Το Σάββατο που μας πέρασε είχα την τιμή να είμαι προσκεκλημένος στην ημερίδα που διοργάνωσε το WordCamp Athens. Είχε προηγηθεί η πρότασή μου να μιλήσω για τη διαδικασία εκτίμησης κόστους έργων ψηφιακού μετασχηματισμού. Τις περισσότερες φορές που έργα τεχνολογίας και ψηφιακού μετασχηματισμού δεν πετυχαίνουν τους στόχους τους ή δεν παραδίδονται εντός χρονοδιαγράμματος ή βγαίνουν εκτός προϋπολογισμού, φταίει η λάθος εκτίμηση κόστους που έχει γίνει κατά τον σχεδιασμό τους. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο η εκτίμηση κόστους είναι η βασικότερη διαδικασία σχεδιασμού αυτών των έργων. Η παρουσίασή μου είχε θεωρητικά στοιχεία αλλά και πρακτικές συμβουλές από την πολυετή εμπειρία μου σε μεγάλα και πολύπλοκα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού ιδιωτικού και δημοσίου τομέα σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία και είμαι πολύ ευχαριστημένος από τα θετικά σχόλια που έλαβα μετά το τέλος της.
Η διοργάνωση ήταν καταπληκτική, έλαβε μέρος στο Μέγαρο Αθηνών, το οποίο ως χώρος είναι πολύ όμορφος και εξαιρετικά ζεστός. Το κοινό ήταν πολυπληθές, νέοι και νέες που ασχολούνται με την τεχνολογία και τα ψηφιακά μέσα, όλοι μέλη της ευρύτερης κοινότητας του ελεύθερου λογισμικού WordPress. Το WordPress είναι λογισμικό που χρησιμοποιείται ως βάση για τη δημιουργία ιστοσελίδων στο διαδίκτυο και αναπτύσσεται ελεύθερα από μια διεθνή κοινότητα ανθρώπων, ενώ διατίθεται δωρεάν, χωρίς κόστος άδειας χρήσης. Υπολογίζεται πως μία στις τρεις ιστοσελίδες του πλανήτη βασίζεται σε αυτό το λογισμικό.
Η κοινότητα του WordPress περιλαμβάνει εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες ανάπτυξης ιστοσελίδων, σχεδιαστές, προγραμματιστές, bloggers, συντάκτες, ειδικούς σε θέματα βελτιστοποίησης ιστοσελίδων ως προς τις μηχανές αναζήτησης, ειδικούς σε ψηφιακή διαφήμιση και προώθηση και ένα μεγάλο ακόμη αριθμό ειδικοτήτων της λεγόμενης ψηφιακής οικονομίας. Με τη συμμετοχή μου είχα την ευκαιρία να επανασυνδεθώ με παλιούς γνωστούς, αλλά και να γνωρίσω νέο κόσμο. Γνωρίστηκα με παιδιά από γιαννιώτικες εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην ψηφιακή οικονομία στα Ιωάννινα και που είχαν κάνει το ταξίδι στην Αθήνα για να παρακολουθήσουν την εκδήλωση. Το γεγονός αυτό μου υπενθύμισε την αξία που έχουν αυτές οι ψηφιακές κοινότητες γύρω από έργα ελεύθερου λογισμικού.
Ίσως η βασικότερη αξία είναι οικονομικής φύσης. Σε μια από τις παρουσιάσεις έγινε η εκτίμηση ότι το μέγεθος της βιομηχανίας φιλοξενίας ιστοσελίδων, βασισμένων στο WordPress, είναι της τάξης των 24 δισεκατομμυρίων τον χρόνο. Αντιλαμβάνεται κανείς πως η βιομηχανία σχεδιασμού και ανάπτυξης ιστοσελίδων είναι κατά πάρα πολλές τάξεις μεγαλύτερη. Όταν μία γιαννιώτικη εταιρεία δραστηριοποιείται σε μια τόσο μεγάλη αγορά, είναι ευκολότερο να αναπτυχθεί και να αποκτήσει εξωστρέφεια.
Ωστόσο η αξία μπορεί να πάρει και άλλες μορφές. Μια από αυτές είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών της κοινότητας. Εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε πως η είσοδος στην αγορά εργασίας για κάποιον ή κάποια με πρακτικές δεξιότητες σε ένα τόσο ευρέως διαδεδομένο σύστημα λογισμικού είναι ευκολότερη και με λιγότερες δυσκολίες από άλλους τομείς. Αντίστοιχα μπορούμε να αντιληφθούμε πως οι κάτοχοι πρακτικών δεξιοτήτων σε ένα λογισμικό που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου έχουν τεράστιο πλεονέκτημα, καθώς τους ανοίγονται δρόμοι πέρα από γεωγραφικούς περιορισμούς. Επιπλέον η δικτύωση που σου προσφέρει η κοινότητα δίνει μεγαλύτερη εργασιακή ασφάλεια από άλλα αντικείμενα. Μέσα από ημερίδες και συνέδρια έρχεται κανείς σε επαφή με άλλες εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο και μεμονωμένους επαγγελματίες οπότε εύκολα μπορούν να δημιουργηθούν ευρύτερα δίκτυα συνεργασιών.
Στην ερώτηση αν θα έπρεπε να μας ενδιαφέρουν οι κοινότητες του ελεύθερου λογισμικού στην Ήπειρο, η απάντηση είναι κατηγορηματικά ναι, στη λογική της σύνθεσης ενός ευρύτερου οικοσυστήματος ψηφιακής οικονομίας. Συγκεκριμένα βλέπω δύο πρωτεύοντες λόγους.
Πρώτον, γιατί ο δήμος Ιωαννιτών έχει επενδύσει στρατηγικά στην ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού. Οι κοινότητες πραγματοποιούν συνεδριακές εκδηλώσεις που απευθύνονται σε ένα κοινό το οποίο είναι ηλικιακά νέο, εξωστρεφές και που έχει παραγωγικό ρόλο στην ελληνική οικονομία. Το κοινό αυτό θέλουμε να το έχουμε στα Ιωάννινα και για αυτό τον λόγο πρέπει να δούμε την ανάπτυξη σχέσεων με τις κοινότητες αυτές. Εξάλλου ο δήμος Ιωαννιτών στο παρελθόν έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας και στήριξης της Μονάδας Αριστείας Ελεύθερου Λογισμικού που είχε δημιουργηθεί και λειτούργησε για τρία χρόνια από το Πανεπιστήμιο και το Τεχνολογικό Πάρκο, εκπαιδεύοντας δεκάδες απόφοιτους.
Δεύτερον, διότι η μακροπρόθεσμη στρατηγική της περιφέρειας Ηπείρου πρέπει να είναι η διεύρυνση της ψηφιακής οικονομίας, στο πλαίσιο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης που συντελείται παγκοσμίως. Η διεύρυνση αυτή περνά μέσα από την ψηφιακή ωρίμανση της Ηπείρου, και αποδεδειγμένα σε μία ψηφιακά ώριμη αγορά το ελεύθερο λογισμικό δρα ως πολλαπλασιαστής στη διεύρυνση της οικονομίας. Υποδεχόμενοι τις επενδύσεις διεθνών τεχνολογικών εταιρειών στην πόλη των Ιωαννίνων, που βοηθούν άμεσα να ωριμάσει ψηφιακά η περιοχή μας, προσφέροντας θέσεις εργασίας στην ψηφιακή οικονομία και έμπρακτες ψηφιακές δεξιότητες, οι κοινότητες ελεύθερου λογισμικού δίνουν συμπληρωματικές δεξιότητες από τα κάτω προς τα πάνω (bottom up) βοηθώντας την Ήπειρο να ωριμάσει ψηφιακά, έμμεσα.
