Οι δημοτικές εκλογές το Μάιο 2019 έγιναν με απλή αναλογική. Σαράντα μέρες αργότερα εκλέχτηκε η κυβέρνηση ΝΔ. Η πλειοψηφία των δημάρχων που είχαν αναδειχθεί ανήκαν ή πρόσκεινταν στην παράταξη, αλλά δεν διέθεταν απαραίτητα την πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων. Έπρεπε να διοικήσουν το δήμο κάνοντας προγραμματικές συμφωνίες με άλλες παρατάξεις.
Μια από τις πρώτες δουλειές της νέας κυβέρνησης ήταν να νομοθετήσει ρυθμίσεις που αλλοίωναν το συσχετισμό δυνάμεων στους δήμους. Φυσικά δεν μπορούσε να αλλάξει τη σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου που είχε ήδη εκλεγεί. Η λύση βρέθηκε με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από το δημοτικό συμβούλιο στην οικονομική επιτροπή και την επιτροπή Ποιότητας Ζωής με ταυτόχρονη αλλαγή της σύνθεσής τους προς όφελος της πλειοψηφούσας παράταξης.
Με δυο λόγια η εξουσία μεταβιβάστηκε σε ένα άλλο όργανο με τροποποιημένη πλειοψηφία, διαφορετική από αυτή που οι πολίτες είχαν καθορίσει στην κάλπη.
Η νομοθέτηση συνοδεύτηκε με τη γνωστή επιχειρηματολογία, «η απλή αναλογική είναι ‘κακό’ εκλογικό σύστημα, οι δήμαρχοι πρέπει να έχουν την πλειοψηφία». Θα την εξετάσουμε; Δεν οφείλουμε. Δεν έχει καμιά σημασία τι πιστεύω εγώ, εσείς και ο Τάκης Θεοδωρικάκος για την απλή αναλογική στους δήμους, μετά τις εκλογές. Γιατί όταν οι ψηφοφόροι πήγαιναν στην κάλπη, ψήφιζαν δημάρχους και σταύρωναν συμβούλους με βάση το εκλογικό σύστημα που ίσχυε. Αν ήξεραν ότι θα εφαρμοζόταν άλλο, θα ψήφιζαν ίσως διαφορετικά. Είναι κάτι τόσο στοιχειώδες, που βρίσκεται -πραγματικά- στον πυρήνα του πολιτεύματος. Είναι το «ένα κι ένα κάνει δύο» της Δημοκρατίας. Διαφορετικά, σκεφτείτε μια βουλή που αλλάζει κι αυτή σύνθεση και αρμοδιότητες μετεκλογικά, αν τα ισχύοντα δεν βολεύουν.
Με δυο λόγια η κυβέρνηση ΝΔ είχε δικαίωμα να μας πει τη γνώμη της και να αλλάξει τον εκλογικό νόμο για τις δημοτικές εκλογές, αλλά φυσικά για τις επόμενες. Όχι αυτές που είχαν ήδη διεξαχθεί!
Ωστόσο να πω τι πιστεύω: η άποψη «απλή αναλογική στους δήμους, κακή» είναι απολύτως λανθασμένη. Όσοι την υιοθετούν, δεν αντιλαμβάνονται ότι κρίνουν με βάση τα τωρινά δεδομένα, που οι δημοτικοί σύμβουλοι της μειοψηφίας βρίσκονται πάντοτε απέναντι, αποκλεισμένοι από τη διοίκηση του δήμου, έχοντας την άνεση, συχνά και το συμφέρον, να λένε απλώς «όχι». Σε μια διοίκηση που έχει προκύψει από απλή αναλογική με προγραμματική συμφωνία, τα πράγματα προφανώς θα ήταν διαφορετικά.
Στο σήμερα: Μετά από προσφυγή δημοτικής παράταξης, το ΣτΕ ακύρωσε τις παραπάνω ρυθμίσεις της κυβέρνησης ΝΔ. Του πήρε τρία και μισό χρόνια. Δηλαδή όλη σχεδόν τη δημοτική θητεία! Βολικό για την κυβέρνηση… Το ζήτημα φαίνεται δεν ήταν επείγον, για το ανώτατο δικαστήριο. Στο μεταξύ χιλιάδες αποφάσεις, κυρίως σημαντικού οικονομικού περιεχομένου (αναθέσεις κλπ.), πάρθηκαν σε αυτές τις επιτροπές, με πλειοψηφία διαφορετική από εκείνη του εκλεγμένου δημοτικού συμβουλίου και χωρίς τη διαφάνεια που συνήθως συνοδεύει τις συνεδριάσεις εκείνου.
Μου κάνει λοιπόν εντύπωση που μία μόνο δημοτική παράταξη έκανε την προσφυγή και όχι όλες οι δημοτικές μειοψηφίες -αλλά και οι μειοψηφίες στα περιφερειακά συμβούλια, που συνέβη το ίδιο ακριβώς. Θα έκανε και τότε 3 ½ χρόνια το ΣτΕ; Όχι, θα πιεζόταν να τρέξει. Συνεπώς; Άγνοια των παρατάξεων, ατολμία, αδιαφορία, έλλειψη πολιτικής αίσθησης, προτίμηση να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο στην αντιπολίτευση, τι;
Δεν είναι μόνο οι υποκλοπές, λοιπόν. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη «παραβίασε τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού» σύμφωνα με τη φρασεολογία και τη βούλα του ΣτΕ. Και είμαι σίγουρος ότι δεν τα έχουμε δει όλα.
Φωτογραφία, συμβολικά, από το δημαρχείο στην Ερμούπολη (Μάκης Μαυρομάτης).
