Εθνικισμοί, δημαγωγία, πολεμικές κραυγές, δημοσιονομικά αβάσταχτοι εξοπλισμοί. Σε βάρος των αγαθών που κατά προτεραιότητα πρέπει να προσφέρει ένα κράτος: αντιμετώπιση της φτώχειας, υποστήριξη στους νέους γονείς, καλύτερα νοσοκομεία και σχολεία. Φοβάμαι ότι παντού θα πάει έτσι, αλλά πιο εύκολα στην Ελλάδα με την καχεκτική οικονομία, τις μεγάλες ανισότητες, το έλλειμμα στους θεσμούς, μια κοινή γνώμη που έχει μάθει να ακούει δημαγωγούς (δείτε τι έγινε με τις Πρέσπες) και ένα πληθυσμό που συρρικνώνεται. Το τελευταίο, είναι πολύ σοβαρό ζήτημα: λιγότεροι άνθρωποι σημαίνει λιγότερος πλούτος, λιγότερες δουλειές, λιγότερες ιδέες. Το αποτέλεσμα της απογραφής θα κάνει πολλούς να τρίβουν τα μάτια τους, ιδιαίτερα εκείνους που ενοχλούσε η συγκατοίκηση με μια νέα γενιά μεταναστών, μετά το πρώτο κύμα του ‘90 που κράτησε όρθια τη χώρα για δυο δεκαετίες (κι ας μην το έχουμε καταλάβει).
Για όλα αυτά που έρχονται στην Ευρώπη μετά τον πόλεμο θα χρειαστούμε ηθική πυξίδα. Θα την έχουμε; Οι προϋποθέσεις ξεκινούν από σήμερα, από τη χωρίς επιφυλάξεις και όρους καταγγελία της ρωσικής εισβολής. Ιδιαίτερα όταν οι περιστάσεις γύρω είναι θολές. Είναι καλό ότι ο περισσότερος κόσμος αντιτίθεται στην εισβολή, γιατί έχει σημασία να είμαστε περισσότεροι στους δρόμους, κι ας διαφωνούμε σε άλλα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο ίδιος κόσμος θα συμπορεύεται και αύριο. Οι περισσότεροι δεν είχαν πει λέξη για το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη, τη Γιουγκοσλαβία και τους άμαχους που σκοτώνονταν εκεί. Διαβάζω ένα φρικτό ρεπορτάζ της Καθημερινής, στις 2 Νοεμβρίου 2001: «Στο πολεμικό μέτωπο, που έκλεισε την 25η ημέρα των επιχειρήσεων, πολεμικά αεροπλάνα βομβάρδισαν τρία χωριά των Ταλιμπάν στα βόρεια σύνορα της χώρας, τα Καλάι Νάσρο, Καλάι Γκουλάι και Σταργκές». Με τι ευκολία τα χωριά βαπτίζονται «των Ταλιμπάν» και οι κάτοικοί τους δεν καταμετρώνται καν στους αμάχους! Σήμερα χύνει δάκρυα η Καθημερινή, αλλά ούτε χτες έχυνε, ούτε αύριο θα θυμάται ότι μπορείς πχ. να κλείσεις το δρόμο σε μια διαδήλωση. Τι σημαίνει αυτό: απέναντι στον πόλεμο στεκόμαστε με τις ιδεολογικές μας αποσκευές. Άπαντες. Κι εκείνοι που βλέπουν τον εαυτό τους στο πλευρό της εκάστοτε «συμμαχίας των προθύμων» (όπως είχαν βαφτίσει το στρατό που εισέβαλε στο Ιράκ το 2003) και εμείς οι υπόλοιποι. Για αυτό έχει σημασία η πυξίδα και η καθαρή μας αντίθεση στη ρωσική εισβολή σήμερα.
