυνισμού. Είναι η παντελής άγνοια και συναίσθηση της Ιστορίας, που ενοχλεί και πόσο αυτή η «ανώδυνη διασκέδαση» δεν είναι ούτε ανώδυνη ούτε διασκέδαση για πολλούς συνανθρώπους μας. Δεν ξέρω αν ο συμψηφισμός με τη Μακρόνησο και τη Σμύρνη είναι σωστός, αλλά ακόμη και αυτός ουσιαστικά διαχωρίζει «αυτούς» από «εμάς». Ο φίλος που μου στέλνει την επισήμανση, ασυναίσθητα και θέλοντας να υπογραμμίσει τη σημασία της νεοελληνικής αναισθησίας στο θέμα, θέτει στο τραπέζι ένα υποθετικό σενάριο το οποίο θα μπορούσε να προσβάλει… «εμάς», ώστε να καταλάβω καλύτερα την έκταση του κυνισμού, συμπράττοντας όμως έτσι και ο ίδιος στον διαχωρισμό που επιθυμεί να στηλιτεύσει. Μισό αιώνα αργότερα και ακόμη είναι βαθιά ριζωμένη η αντίληψη ότι οι θηριωδίες των ναζί απέναντι στους Εβραίους δεν είναι κάτι που αφορά αποκλειστικά «εμάς», δεν έγιναν σε «μας», αλλά σε «άλλους» συμπολίτες. «Εμείς» έχουμε το Δίστομο, Λιγκιάδες και ένα σωρό άλλα μαρτυρικά χωριά, τα οποία κανένα δωμάτιο διαφυγής στην Ελλάδα δεν θα ακουμπούσε σεναριακά όσο κυνικοί κι αν είναι οι επαγγελματίες που τα διαχειρίζονται.
Η Silver, που ανέδειξε το θέμα, προσπάθησε να επικοινωνήσει με την εταιρία στην Αθήνα όπου βρίσκονται τα κεντρικά της και συνάντησε τη γνωστή σε όλους μας ευθυνοφοβία, καθώς στάθηκε αδύνατο να αποσπάσει ένα σχόλιο από κάποιον. Κι αυτό, όμως, έχει ελάχιστη σημασία. Υποθέτω ότι ακόμη και αν υπήρχε σχολιασμός, θα ήταν ένα ήπιο, λακωνικό, ειλικρινές ίσως «συγγνώμη», αλλά το γεγονός από μόνο του ξεφεύγει από τις πρακτικές μιας εταιρίας και λέει πολλά για τις σύγχρονες κοινωνίες και πώς τις οικοδομούμε. Σαν κερασάκι στην τούρτα, η αρθρογράφος προσθέτει τις διθυραμβικές κριτικές και τα πολλά «αστεράκια» από παίκτες που πήρε το συγκεκριμένο σενάριο στο διαδίκτυο. Αναρωτιέμαι αν αυτά τα αστεράκια έμοιαζαν με το άστρο του Δαυίδ. Ακούγεται υπερβολικό; Πόσο απέχουμε άραγε από κάτι τέτοιο;
Το ότι τόσο οι επαγγελματίες όσο και αρκετοί συμπολίτες μας ακόμη δεν αντιλαμβάνονται γιατί το παιχνίδι «Σώσε τον Εβραίο» (…συγνώμη «Σώσε τον αθώο», ήθελα να πω) προσβάλλει, είναι ακόμη χειρότερο από την αφελή επιλογή να το δημιουργήσουν.
