Οι εργασίες εντάσσονται στο έργο «Αποκατάσταση και ανάδειξη του Οθωμανικού Λουτρού στο Κάστρο Ιωαννίνων σε επισκέψιμο μνημείο» με χρηματοδότηση από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ηπείρου 2014-2020» και προϋπολογισμό περίπου το 1,3 εκ. ευρώ.
Έως τον Δεκέμβριο του 2021 πραγματοποιήθηκε σειρά εργασιών από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, όπως εργασίες καθαρισμού από τη βλάστηση στο έδαφος και πάνω στις τοιχοποιίες, καθαιρέσεις ετοιμόρροπων τμημάτων και αποκατάσταση των δαπέδων του χώρου της εισόδου. Στο πλαίσιο της ανασκαφικής διερεύνησης, ωστόσο, φαίνεται πως το Οθωμανικό λουτρό «κρύβει» ένα ακόμη προγενέστερο μνημείο, της βυζαντινής περιόδου αυτή τη φορά, αλλά πιθανότατα και πάλι λουτρό.
Τα αποτελέσματα της ανασκαφικής έρευνας ανακοινώθηκαν στο Γ’ συνέδριο για το Αρχαιολογικό έργο Βορειοδυτικής Ελλάδας και Νησιών Ιονίου, που διοργάνωσε η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού. Η έρευνα ανήκει στην ομάδα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, στην οποία συμμετέχουν η προϊσταμένη Βαρβάρα Παπαδοπούλου και οι Μάτα Κορτζή, Χρήστος Τσακούμης, Μέλλω Παπαδοπούλου, Βασιλική Δήμου και Σοφία Τσούλη.
Την ανακοίνωση παρουσίασε στο συνέδριο η κ. Κορτζή, σημειώνοντας πως η έρευνα οδήγησε στη διαπίστωση διαφορετικών οικοδομικών φάσεων, όπως αποτυπώνεται στη νότια πλευρά του μνημείου. Οι ερευνητές ανακάλυψαν διαφοροποιήσεις στην κατασκευή συγκεκριμένων τοιχοποιιών σε σχέση με το υπόλοιπο μνημείο και χαρακτηριστικά τρόπου δόμησης που παραπέμπουν στη βυζαντινή περίοδο.
Μάλιστα, στην ίδια φάση αποδίδεται το τοξωτό άνοιγμα της εστίας και, εφόσον αυτό ισχύει, πιθανολογείται ότι και το αρχικό κτίσμα είχε την ίδια χρήση, ως λουτρό. Μετά την καταστροφή του βυζαντινού οικοδομήματος φέρεται να χτίζεται το οθωμανικό λουτρό, το οποίο επίσης δέχθηκε παρεμβάσεις.
Η οικοδόμηση οθωμανικών κτιρίων πάνω σε παλαιότερα βυζαντινά είναι κάτι που συναντάται και αλλού, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Η αποκάλυψη αυτή συνδυάζεται με το παρακείμενο βυζαντινό λουτρό, στα «θεμέλια» του 9ου Διαπολιτισμικού σχολείου, δίπλα από το Σουφαρί Σαράι.
«Θα μπορούσε να συνυπάρχει με αυτό το λουτρό ή μήπως το αντικατέστησε και χτίστηκε ακόμη και με χρήση δικού του υλικού;», διερωτώνται οι ερευνητές, σημειώνοντας πως η περιοχή πάντως δεν είναι καθόλου τυχαία. Ακριβώς από πάνω, δέσποζαν τα παλάτια των ηγεμόνων του Δεσποτάτου της Ηπείρου, που σημαίνει ότι η περιοχή συγκέντρωνε μεγάλο αριθμό κατοίκων, που δικαιολογεί την ύπαρξη και δεύτερου λουτρού.
Σε κάθε περίπτωση, η αποκάλυψη ενός ακόμη βυζαντινού οικοδομήματος στο Κάστρο έχει ιδιαίτερη αξία, ενώ η συνέχιση της έρευνας μπορεί να δώσει περισσότερες απαντήσεις στα ερωτήματα που δημιουργήθηκαν μέχρι σήμερα.
Όπως ανέφερε η κ. Κορτζή, η Εφορία Αρχαιοτήτων, συνεχίζοντας το έργο της αποκατάστασης, προχωρά απρόσκοπτα τις εργασίες. Το επόμενο διάστημα θα προχωρήσει στη στερέωση τοίχων και την κατασκευή του τρουλαίου συστήματος στέγασης, καθώς και την κατασκευή πηλοσωλήνων του δικτύου ύδρευσης του μνημείου.
«Ελπίζουμε ότι με την ολοκλήρωσή τους, θα έχουμε την ευκαιρία να αποκομίσουμε και άλλα στοιχεία που να τεκμηριώνουν την ταυτότητα αυτού του σημαντικού βυζαντινού κτίσματος», κατέληξε.
