Συρράκο και Καλαρρύτες αντιμετωπίζονται ως ένα κοινό σημείο ενδιαφέροντος στα Τζουμέρκα –δίδυμα χωριά τα έχουν ονομάσει κάποιοι, ωστόσο λίγοι είναι οι επισκέπτες της περιοχής, που καταφέρνουν να περιηγηθούν και στους δύο χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς.
Ο λόγος; Η δύσκολη σύνδεσή τους, καθώς είναι δύσκολη, χρονοβόρα και συχνά επικίνδυνη, ειδικά τον χειμώνα, λόγω του παγετού και των καταπτώσεων. Η μεταξύ τους απόσταση, αν και βρίσκονται αντικριστά, είναι σχεδόν 25 χλμ. σε ορεινό δίκτυο, το οποίο μεταφράζεται σε χρονικό διάστημα 50-55 λεπτών. Υπάρχει, βέβαια, και το ιστορικό μονοπάτι που ενώνει τους δύο οικισμούς εδώ και αιώνες. Το μήκος του είναι 3 χλμ. και η υψομετρική διαφορά είναι 250 μ. Για να το διανύσει κάποιος χρειάζεται σε 1 ώρα και 30 λεπτά, κάτι που σημαίνει πως δεν μπορούν να το καταφέρουν όλοι.
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η υφιστάμενη κατάσταση δυσκολεύει την ανάπτυξη της περιοχής ως ενιαίου πόλου έλξης επισκεπτών, καθώς χρονικά οι μεταξύ τους αποστάσεις είναι μεγάλες και συχνά κουραστικές και επικίνδυνες, την ίδια στιγμή που υπάρχει έντονο ενδιαφέρον επίσκεψης στα δύο χωριά, καθώς το 75% όσων επισκέπτονται τον Δήμο Βορείων Τζουμέρκων, επισκέπτεται έναν από τους οικισμούς, μια λύση θα ήταν η σύνδεση με τελεφερίκ.
Την πρόταση αυτή παρουσίασε ο μηχανολόγος μηχανικός Κωνσταντίνος Μποντίλας στο πλαίσιο του 10ου Συνεδρίου του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με τίτλο «Έρευνα και δράσεις για την αναγέννηση των ορεινών και απομονωμένων περιοχών», που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Μέτσοβο. Μια πρόταση που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καινοτόμα, καθώς τα συστήματα τελεφερίκ χρησιμοποιούνται συχνά σε ορεινές περιοχές, όπου η κατασκευή και η χρήση δρόμων είναι σχετικά δύσκολα, ειδικά για τη διέλευση ποταμών και χαραδρών, ωστόσο στην Ελλάδα η χρήση δεν είναι διαδεδομένη.
Τα πλεονεκτήματα
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Μποντίλας, η λύση του τελεφερίκ θα δώσει τη δυνατότητα μετάβασης από τον έναν οικισμό στον άλλο μέσα σε 10 λεπτά. Συνεπώς, όποιος επισκέπτεται το ένα χωριό, θα επισκέπτεται και το άλλο, κάτι που σήμερα δε γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις. Επίσης, από μόνη της η ύπαρξη ενός τελεφερίκ, μπορεί να λειτουργήσει ως ένας επιπλέον λόγος να επισκεφθεί κάποιος την περιοχή, θέλοντας να βιώσει την εμπειρία της μετακίνησης.
Με δεδομένο, επίσης, ότι το τελεφερίκ είναι ένα ηλεκτροκίνητο μέσο μαζικής μεταφοράς με μηδενικούς ρύπους στο γύρω περιβάλλον, προκύπτει άμεση απεμπλοκή από την κυκλοφοριακή συμφόρηση, οξεία ελάττωση της όχλησης από θορύβους και ασφαλώς μειωμένη ρύπανση. Επιπλέον, η χρήση του τελεφερίκ μπορεί να γίνεται και για μεταφορά αγαθών και προϊόντων μεταξύ των δύο οικισμών, ενώ καθίσταται εύκολη η μετακίνηση για άτομα με κινητικές δυσκολίες (ΑμεΑ, ηλικιωμένοι). Τέλος, και όσον αφορά το οικονομικό σκέλος, φαίνεται να είναι η πιο συμφέρουσα οικονομικά πρόταση για τη σύνδεση των δύο οικισμών στη συνάρτηση κόστος κατασκευής-ευκολία σύνδεσης συγκριτικά με άλλες προτάσεις, όπως γεφύρωση της χαράδρας του ρέματος Χρούσια ή προηγμένα έργα οδοποιίας στην υφιστάμενη ή σε καινούρια χάραξη.
Οι προβληματισμοί
Όπως ειπώθηκε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, γενικώς η ιδέα του τελεφερίκ για τη σύνδεση των δύο οικισμών, έχει πέσει ξανά στο τραπέζι. Ωστόσο, μάλλον δε συνάντησε ιδιαίτερα θερμής αποδοχής, αν κρίνει κάποιος από το ότι δεν ακολούθησε μια διερεύνηση του όλου εγχειρήματος.
Ένας προβληματισμός έχει να κάνει με την πιθανή εγκατάλειψη του μονοπατιού στη χαράδρα του Χρούσια, στο οποίο έχουν επενδύσει οι δύο κοινότητες. Απαντώντας, ο κ. Μποντίνας ανέφερε ότι τουναντίον, το τελεφερίκ θα μπορούσε να ενισχύσει και να συμβάλει στην περαιτέρω ανάδειξη του τουριστικού μονοπατιού, προωθώντας την πεζοπορία ως την βασική εναλλακτική σύνδεσης και το τελεφερίκ ως την «ξεκούραστη» επιστροφή μετά την περιήγηση. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι μέρος των εσόδων που θα προκύπτουν, θα μπορούσαν να διατίθενται για τη συντήρηση του μονοπατιού, φέρνοντας ως παράδειγμα το τελεφερίκ στα Φηρά της Σαντορίνης, όπου η πλειονότητα των εσόδων διανέμονται στην τοπική κοινωνία, μεταξύ των οποίων το Σωματείο Ημιονηγών, που εκτελεί την παραδοσιακή μετακίνηση με μουλάρια.
Ένας δεύτερος προβληματισμός έχει να κάνει με την αλλοίωση του φυσικού τοπίου, με την τοπική κοινωνία να φαίνεται ιδιαίτερα επιφυλακτική στην περίπτωση μιας γραμμής τελεφερίκ πάνω από τη χαράδρα, χάραξη την οποία προτείνει ο κ. Μποντίνας, κρίνοντας από την πλευρά του ότι το τελεφερίκ πρέπει να κινείται σε μια ελκυστική διαδρομή, έχοντας και τουριστικό χαρακτήρα, πέραν του να είναι μια επιλογή μετακίνησης. Για τον λόγο αυτό, πρότασή του είναι, όπως παρουσιάστηκε, σημείο αφετηρίας στο Συρράκο ορίζεται η αφετηρία του μονοπατιού (1.100 μ.), απ’ όπου θα γίνεται η κατάβαση σε ευθεία γραμμή προς το ρέμα «Χρούσια» έως τα 950 μ. Από εκεί ξανανηφορίζει σε ευθεία γραμμή στην πλαγιά των Καλαρρυτών μέχρι τα 1160 μ. υψόμετρο, καταλήγοντας στον τερματικό σταθμό αποβίβασης, ο οποίος βρίσκεται 350 μ. από το ανατολικό άκρο του οικισμού των Καλαρρυτών και 900 μ. από το κέντρο του. Το συνολικό μήκος της διαδρομής υπολογίζεται στα 1000 μ.
Εκτιμώμενο κόστος
Το πιο ενδιαφέρον, ίσως, σημείο της παρουσίασης, ήταν ότι από την πλευρά του μηχανολόγου μηχανικού και μεταπτυχιακού φοιτητή στο ΜΕΚΔΕ του ΕΜΠ επιχειρήθηκε μια κοστολόγηση της πρότασης. Η οποία τονίστηκε πως είναι ρεαλιστική, καθώς έγινε με βάση τα δεδομένα, που προκύπτουν από τη μελέτη για την υλοποίηση του τελεφερίκ, που θα ενώνει την πόλη του Καρπενησίου με το χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου.
«Δεδομένου ότι ο σχεδιασμός βασίζεται στην εκπονημένη μελέτη, είναι ασφαλές να θεωρηθεί πως το παρόν έργο αποτελεί μια μικρογραφία του ετέρου στο Καρπενήσι. Έτσι και το κόστος του αναμένεται να είναι ένα κλάσμα του αντίστοιχου του μεγαλύτερου έργου. Το τελεφερίκ στο Καρπενήσι αποτελείται από 15 πυλώνες και έχει μήκος 2,8 χλμ. Επίσης πρόκειται να διαθέτει 45 καμπίνες για την εξυπηρέτηση του κοινού και χρησιμοποιείται ένας κινητήρας ισχύος 800KW. Τέλος, λαμβάνονται υπόψιν και οι αποζημιώσεις/επανορθώσεις που θα δοθούν για την απαλλοτρίωση εκτάσεων, καθώς θα πραγματοποιηθεί σε οικιστική περιοχή. Η εκτίμηση του κόστος είναι 12 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό συνεπάγεται σε 4,29 εκατομμύρια ανά χιλιόμετρο έργου.
Το τελεφερίκ της παρούσας μελέτης έχει το 1/3 του μήκους και το 1/4 των πυλώνων του αντίστοιχου στο Καρπενήσι. Επίσης, αρκετά μικρότερο είναι το πλήθος καμπίνων μεταφοράς κοινού, όπως επίσης απαιτείται μικρότερος σε ισχύ ηλεκτροκινητήρας. Τα παραπάνω μεταφράζονται σε συγκριτικά μικρότερο κόστος ανά χιλιόμετρο, που προσεγγίζει τα 3,9 εκ. ευρώ. Αυτό μπορεί να ελαττωθεί ακόμα περισσότερο αν συνυπολογιστούν τα μειωμένα ποσά αποζημιώσεων για απαλλοτρίωση εκτάσεων, καθώς στην παρούσα περίπτωση το έργο θα γίνει σε δημόσιες, δασώδεις εκτάσεις. Οπότε μία ασφαλής, συντηρητική εκτίμηση είναι της τάξης των 3- 3,5 εκ. ευρώ για το έργο», αναφέρει ο κ. Μποντίλας στην εργασία του.
Μια επιφύλαξη για τον προϋπολογισμό κράτησε ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές, κρίνοντας ότι θα απαιτηθούν περισσότερα χρήματα. Ωστόσο, μετά τις διαβεβαιώσεις του κ. Μποντίλα, αλλά και του διευθυντή του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας, καθηγητή Δημήτρη Καλιαμπάκου, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά ότι «τόσο είναι», ανέφερε: «Τα 3 εκατ. δεν είναι πολλά για να βρεθούν. Πιο δύσκολο είναι να πάρει περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, παρά το κόστος».
Η πρόταση για τελεφερίκ ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες στο συνέδριο του ΜΕΚΔΕ του ΕΜΠ και σίγουρα θα απασχολήσει και τους τοπικούς φορείς τα επόμενα χρόνια. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα τύχει θετικής αποδοχής από τους κατοίκους των δύο ορεινών κοινοτήτων.
