Στα 32 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα βρίσκεται το χωριό Βαρλαάμ. Όταν ο ήλιος το λούζει, όπως προχθές την Κυριακή, βγαίνει από την ησυχία, την ηρεμία που του δίνει η καθημερινή μοναξιά του και παραδίδεται στους περιστασιακούς επισκέπτες του. Τότε, όλοι μαζί -χωριανοί και ξένοι- που, βρίσκονται στο χωριό για κάποια τελετή, ανταμώνουν στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου κι ύστερα στην κεντρική πλατεία του χωριού για έναν καφέ. Ως κι ο καφεπώλης δεν ζει στο Βαρλαάμ, αλλά είναι εκεί για να ανοίγει το μαγαζί, σε κάποιους από τους 50 κατοίκους και τους επισκέπτες του Σαββατοκύριακου. «Οι ψήφοι της ΕΔΑ του Βαρλαάμ βγάζουν τις έδρες στη βουλή των Ελλήνων», έλεγε κάποτε ο νομάρχης Ιωαννίνων Κωνσταντίνος Καλογερόπουλος, δίνοντας και το στίγμα των αριστερών πεποιθήσεων των πολλών κάποτε κατοίκων του χωριού.
Tο αριστοτεχνικό τέμπλο
Έχει τη σημασία του αυτό που μας μεταφέρει ο φίλος, εκ Βαρλαάμ καταγόμενος, Αλέκος Ράπτης, ο γνωστός βιβλιοπώλης της οδού 28ης Οκτωβρίου. Και μπορεί αυτό το ρηθέν κάποτε από έναν νομάρχη δεξιό να συμπυκνώνει όλη την ιστορία του χωριού αυτού, του άγνωστου σε πολλούς από μας. Προσκυνητές κι εμείς αυτού του τόπου, που οφείλει τη γοητεία του, όπως και τα περισσότερα χωριά της δικής μας περιφέρειας, στην οργιώδη βλάστησή του, υποκλιθήκαμε ευλαβικά στην άγρια ομορφιά του. Στην ουσία σκύψαμε πραγματικά, για να μπούμε στον ναό από την καμπυλωτή θύρα του. Εικόνα κρυφού σχολειού η εκκλησία του 18ου αιώνα, με τις σπάνιες αγιογραφίες (το 1832 ξεκίνησαν, όπως γράφει η επιγραφή του πάνω από την είσοδο) και το αριστοτεχνικό τέμπλο του.
Προσκύνημα στην ομορφιά, αλλά και θλίψη για τις ακαλλιέργητες εκτάσεις, που έδωσαν την θέση τους σε αυτή τη βλάστηση που βλέπουμε σήμερα.
Η γη η Ελληνίς
Ο πλάτανος στο κέντρο του υποτιθέμενου χωριού, που επινόησε η φαντασία της Χάρις Μέγα στο εξαιρετικό της θεατρικό έργο «Μουζικουέντο» είχε δει όλες τις αδικίες του κόσμου και τραγούδησε επιγραμματικά «κι αν με κόψουν και μια και δυο και τρεις φορές, να μπορώ να συγχωρήσω…».
Θα ήταν ευχής έργο, όλα τα παιδιά των σχολείων της πόλης να δουν αυτή τη θεατρική παράσταση. Αλλά κι εμείς οι ενήλικες, που τρωγόμαστε για τα επίγεια αγαθά να τα αποκτήσουμε με κάθε τρόπο με όλα τα μέσα -θεμιτά και αθέμιτα- θα πρέπει να πάρουμε μαθήματα. Κι αν ο γεροπλάτανος της Μέγα και των άλλων συντελεστών μάς συνεπαίρνει με τα μηνύματά του, μπροστά μας στέκει κι εκείνος ο πλάτανος ή η αιωνόβια ελιά, που ξεριζώθηκε για τις ανάγκες πολυτελών ξενοδοχείων στη χώρα της ελιάς, που θάλλει και της φαιδράς πορτοκαλέας, η γη η Ελληνίς, όπως την αποκαλεί στο ποίημά του «Η γη της Ελλάδος» ο Άγγελος Βλάχος.
Το ψωμί και το ψίχουλο
Μέσα στην γκριζαρισμένη πάχνη της Κυριακής, το πρωί το ρολόι της πλατείας φάνταζε μυθικό. Σαν να έβγαινε από ένα παλιό παραμύθι της γιαγιάς. Με τέτοια λόγια περιέγραψαν φίλοι την εικόνα, που αντίκρισαν αυτή την ημέρα στην πόλη μας. Κι αφού είχαν την προηγούμενη ημέρα επισκεφθεί το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Παύλου Βρέλλη, με τα εκθέματα του οποίου εντυπωσιάστηκαν, πήραν μαζί τους κι ένα μικρό βιβλιαράκι, που κρατούσαν στα χέρια τους και το χαρακτήρισαν «βίβλο τσέπης». Απλά, αγνά, ποιήματα, γραμμένα από τον ίδιο τον γλύπτη με το χέρι, που δίνουν όλο το νόημα του κόσμου. Πρόκειται για τα σταχυολογήματα από τις έξι ποιητικές συλλογές ποιημάτων του αείμνηστου καλλιτέχνη, του δημιουργού του μουσείου.
«Είναι ωραία να νιώθεις σαν ένα μικρό ψίχουλο, δεν έχεις ποτέ το φόβο να σε φάνε για ψωμί».
Πεζοδρόμιο λαϊκής αγοράς
Είναι πολύ δύσκολο να διασχίζει ο πεζός τον δρόμο, που περνά δίπλα από τη λαϊκή αγορά της Αγίας Μαρίνης. Δεν βοηθάει ούτε η στενότητα του δρόμου, ούτε ο ελλιπής φωτισμός. Από την αριστερή πλευρά, καθώς κατεβαίνουμε, βρίσκονται τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα στο πεζοδρόμιο κάτω από το δασάκι, από την άλλη οι κακοτεχνίες του στενού πεζοδρομίου και ο πεζός είναι έτοιμος να παραπέσει. Τουλάχιστον ας διορθωθούν οι κακοτεχνίες.
Κακοτεχνίες με όνομα
Οι κακοτεχνίες της κεντρικής πλατείας δεν έχουν ταίρι. Σίγουρα θα τις εντόπισε και ο δήμαρχος τόσες φορές που έχει διασχίσει την πλατεία, αλλά τι να πρωτοκάνει κι ο ίδιος. Προχθές παρατηρούσαμε το ακραίο γεγονός να έχουν αυτές εντελώς ξεκολλήσει στα περισσότερα σημεία και να έχουν γίνει –κυριολεκτικά- θρύψαλα. Πατάς πάνω σε μια πλάκα κι αμέσως αυτή θρυμματίζεται, για τέτοιο υλικό μιλάμε. Προσέξαμε μάλιστα ότι σε πολλά σημεία, κάτω από αυτό το τόσο ευτελές υλικό, υπάρχει το στέρεο υλικό παλαιών πλακών.
Το δάγκωμα του σκύλου
Το αιώνιο πρόβλημα με τα αδέσποτα σκυλιά, που ταλανίζει την πόλη, εμφανίστηκε την Κυριακή το απόγευμα δριμύ και στο μικρό γήπεδο της Κιάφας, όπου παίζουν τα παιδιά ποδόσφαιρο. Η μπάλα σφηνώθηκε στα κάγκελα κι εκεί που ο μικρός ποδοσφαιριστής έτρεξε να την ελευθερώσει, ένα σκυλί χωρίς καθόλου να το πειράξει, τον άρπαξε και τον δάγκωσε. Η περιπέτεια για τον μαθητή συνεχίστηκε στο νοσοκομείο Χατζηκώστα, όπου όλο το πρωινό χθες περίμενε με τον πατέρα του υπομονετικά για τον αντιλυσσικό ορό. Αφού βέβαια είχαν περάσει από το νοσοκομείο και το απόγευμα της Κυριακής, όπου παρασχέθηκαν στο παιδί οι πρώτες βοήθειες. Για το εμβόλιο έπρεπε να περιμένουν.
