Πρώτα, τι είπε ο βουλευτής: «Προφανώς και όλοι θα θέλαμε ο ΦΠΑ να είναι χαμηλότερος. Τι συμβαίνει όμως εδώ; Ναι, ο πλούσιος και ο φτωχός –δεν μου αρέσουν αυτές οι λέξεις αλλά ας τις χρησιμοποιήσω και εγώ για την οικονομία της συζήτησης– έχουν διαφορά στην κατανάλωση. Δηλαδή τι συμβαίνει εδώ; Θα πληρώσουν μεν τον ίδιο φόρο στα μακαρόνια, όμως ένας πλούσιος που έχει περισσότερα χρήματα θα καταναλώσει και περισσότερο. Άρα η μεγαλύτερη κατανάλωση, τα περισσότερα πακέτα μακαρόνια, να το πω έτσι, αποδίδουν παραπάνω ΦΠΑ στα κρατικά ταμεία από τα οποία επιλέγει η κυβέρνηση να ενισχύσει αδύναμους και μεσαία τάξη».
Ωραία. Υπάρχουν δυο κατηγορίες φόρου στα σύγχρονα κράτη, άμεσοι και έμμεσοι.
Οι άμεσοι είναι συνδεδεμένοι με το εισόδημα και κοινωνικά είναι δικαιότεροι, αφού έχει πολιτικά κατακτηθεί οι πλούσιοι να καταβάλλουν για το υψηλότερο τμήμα του εισοδήματός τους μεγαλύτερα ποσοστά. Το αντίθετο επιδίωξε η Τρας προ μηνός (πήγε να κόψει 5% στην ανώτατη κλίμακα) και γκρεμίστηκε.
Οι έμμεσοι, δηλαδή ο ΦΠΑ ή οι ειδικοί φόροι σε καύσιμα, τσιγάρα κλπ. είναι πιο άδικοι. Γιατί επιβαρύνουν το ίδιο όλους. Στο σούπερ μάρκετ φορολογείσαι με το ίδιο ποσοστό είτε ζεις με το βασικό μισθό είτε είσαι Κροίσος.
Μα, λέει ο Κυρανάκης, «όχι, δεν φορολογείσαι το ίδιο»! Αφού ο πλούσιος καταναλώνει παραπάνω! Στην πραγματικότητα όμως, μέχρι ενός βαθμού παραπάνω. Μικρού. Πόσες μακαρονάδες να φας το ίδιο μεσημέρι και πόσα χιλιόμετρα να κάνεις περισσότερα σε μια μέρα; Αλλά έστω. Ας πούμε ότι τα κάνεις τα χιλιόμετρα, τις τρως και τις μακαρονάδες. Το θέμα είναι ότι για αυτά, αναλογικά, τον ίδιο ποσοστό φόρου θα πληρώσει ο πλούσιος. Δίκαιος θα ήταν ο ΦΠΑ αν ήταν δυνατό στο δεύτερη μακαρονάδα να αλλάζει κλίμακα. Να μεγαλώνει.
Για να γίνει κατανοητό, σκεφτείτε το αντίστροφο: και ο φόρος εισοδήματος (ο άμεσος) θα ήταν άδικος, αν πληρώναμε όλοι ένα ενιαίο ποσοστό. Αν ήταν flat το ποσοστό φορολόγησης, όπως ζητάνε κάποιοι, από το πρώτο ευρώ ως τα Χ εκατομμύρια.
Για αυτό, ένας απλός τρόπος να «διαβάσουμε» τη φορολογική δικαιοσύνη σε ένα κράτος είναι να δούμε το ποσοστό των κρατικών εσόδων από τους έμμεσους φόρους. Όσο χαμηλότερο, τόσο δικαιότερο το σύστημα. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι κοντά στο 44% (!), ενώ ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 34%, δέκα ολόκληρες μονάδες κάτω!
Αυτές οι δέκα μονάδες (ίσον πολλά δισ. €) αντιπροσωπεύουν την φορολογική αδικία και την επιβάρυνση των πιο χαμηλών τάξεων. Και δεν ισοφαρίζονται με πακέτα ολόκληρα μακαρονάδας να ‘τρωγαν (λέει) καθημερινά οι πλούσιοι. Δεν πα’ να ‘σκαγαν στο φαΐ; Πάλι θα τους περίσσευαν χρήματα για αποταμίευση, αγαθά και υπηρεσίες που φορολογούνται λίγο ή καθόλου, λεφτά στο εξωτερικό και παχυλές κληρονομιές στα τέκνα.
Δεν τα ξέρει αυτά ο Κυρανάκης; Ξέρει σίγουρα ότι υπάρχουν σπίτια που δεν μπορούν να αγοράσουν βασικά αγαθά, να πληρώσουν φροντιστήριο κλπ. Μια φορά λόγω του πληθωρισμού, άλλη μια γιατί στις αυξημένες τιμές, επιβάλλεται υψηλός ΦΠΑ. Ξέρει επίσης ότι αυτό που περιγράφει διευκολύνει την κερδοσκοπία: σε μια τέτοια πληθωριστική συγκυρία επωφελούνται και όσες επιχειρήσεις αυξάνουν τις τιμές τυφλά και ευκαιριακά (ή μειώνουν την ποσότητα του προϊόντος…) καθώς «κρύβεται» η τακτική τους στο σωρό. Και καθώς το ένα φέρνει τ’ άλλο, το οικογενειακό εισόδημα εξαφανίζεται νωρίτερα από ποτέ μεσ’ στο μήνα.
Ξέρει όμως επίσης ότι έτσι αυξάνουν τα κρατικά έσοδα, γδύνοντας -κυριολεκτικά- το 90% της κοινωνίας, εκείνο με τα πιο χαμηλά εισοδήματα. Και έτσι έχουμε και ανεξέλεγκτα κέρδη για τις επιχειρήσεις και μια κυβέρνηση που έχει δυνατότητα να «γυρίσει» με κουπόνια και επιδοτήσεις ένα μικρό μέρος των άδικων, έμμεσων φόρων που έχει συλλέξει από τις ίδιες ακριβώς τσέπες. Ένα μικρό πάντως, ασήμαντο μέρος.
Από παιδί κι από μωρό μαθαίνεις την αλήθεια, λέει η παροιμία. Και αυτή είναι η «αλήθεια» του Κυρανάκη. Η κυβέρνησή του πρόσφατα κατάργησε -ουσιαστικά- το φόρο κληρονομιάς: σε πλούσια τετραμελή πχ. οικογένεια οι γονείς μεταβιβάζουν αφορολόγητα 3,2 εκ. € (!) στα τέκνα, για πρώτη φορά στην ιστορία. Σε πενταμελή, 4 εκ. € αφορολόγητα! Και τώρα, η ίδια κυβέρνηση διατηρεί τους έμμεσους φόρους στα ύψη για το υπόλοιπο, φτωχοποιημένο κομμάτι του πληθυσμού, στο οποίο απευθυνόμενα τα κανάλια λένε «θα πάρετε voucher» και «makaronia pass».
Αλλά -παρασύρθηκα τώρα και χρησιμοποίησα τις δύο λέξεις που δεν αρέσουν στον κ. Κυρανάκη.
