Πριν από μερικά χρόνια, σε εκδρομή που είχαν οργανώσει μέλη του προσωπικού του Ηπειρωτικού Αγώνα, βρεθήκαμε στη Γαλλία τις μέρες της εθνικής επετείου της χώρας. Η 14η Ιουλίου, ημερομηνία της άλωσης της Βαστίλης και έναρξης της Γαλλικής επανάστασης, είναι ό,τι για μας η 25η Μαρτίου. Για τους Γάλλους σηματοδοτεί την (έστω και προσωρινή) ανατροπή της βασιλείας και την έναρξη της περιόδου, που, ύστερα από περιπέτειες και παλινωδίες δεκαετιών, οδήγησε στη σταθερή δημοκρατία. Η δική μας επέτειος της 25ης Μαρτίου σηματοδοτεί την έναρξη του αγώνα δημιουργίας του νέου ελληνικού κράτους στο οποίο ζούμε.
Μεταβαίνοντας με πούλμαν από την αλπική περιοχή της Σαβοΐας προς το Παρίσι, επιλέξαμε ένα σημαντικό μέρος της διαδρομής να μην γίνει μέσω κλειστού αυτοκινητόδρομου, όπου δεν βλέπεις τίποτα, αλλά μέσω απλών δρόμων που περνούσαν μέσα από πόλεις και χωριά. Εκείνο που εντυπωσίασε όλους μας ήταν η έκταση του σημαιοστολισμού, που στα δημόσια κτίρια έφτανε σε πρωτοφανή επίπεδα. Αν το κτίριο είχε 20 μπαλκόνια, στο καθένα από αυτά υπήρχε γαλλική σημαία. Το ίδιο συνέβαινε και σε πολλά σπίτια, δίνοντας έναν εμφανή τόνο στη σημασία της επετείου.
Στη χώρα μας, μέχρι τη μεταπολίτευση, ο σημαιοστολισμός των κατοικιών ήταν επιβεβλημένος με υπουργικές αποφάσεις. Όλοι είχαν μια σημαία στα κελάρια τους για την κατάλληλη επέτειο. Συχνά η αστυνομία προέβαινε σε παρατηρήσεις προς τους παραβάτες. Επειδή όμως «του Έλληνα ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει», από τη στιγμή που έπαψε να είναι υποχρεωτικός ο σημαιοστολισμός, κάναμε τη… μεγάλη μας επανάσταση. Περάσαμε στο άλλο άκρο. Σχεδόν πουθενά σημαίες. Πάλι καλά που κάποιοι δεν επικαλούνται την αντίστασή μας ενάντια στην… καταδυνάστευση του σημαιοστολισμού. Τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς, όλο και περισσότερες σημαίες εμφανίζονται στα μπαλκόνια μας.
Η άλλη μεγάλη κυοφορούμενη επανάσταση των τελευταίων ετών που τελικά «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν» ήταν εκείνη της κατάργησης των παρελάσεων. Είχε γίνει μόνιμο τροπάρι από μερίδα των νυν κυβερνώντων με μοναδικό επιχείρημα ότι οι μαθητικές παρελάσεις είχαν θεσπιστεί από τη δικτατορία του Μεταξά. Το πρόβλημα δεν ήταν η μορφή του εορτασμού, αλλά το ποιος ήταν ο εμπνευστής της, κάτι που ελάχιστους πολίτες απασχόλησε.
Το χειρότερο ήταν ότι, ενώ ταυτόχρονα συμφωνούσαν με την ανάγκη του εορτασμού, κατέφευγαν σε αόριστες προτάσεις «να είναι άλλης μορφής», χωρίς ποτέ να προσδιορίζουν αυτές τις άλλες μορφές. Μόνο μια φορά ένας νυν ευρωβουλευτής, ανήκων πλέον στη Λαϊκή Ενότητα (ΛΑΕ), πρότεινε να γίνονται συναυλίες. Φανταστείτε κάθε μικρό ακριτικό νησί των 50-100 κατοίκων, κάθε χωριό, κάθε κωμόπολη να αναζητά τρόπους να στήνει συναυλίες. Μιλάμε για αθηνοκεντρικής έμπνευσης κακόγουστο αστείο.
Ας μας επιτραπεί κλείνοντας, να παραθέσουμε κάτι που ζήσαμε πριν μερικά χρόνια. Είχαμε βρεθεί ανήμερα της 25ης Μαρτίου στη Λέσβο. Την ώρα μετά την εκκλησία, βρεθήκαμε τυχαία στο βόρειο τμήμα του νησιού, στον οικισμό της Πέτρας. Όλοι οι κάτοικοι ήταν στον παραλιακό δρόμο. Στην άκρη, ένας (αναπληρωτής) δάσκαλος είχε φτιάξει με δέκα μαθητές μία μπάντα με ακορντεόν, κιθάρες, μέχρι και φυσαρμόνικα. Σε λίγο εμφανίστηκαν να παρελαύνουν οι μαθητές και μαθήτριες του χωριού. Απλά και όμορφα ντυμένοι, χαμογελαστοί. Και στο πλάι, οι χωριανοί να τους καμαρώνουν, να τους χειροκροτούν με έκδηλη τη χαρά στα πρόσωπά τους.
Ήταν μια υπέροχη ζεστή γιορτή την εθνική μας επέτειο, που κουβαλάμε ως μια πολύ όμορφη ανάμνηση. Και δεν μας νοιάζει ποιος τη θέσπισε πριν 80 και κάτι χρόνια.
