Στον Γυάλινο Κόσμο, που ανεβαίνει στην Έκφραση σε σκηνοθεσία Ζωής Ξανθοπούλου, πήγαμε με επιφύλαξη και μια μικρή προκατάληψη. Απορρέουν κατ’ αρχάς από την προσωπική μας αδυναμία στο έργο και τον συγγραφέα του και την πραγματικά μεγάλη τύχη, που είχαμε, να δούμε το 1997 τον εμβληματικό μέχρι σήμερα Γυάλινο Κόσμο του Δημήτρη Μαυρίκιου στο θέατρο Εμπρός. Έχουν, όμως, και λίγο να κάνουν με το γεγονός ότι στα «δύσκολα» έργα, αυτά που απαιτούν πολύ εσωτερική δουλειά, διήθηση και κατάδυση –συχνά, αλλά απαραίτητα επίπονες- οι παραγωγές της Έκφρασης είναι έντιμες και αξιοπρεπείς, ωστόσο ενίοτε αβαθείς.
Την επιφύλαξή μας, επίσης, επέτεινε ο Γιώργος Νταλάρας, που ακούγαμε να τραγουδά από τα ηχεία όση ώρα εμείς οι θεατές παίρναμε τη θέση μας και ο Τομ έγραφε πάνω στα μεγάλα νάιλον, που πλαισίωναν τη σκηνή. Στη διάρκεια της παράστασης, γενικότερα, οι στιγμές που «ντύνονταν» με τραγούδια ελληνικά –από ηπειρώτικα μέχρι Ρέμο- ήταν μάλλον ατυχείς. Ευτυχώς τις εξισορροπούσαν οι υπόλοιπες μουσικές επιλογές. Βλέπετε, η μουσική στον Γυάλινο Κόσμο, αυτή που τακτικά επανέρχεται στο έργο, είναι ο πέμπτος ήρωάς του. Επειδή αυτό το αριστούργημα ήταν ο τρόπος του Τένεσι Ουίλιαμς να μιλήσει για εκείνον και την οικογένειά του, για τα σκοτάδια τους και το ελάχιστο φως που έμπαινε από τον ακάλυπτο, από μια απρόσμενη και σπάνια επίσκεψη κάποιου ή από τα τυχαία λαμπυρίσματα των γυάλινων ζώων της Λώρα, ο σπουδαίος δημιουργός του το φρόντισε δραματουργικά περισσότερο από τα άλλα. Δίνει οδηγίες σκηνοθετικές, σχολαστικά περιγράφει σκηνικά και φωτισμούς, βαφτίζει «Γυάλινο Κόσμο» τη μουσική που αγκαλιάζει σημαντικές στιγμές του έργου. Τον Νταλάρα και το κλαρίνο δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι τα είχε κατά νου.
Μας δυσκόλεψε επιπλέον το rewind του έργου, αλλά δεν μας απώθησε. Ξεκινά ουσιαστικά από τη μέση, τελειώνει και μετά αρχίζει «κανονικά» και φτάνει λίγο πριν την επίσκεψη του Τζιμ. Κακό απαραίτητα δεν είναι. Ούτε spoilers δίνει, ούτε αλλάζει θεαματικά την πλοκή. Καθώς το έργο είναι αυτοβιογραφικό και βαθιά βιωματικό, ο χώρος και ο χρόνος του είναι συμβάσεις, που επιτρέπεται να καταστρατηγηθούν, χωρίς να κακοποιείται. Όμως, δεν είναι τυχαίο που ο συγγραφέας κλείνει την ιστορία του, όχι οι δυο γυναίκες της ζωής του (όπως γίνεται εδώ). Ούτε που αποχαιρετά την αδερφή του τρυφερά και πικρά ζητώντας της να σβήσει τα κεριά της. Ο συγκλονιστικός αποχωρισμός και τα αλησμόνητα λόγια του: «Λώρα, προσπάθησα να σε αφήσω πίσω μου, αλλά είμαι πιο πιστός απ’ όσο ήθελα» χάνονται στη ροή των επόμενων σκηνών. Δεν τα παίρνει ο θεατής μαζί του. Η φράση, που τον συντροφεύει, δεν είναι η προτροπή του Τομ «σβήσε τα κεριά σου, Λώρα», αλλά η προσευχή της μητέρας του προς την κόρη της: «ευχήσου ευτυχία». Δυνατή σκηνή, αλλά όχι εκείνη που τις εμπεριέχει όλες, όπως αυτή που επέλεξε καθόλου τυχαία ο συγγραφέας για τελευταία. Αυτές οι δυο σκηνοθετικές προτάσεις στο έργο, μία στη μουσική του και μία στην αλληλουχία των σκηνών και γεγονότων, ενδεχομένως να το αδικούν, αλλά –ευτυχώς- δεν το καταδικάζουν. Άλλωστε, η τρίτη καινοτομία, η μετάφραση του Δημήτρη Τσεκούρα, είναι πολύ καλή, σύγχρονη και ταυτόχρονα πιστή. Ούτε σκόπιμα και παράταιρα ελεύθερα πειραματίστηκε, ούτε αγκυλωμένα και σχολαστικά απόδωσε το πρωτότυπο.
Οι ήρωες του έργου
Ο Τομ του Χρήστου Χρήστου, ο Τένεσι Ουίλλιαμς ουσιαστικά, ήταν πολύ αγχωμένος και περισσότερο αποκομμένος απ’ όσο υπαγορεύει ο διπλός ρόλος του πρωταγωνιστή και του αφηγητή. Τον βρήκαμε αφηγηματικό και διεκπεραιωτικό και στις εκρήξεις του, ελαφρώς απόντα από τη σκηνή, ακόμη κι όταν ήταν ένα από τα πρόσωπα της δράσης. Ενδεχομένως ο αποστασιοποιημένος από όλους και όλα και ήδη φυγάς, πριν ακόμη φύγει, Τομ να είναι σκηνοθετική οδηγία, η οποία, ωστόσο, φάνηκε να λειτούργησε σε βάρος της φυσικής και ουσιαστικής του παρουσίας.
Η Λώρα της Νατάσας Τσαμπά είχε διακυμάνσεις. Είχε πολύ καλές και δυνατές στιγμές κι άλλες –κυρίως σ’ αυτές που το ίδιο το κείμενο την αβαντάρει- που τις φοβήθηκε και συγκρατήθηκε, ενώ είμαστε βέβαιοι ότι μπορούσε να τις στηρίξει και να τις πάει ψηλότερα. Έχουμε δει τις δυνατότητές της και σε άλλες δουλειές της Έκφρασης. Ενδεχομένως θα βρει τα πατήματά της και θα «ανοίξει» παραπάνω τον ρόλο τον επόμενο καιρό.
Ο Αριστοτέλης Σπυρόπουλος μας σύστησε έναν άλλον Τζιμ απ’ αυτόν που γνωρίζαμε. Καθώς η γεμάτη από ματαιώσεις, απώλειες και χαμένες ευκαιρίες ζωή των τριών άλλων ηρώων είναι διαρκώς κάτω από τον προβολέα (ακόμη κι όταν αυτός δεν φωτίζει), ο επισκέπτης, αν και καταλύτης, συχνά παραγνωρίζεται από το κοινό, περνά απαρατήρητος ερμηνευτικά, πιθανά να μην δίνεται και μεγάλη βαρύτητα σ’ εκείνον σε σχέση με τους υπόλοιπους. Αυτός εδώ ο Τζιμ τράβηξε, όμως, την προσοχή μας με την πολύ φυσική και αβίαστη ερμηνεία του, ακόμη κι όταν στεκόταν αμίλητος πίσω από το νάιλον και κάπνιζε το τσιγάρο του. Πειστικός, δυνατός αλλά όχι κραυγαλέα, πήρε πάνω του δύσκολες σκηνές, κάποιες στιγμές «σήκωνε» και τη Λώρα. Είναι καινούριο πρόσωπο στις παραγωγές της Έκφρασης –ελπίζουμε να τον δούμε και σε πολλές επόμενες.
Αφήσαμε για το τέλος την Αμάντα της Γεωργίας Διακοπούλου, τον λόγο που πάψαμε οριστικά να αμφιβάλουμε και να είμαστε επιφυλακτικοί με την παράσταση. Δεν περιμέναμε κάτι λιγότερο απ’ αυτό που ερμήνευσε ασφαλώς. Σε ό,τι την έχουμε δει είναι εξαιρετική, ενδύεται όποια υποδύεται, γεμίζει τη σκηνή ολόκληρη με το ερμηνευτικό ανάστημά της. Δεν φείδεται, δεν επαίρεται όταν παίζει, μελετά την ηρωίδα της, υποτάσσεται στα πάθη της, χωρίς να τη φοβάται, ούτε όμως και να την αγνοεί.
Στο σύνολό της η παράσταση, με εξαίρεση κάποιες –όπως φάνηκαν σ’ εμάς- αστοχίες, είναι δυνατή, αληθινή, σύγχρονη και ένας πολύ καλός λόγος να γνωρίσετε από κοντά -όσοι δεν τον ξέρετε ήδη- τον Γυάλινο Κόσμο του Τένεσι Ουίλιαμς. Αλλά κι εκείνοι που τον έχετε συναντήσει και αγαπήσει, μπορεί να τον βρείτε διαφορετικό, αλλά όχι αγνώριστο και σίγουρα δεν θα σας απογοητεύσει.
«Ο Γυάλινος Κόσμος» του Τένεσι Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία Ζωής Ξανθοπούλου και μετάφραση Δημήτρη Τσεκούρα, παρουσιάζεται στο θέατρο Έκφραση (Αραβαντινού 14) κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00 και κάθε Κυριακή στις 20:00. Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί Χρήστος Χρήστου (Τομ), Γεωργία Διακοπούλου (Αμάντα), Νατάσα Τσαμπά (Λώρα) και Αριστοτέλης Σπυρόπουλος (Τζιμ).
Τα εισιτήρια κοστίζουν 12 ευρώ γενική είσοδος και 10 ευρώ το μειωμένο. Προπώληση εισιτηρίων στο viva.gr. Πληροφορίες και κρατήσεις στα τηλέφωνα 2651554505 και 6907500710.
