Πολιτισμός

Ένα τραύμα και μια αποκατάσταση

Είδαμε δύο παραστάσεις τις τελευταίες μέρες. Το "Κάποτε στον Βόσπορο" και την "Ιστορία χωρίς όνομα" και γράψαμε πώς μας φάνηκαν -κυρίως η δεύτερη, που ανέβηκε χθες βράδυ στο υπαίθριο θέατρο της ΕΗΜ.

Ο εγκλεισμός και η απραξία, η υποχρεωτική πολιτιστική ανομβρία του χειμώνα, αλλά και ο οικονομικός μαρασμός των καλλιτεχνών προκάλεσαν, μόλις χαλάρωσαν τα μέτρα κατά της covid-19, καλλιτεχνικό οργασμό. Στην πόλη κάθε μέρα υπάρχει τουλάχιστον μία εκδήλωση ενδιαφέρουσα, συχνά –όπως παλιά- συμπίπτουν αρκετές. Πλείστες είναι και οι παραστάσεις που έρχονται κι ευτυχώς δεν χρειάζεται να διαλέξουμε μεταξύ τους, καθώς οι διοργανωτές και οι εταιρείες παραγωγής έχουν φροντίσει να μην πέφτουν η μία πάνω στην άλλη.

Το ημερολόγιο του γιαννιώτικου φιλοθεάμονος κοινού έχει γεμίσει με υπενθυμίσεις δρωμένων, του δε θεατρόφιλου με παραγωγές εγχώριες, αλλά και αθηναϊκές. Όσοι αγαπούν το θέατρο και το στερήθηκαν πολύ όλους αυτούς τους μήνες, είναι αποφασισμένοι να δουν ό,τι έρθει στην πόλη, γνωρίζοντας ότι λίγες θα είναι οι πραγματικά καλές δουλειές που θα απολαύσουν. Αλλά, όπως λέει κι ένας σινεφίλ, όταν αγαπάς μια τέχνη, την ακολουθείς σε όλες τις στιγμές της –ατυχείς και όμορφες. Έτσι την ανακαλύπτεις καλύτερα και γίνεσαι απαιτητικός θαυμαστής της.

Το τραύμα: «Κάποτε στον Βόσπορο»

Το Σάββατο το βράδυ είδαμε τη δεύτερη, μετά την αφιερωμένη στον Χρήστο Χρηστοβασίλη, θεατρική παράσταση του καλοκαιριού, την εξ Αθηνών ορμώμενη «Κάποτε στον Βόσπορο». Άνευρη, αχρείαστα μεγάλη σε διάρκεια, με ερμηνείες κουρασμένες, στερεοτυπικές και προβλέψιμες, φροντισμένη στα σκηνικά, τα κοστούμια, τον φωτισμό της, αλλά παραμελημένη, πρόχειρη και αδέξια ερμηνευτικά. Άξιζαν οι φωνές των νέων ανθρώπων που τραγουδούσαν περισσότερο ή λιγότερο γνωστά κομμάτια. Ωστόσο, στο σύνολό της απογοήτευσε με τη χιλιοειπωμένη, ατελείωτη ιστορία αγάπης της και τους βαριεστημένους ηθοποιούς τους.

Και η αποκατάσταση: «Ιστορία χωρίς όνομα»

Μας έλεγε ένας σπουδαίος σκηνοθέτης πριν λίγο καιρό πως οι περισσότερες ερωτικές ιστορίες θα μπορούσαν να είναι κεντρικό θέμα σαπουνόπερας, όλη η μαγεία του θεάτρου και του νέου θεατρικού λόγου βρίσκεται στον τρόπο που επινοείς για να τις αφηγηθείς και να τις κάνεις ένα δραματουργικό κόσμημα. Ο κρυφός έρωτας της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη έχει όλα τα συστατικά μιας ιστορίας αγάπης που άπειρες φορές συναντάμε σε σαπουνόπερες, αλλά χάρη στη μοναδική (ενίοτε σκληρή και άγρια) πένα του Στέφανου Δάνδολου και στα πάντα προσεκτικά με ό,τι κρατούν χέρια του Κώστα Γάκη ευτύχησε να βγει από τη σιωπή της και να αποκτήσει μια φωνή πάνω από τα ανθρώπινα, σίγουρα πέρα από τις συμβάσεις και τα κλισέ, παίρνοντας τη θέση της στο πάνθεον των μεγάλων, ανεκπλήρωτων (και καθόλου ατιμωτικών) ερώτων.

Όσοι –κεντρικοί ήρωες, αλλά και περιφερειακά, σημαντικά ωστόσο, πρόσωπα της ιστορίας- ανέλαβαν να την αφηγηθούν και να την ερμηνεύσουν, βούτηξαν σε μια θάλασσα φουρτουνιασμένων συναισθημάτων και αμείλικτων κοινωνικών προσταγών, παλεύοντας διαρκώς να κρατήσουν το κεφάλι τους πάνω από τα θυμωμένα νερά της. Δύσκολο εγχείρημα, συχνά οριακό που λίγο έλειπε να τους βυθίσει οριστικά και αμετάκλητα. Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η λεπτή γραμμή ανάμεσα στη διεκπεραίωση και την ερμηνεία, στη μίμηση του συναισθήματος και την ατόφια απόδοση του βιώματος, στην εύπεπτη σιγουριά της ευκολίας και την εκ βαθέων αναμέτρηση με όσα στοιχειώνουν ήρωες, αλλά και ερμηνευτές.

Η «Ιστορία χωρίς όνομα» αποκατέστησε την πίστη μας στο θέατρο, τον ορθό λόγο, την ερμηνεία, την καθαρότητα των συναισθημάτων, την ειλικρίνεια της απόδοσης και τη σπάνια ευρηματικότητα της σκηνοθεσίας. Όσοι αγαπάμε το θέατρο και ξεκινήσαμε αχόρταγα να βλέπουμε παραστάσεις, ξέρουμε ότι λίγες καλές θα απολαύσουμε. Όμως, χαλάλι όλη η βαρεμάρα και η ματαίωση για στιγμές σαν αυτές που ζήσαμε τη Δευτέρα το βράδυ. Είθε να μην είναι οι τελευταίες του φετινού θεατρικού καλοκαιριού…

Σχετικά άρθρα

Στην ΕΗΜ μετά την υπόκλιση

Λουκία Τζάλλα

Στην ΕΗΜ το 1976

Λουκία Τζάλλα

Η Νατάσσα Μποφίλιου στο θέατρο της Ε.Η.Μ.