Κάτοικος της Πορτόλα Βάλλεϊ στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, όπου εργάζεται στον κλάδο του επιχειρηματικού λογισμικού, ο Αλέξανδρος Μωυσής βραβεύτηκε πρόσφατα από την Ακαδημία Αθηνών για την έκδοση των φωτογραφιών του προγόνου του Νισήμ Δ. Λεβή στο βιβλίο των εκδόσεων Καπόν: «Το Πανόραμα του Νισήμ Λεβή: Οι στερεοσκοπικές φωτογραφίες και τα ταξίδια ενός Γιαννιώτη γιατρού. 1898-1944.»
Ενώ ετοίμαζα ένα άρθρο για το Μπιζάνι, διαβάζοντας μια αγγλική εφημερίδα από το 1913 σκόνταψα σε μια παραποιημένη φωτογραφία με τον διάδοχο Κωνσταντίνο σε «fake news»....
Η Απελευθέρωση τον Φεβρουάριο του 1913 έφερε στα Γιάννενα μια ασυνήθιστη μορφή τουρισμού: Τις εκδρομές στο Μπιζάνι. Παρουσιάζω σήμερα φωτογραφίες και αφηγήσεις από τις επισκέψεις αυτές....
Είναι ένα επεισόδιο που εξελίχθηκε την εποχή της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων. Διάβαζα κατά καιρούς σχετικές αναφορές σε εφημερίδες της εποχής εκείνης, αλλά αυτές δεν μου έδιναν μια πλήρη εικόνα για το τι είχε συμβεί. Οι φωτογραφίες της εκτέλεσης στο Κάστρο είναι ανατριχιαστικές....
Πρόκειται για ένα μυθικό δρόμο στον οποίο, αν έγινε, έτρεξε άλλος αγγελιαφόρος, σε διαφορετική απόσταση και ίσως σε άλλη διαδρομή από αυτή που εμείς μνημονεύουμε....
Με τις φωτογραφίες του αδικοχαμένου στο Άουσβιτς Γιαννιώτη Νισήμ Δ. Λεβή θα ταξιδέψουμε σήμερα από τη Μασσαλία στην εμπόλεμη Κίνα του 1900, την οποία περιγράφει στα κείμενά του ο Πιέρ Λοτί....
Αν και τις γνώριζα από τα παιδικά μου χρόνια και τις είχα ήδη αναλύσει στο παρελθόν, οι φωτογραφίες του Νισήμ Λεβή που παρουσιάζω σήμερα έκρυβαν κι άλλες ενδιαφέρουσες ιστορίες....
Είναι μία από τις τετρακόσιες περίπου φωτογραφίες του γιαννιώτη γιατρού Νισήμ Δ. Λεβή, που διασώθηκαν σαν από θαύμα μετά τον εκτοπισμό και τη δολοφονία του στο Άουσβιτς το 1944. Το περιεχόμενο της παρέμενε ανεξιχνίαστο ως τώρα. Πρόσφατα κατάλαβα πως σχετίζεται με ένα ξεχασμένο ιστορικό κεφάλαιο της Ηπείρου....
Η ανάβαση σε απότομα μονοπάτια από τη Γαλλία ως την Ισπανία στα βραχώδη Πυρηναία έμοιαζε συναρπαστική στις γυάλινες φωτογραφίες του Νισήμ Λεβή από το 1902. Μετατρέποντας το παρελθόν σε μέλλον, αποφάσισα να ακολουθήσω τα ίχνη του στο άγριο αυτό τοπίο. Στη διαδρομή έμαθα ότι πολλοί άλλοι είχαν ακολουθήσει τα μονοπάτια αυτά σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες....