Αφορμή για το παρόν κείμενο, που αποτελεί συνέχεια προηγούμενου, είναι η πεποίθησή μου ότι βρισκόμαστε στην καλύτερη συγκυρία για να σώσουμε την Παμβώτιδα και να γίνουμε παγκοσμίως θετική είδηση ως βέλτιστη πρακτική, αναθέτοντας την αναδιαμόρφωση του παραλιακού μετώπου της (ώστε αφενός να αυτοκαθαρίζεται και αφετέρου να αποκατασταθεί το πρόβλημα με τις πηγές που κατέστρεψε ο δρόμος στους πρόποδες του Μιτσικελιού) σε κάποιο από τα κορυφαία στον πλανήτη γραφεία αρχιτεκτονικής τοπίου και αποκαταστάσεως οικολογικών ζημιών.
Προσθέτω κάποια επιχειρήματα υπέρ της πρότασης που δεν χώρεσαν στην πρώτη επιστολή, και συνεχίζω με κάποιες εξελίξεις,
α) Για τις εταιρείες αυτής της τάξεως έννοιες όπως «λάθη», «αστοχίες», «κακοτεχνίες», «καθυστερήσεις», «αποκλίσεις στους προϋπολογισμούς» κ.λπ., όχι απλώς δεν υπάρχουν στις δικαιολογίες τους, αλλά αποτελούν τον μεγαλύτερο εχθρό τους. Ακόμη και στην ακραία γι’ αυτές περίπτωση πρόκλησης μιας ζημιάς από ατύχημα ή ελαφρά λάθος υπολογισμό, προτιμούν να πληρώσουν από τη τσέπη τους την πλήρη αποκατάσταση και επανόρθωση, παρά να μείνει στο προφίλ τους τέτοια κηλίδα. Το ίδιο ισχύει και για την ανάληψη λύσεως ενός προβλήματος, από τη στιγμή που θα δεχθούν να το αναλάβουν, δεν το αφήνουν παρά μόνο εφόσον το επιλύσουν κι ας τους προκαλέσει ακόμα και οικονομική ζημιά η οριστική επίλυση, ξέρουν ότι μακροπρόθεσμα πάντα θα είναι προς όφελός τους. Είναι ένας από τους βασικούς κανόνες όταν είσαι παγκόσμιος leader στον τομέα σου, ούτε γίνεσαι αν δεν τον ακολουθήσεις, ούτε παραμένεις.
β) Για τους πολίτες το έργο θα διαρκέσει ελάχιστα. Τα 4/5 και παραπάνω του χρόνου που απαιτεί ένα τέτοιο έργο από τέτοια εταιρεία, είναι για τη συλλογή στοιχείων και το σχεδιασμό της παραμικρής λεπτομέρειας της παρέμβασης και των πιθανών εναλλακτικών σεναρίων. Όσο γίνονται αυτά ουδείς αντιλαμβάνεται τίποτα, όταν αυτά είναι έτοιμα, μπαίνουν τα συνεργεία και παραδίδεται σε χρόνο-ρεκόρ, με την ελάχιστη δυνατή όχληση κατά τη διάρκεια των εργασιών.
γ) Οι τοπικές οικολογικές οργανώσεις θα πρέπει να συμπεριλάβουν ως κύριο συγκεκριμένο αίτημά τους να έλθει μία τέτοια εταιρεία για τη λίμνη, δεδομένου ότι έχουν μετατρέψει περιοχές με πολύ σοβαρότερα προβλήματα, περιοχές οικολογικά κατεστραμμένες, σε «παραδείσους». Κανονικά θα έπρεπε να αποτελεί αίτημα μέχρι και η τεχνολογική, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση του αποστραγγιστικού δικτύου έως τον Καλαμά. Από το 1957 που ξεκίνησε η αποστράγγιση η τεχνογνωσία έχει διανύσει έτη φωτός. Χώρια οι άλλες κακοτεχνίες που έγιναν εκεί, με συνέπειες και στην Παμβώτιδα και στον Καλαμά και στον ζωικό τους πλούτο. Και μόνη της μια καταγραφή της περίπτωσης των χελιών που διασχίζουν Ατλαντικό και Μεσόγειο για να ανεβούν τον Καλαμά ώστε να φθάσουν στην Παμβώτιδα, κι αντί για την Παμβώτιδα φθάνουν σε μία κάνουλα που χύνει το νερό της (επειδή λείπω χρόνια πιθανόν να έχει βελτιωθεί κατάσταση και να το αγνοώ), είναι ικανή να μας κάνει παγκοσμίως ρεζίλι.
Πάμε τώρα στις εξελίξεις:
Η διαφήμιση της εκκίνησης του έργου στο Ελληνικό εμφανίσθηκε λίγες μέρες μετά την πρώτη μου επιστολή, και επιβεβαιώνει με σχεδόν εκκωφαντικό τρόπο, αυτά που έγραψα για την ιστορική «γραμμή» που έδωσε ο Πρωθυπουργός στις προγραμματικές του δηλώσεις «επενδύουμε στην Υψηλή Αρχιτεκτονική, συνεργαζόμαστε ακομπλάριστα με τον ιδιωτικό τομέα», όταν ευχαρίστησε το Ι.Σ.Ν. για την κάλυψη των εξόδων της μελέτης που κάνει ο Ρέντζο Πιάνο για την επέκταση του κτιρίου που στεγάζει τον μεγαλύτερο θησαυρό της χώρας, του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Είναι γνωστό ανά την Υφήλιο ότι οι πιο αναπτυξιακές επενδύσεις είναι αυτές στην Υψηλή Αρχιτεκτονική, όμως μέχρι πρότινος αποτελούσαν «απαγορευμένο καρπό’» για το σύστημα παραγωγής έργων του ελληνικού δημοσίου, κι είναι αυτός ένας βασικός λόγος που καθιστά ιστορική τη συγκεκριμένη δήλωση του Πρωθυπουργού.
Χρήσιμο είναι εδώ επίσης να αναλογισθούμε ότι ο ιδιωτικός τομέας ήταν που είχε φτιάξει το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Πολυτεχνείο, και μάλιστα Ηπειρώτης ιδιωτικός τομέας, Μετσοβίτης!
Όπως και το Πανεπιστήμιο, το Ζάππειο, το Καλλιμάρμαρο, αμέτρητα νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, εν πολλοίς όπως έλεγε ο α. Στ. Τσιτσιμελής: «Αν αφαιρέσεις από τη σύγχρονη Αθήνα τα κτίρια των Ηπειρωτών ευεργετών, θα μείνει η Ακρόπολη μόνη της με τις πολυκατοικίες».
Μπορεί συνεπώς να αποτελέσει ένα επί πλέον επιχείρημα προς την κεντρική διοίκηση το ερώτημα «Η Ήπειρος προσέφερε στην Αθήνα τα περισσότερα κτίρια Υψηλής Αρχιτεκτονικής εκείνου του καιρού, δεν δικαιούται ένα έργο σημερινής Υψηλής Αρχιτεκτονικής, που αποκαθιστά οικολογική ζημιά, αναζωογονεί ένα πανάρχαιο και πολύτιμο οικοσύστημα και δημιουργεί νέο πλούτο σε όλους τους τομείς;’»
Η διαφήμιση αυτή επίσης προσθέτει ένα ακόμη πλεονέκτημα στην πρόταση που κατέθεσα και τις προοπτικές ενστερνισμού του αφηγήματός της, τόσο από την κεντρική κυβέρνηση, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, είτε κεντρικό (π.χ. Ι.Σ.Ν., Ωνάσειο, «Λάτσειο» κ.λπ.), είτε τοπικό (πιστεύω ακράδαντα ότι πολλοί από τους εξαιρετικούς επιχειρηματίες που διαθέτουμε θα διάλεγαν να «υιοθετήσουν» μέρος του έργου, ασχέτως του αν πόροι υπάρχουν…).
Υπενθυμίζει άθελά της, ότι το ‘»επενδύουμε στην Υψηλή Αρχιτεκτονική» του σποτ, όσο και αν φαντάζουν υπέροχα οι κήποι και η όλη διαμόρφωση, αναγκαστικά στο τέλος θα σημαδευτεί από τις συζητήσεις για την ανέγερση του πρώτου αληθινού ουρανοξύστη στην Ελλάδα, κάτι απολύτως άδικο για την Υψηλή Αρχιτεκτονική, αλλά πολύ πολύ περισσότερο για μάς τους πολίτες.
Η ανάθεση της υπόθεσης αναγέννησης της Παμβώτιδας σε κάποιο από τα κορυφαία γραφεία του πλανήτη, μπορεί να αποτελέσει το τέλειο «αντίβαρο», καθώς και να αποτελέσει μοντέλο για αντίστοιχες εμβληματικού τύπου παρεμβάσεις σε όλη την Ελλάδα, κάτι που χωρίς να κοστίζει περισσότερο από όσα συνήθως δαπανώνται, παράγει πολλαπλάσια κέρδη όλων των ειδών, οικονομικά, οικολογικά, πολιτιστικά, κ.λπ., κ.λπ.
Άλλωστε εάν το «επενδύουμε στην Υψηλή Αρχιτεκτονική» περιορισθεί στο Ελληνικό και το Μουσείο, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα (έστω λίγα) έργα Υψηλής Αρχιτεκτονικής που υπάρχουν στη χώρα και είναι όλα στην Αθήνα, για άλλη μια φορά θα έχει πέσει το σύνθημα «Ελλάδα είναι μόνο η Αθήνα», με τις συνακόλουθες αναπτυξιακές στρεβλώσεις και γκρίνιες, κάτι που θεωρώ ότι καθόλου δεν είναι πρόθεση της κυβέρνησης.
Επιπροσθέτως αυτή τη στιγμή τα Γιάννινα διαθέτουν μία πολύ δυνατή ομάδα βουλευτών, έναν Δήμαρχο με διεθνείς διασυνδέσεις που θέλει να αφήσει τη σφραγίδα του στην πόλη, μία αντιπολίτευση όπου ξεχωρίζουν οι δύο πολιτικοί μηχανικοί που έχουν οικογενειακή παράδοση στον μόχθο για το καλό του τόπου, έναν σοφό περιφερειάρχη που έχει χτίσει απλησίαστα ρεκόρ αποδοχής για δε τη λίμνη έχει κάνει περισσότερα από πολλούς μαζί, συνεπώς πολιτικώς δεν υπάρχει περίπτωση άρνησης της ένταξης του έργου σε γραμμή χρηματοδότησης, εάν οι ανωτέρω ομονοήσουν επ’ αυτού.
Τελικώς δηλαδή σ’ αυτούς απευθύνομαι κυρίως, επαναφέροντας το ερώτημα που διατύπωσα στον επίλογο της πρώτης επιστολής:
Από την Αυγή του Ανθρώπου, χιλιάδες γενιές πέρασαν και έζησαν από τον θησαυρό (πόσιμου νερού, θηραμάτων, αλιευμάτων, ευφόρων εδαφών κ.λπ.) Παμβώτιδα, μία γενιά την σακάτεψε κι άλλες 3 γενιές καθόμαστε και την κοιτάμε σαν υπνωτισμένοι. Κάθε μέρα που περνάει η στρώση σάπιων χορταριών στο βυθό της μεγαλώνει, έστω κατά ένα δέκατο του χιλιοστού, αλλά μεγαλώνει επί σχεδόν 60 χρόνια κι εμείς κοιτάμε…
Ποιος έχει αντίρρηση να έλθει ένα από τα π.χ. πέντε κορυφαία γραφεία στον κόσμο για να τη σώσει; Ακόμα και στην ανύπαρκτη πιθανότητα, να έλθει ένας κορυφαίος και να μη λύσει το πρόβλημα, εμείς δεν οφείλουμε να έχουμε κάνει το καλύτερο δυνατόν γι’ αυτή;
Όταν αρρωσταίνει ένας δικός μας δεν τον πάμε στον καλύτερο γιατρό που βαστάει η τσέπη μας; Σήμερα λοιπόν η τσέπη μας βαστάει και με το παραπάνω για έναν κορυφαίο γιατρό με εγγύηση θεραπείας και η μάνα μας είναι άρρωστη, θα την πάμε σε έναν ερασιτέχνη που χρεώνει περίπου τα ίδια και κινδυνεύουμε να την ξαποστείλει; ‘Η θα την παρατήσουμε να την ξαποστείλει η αρρώστια που οι ίδιοι της προκαλέσαμε;
