Μπορεί να μην ήταν και πολύ λογικοί. Σίγουρα δεν ήταν λογικοί. Μάλλον ήταν τρελοί. Σίγουρα ήταν τρελοί. Μάλλον ήταν θεότρελοι. Σίγουρα ήταν θεότρελοι! Οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη δεν πίστευαν στα αυτιά τους, όταν άκουσαν ότι οι Έλληνες προχώρησαν σε γενικευμένη επανάσταση! Ο Σουλτάνος σίγουρα θα είπε: “Μα είναι μπουνταλάδες;” Και τους χαρακτήρισε τρομοκράτες! Ακόμη και σήμερα τούρκοι ιστορικοί και ακαδημαϊκοί δεν μπορούν να κατανοήσουν πώς ο περιούσιος από τους υπόδουλους λαός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο πιο πλούσιος, ο πιο μορφωμένος, ο λαός που είχε σχεδόν αποκτήσει δικαιώματα συγκυβέρνησης, προνόμια, που είχε δικούς του στις υψηλότερες θέσεις της Αυτοκρατορίας αποφάσισε να επαναστατήσει και να πολεμήσει για τη δημιουργία ανεξαρτήτου κράτους!
Το παρασκήνιο μέχρι την ίδρυσή του τεράστιο. Παραβλέπουμε όμως εμείς σήμερα, ως ασφαλείς πολίτες της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης πια, ότι τελικά αυτοί που τότε κήρυξαν την Επανάσταση, κατάφεραν να αλλάξουν την ατζέντα της Ευρώπης (η Ελλάδα πάντα αλλάζει την ατζέντα), να εμπλέξουν αριστοτεχνικά στον αγώνα τους τις Μεγάλες Δυνάμεις, να δημιουργήσουν το μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο του φιλελληνισμού, να εμπνεύσουν τον Ουγκώ, τον Βύρωνα, τον Πούσκιν, τον Ντελακρουά, τον Πέρσιβαλ, να αλλάξουν την εξωτερική πολιτική της Μ. Βρετανίας, να ξαναμοιράσουν την τράπουλα στην Ευρώπη και να δημιουργήσουν τελικά στη νοτιότερη απόληξη της Βαλκανικής, ένα κρατίδιο, χωρίς σαφή όρια, χωρίς πρωτεύουσα, χωρίς βασιλιά. Αυτό συνέβη, μόνο γιατί πολέμησαν ηρωικά; Όχι βέβαια! Άπειρα τα επαναστατικά κινήματα και οι εξεγέρσεις στην Ευρώπη την ίδια περίοδο. Συνέβη για τον απλούστατο λόγο ότι επαναστάτησαν οι Έλληνες και όλο το πολιτισμικό και ιδεολογικό ογκώδες φορτίο που αυτός ο λαός κουβαλάει!
Η αρχή λοιπόν είχε γίνει! Μπορεί το νέο κράτος να έγινε προτεκτοράτο. Μπορεί να το κυβέρνησαν ξένοι ηγεμόνες. Μπορεί να έκανε παιδαριώδη λάθη. Και ποιος λαός δεν έκανε; Να θρήνησε καταστροφές. Και ποιος λαός δε θρήνησε; Να είχε την ατυχία να κυβερνηθεί και από ανάξιους κυβερνήτες, να έγινε συνώνυμο των σκανδάλων, των ατασθαλιών, της τεμπελιάς, της διαφθοράς. Σε ποιον λαό όμως δε συνέβησαν αυτά; Υπάρχουν λαοί που είναι συνώνυμο πολύ χειρότερων και απάνθρωπων πραγμάτων!
Με τίποτε και ποτέ αυτός ο λαός όμως δεν αποχωρίστηκε αυτό το πολιτισμικό και ιδεολογικό ογκώδες φορτίο, που αγόγγυστα σέρνει μαζί του για χιλιάδες χρόνια, το οποίο πια έχει συσσωματωθεί πάνω του και έχουν γίνει ένα. Ένα φορτίο και ένα τέτοιο βάρος, που τον ανυψώνει πάντα σε τέτοιο σημείο, ώστε οι άλλοι λαοί ό,τι και να κάνουν, όσο και να προοδεύσουν, να αισθάνονται μειονεκτούντες!
Πάντα ήμασταν οι Έλληνες και η Ελλάδα. Οι πάντα λίγοι Έλληνες και η πάντα μικρή Ελλάδα, που ίσως να μην μπορούμε τελικά να αντέξουμε τέτοια και τόση ιστορία, τέτοια και τόση παράδοση, τέτοια και τόση μυθολογία, τόσους ήρωες! Η μικρή Ελλάδα που, με έναν ανεξήγητο τρόπο, ήταν πάντα στην πρωτοπορία στα γράμματα, στις τέχνες, στις επιστήμες, στις διεθνείς εξελίξεις και φυσικά πάντα παρούσα στην Ευρώπη! Και για πολλούς άλλους λαούς, αν βρίσκονταν στη θέση μας, θα ήταν από μόνο του αρκετό!
Ας μην αυτομαστιγωνόμαστε άλλο λοιπόν. Ας δεχθούμε για πρώτη φορά ότι αυτοί είμαστε. Ότι πάνω κάτω τέτοιοι ήταν και οι ένδοξοι αρχαίοι ημών! Ας μας δεχτούμε όπως ακριβώς είμαστε. Χωρίς καμία υπερτίμηση και χωρίς καμία υποτίμηση. Κυρίως αυτό. Χωρίς καμία υποτίμηση. Ποτέ να μην ξεχνάμε ότι στο κοινό παγκόσμιο πολιτιστικό κεφάλαιο έχουμε κάνει τις μεγαλύτερες καταθέσεις! Και ότι χωρίς αυτές, ο πολιτισμός θα ήταν πάμφτωχος! Ότι διαχρονικά, όποτε η ανθρωπότητα βρισκόταν σε κρίση και αναζήτηση, σ’ αυτή τη μικρή γωνιά γης κατέφευγε για να βρει τις λύσεις και τις απαντήσεις στα αγωνιώδη ερωτήματά της! Αυτά που γράψαμε ξαναδιάβαζε. Ξανά και ξανά και ξανά. Και όποτε τα τηρούσε, είχαμε πρόοδο. Όποτε τα ξεχνούσε, καταστροφές και δυστυχία.
Ας κοιτάξουμε λοιπόν στον καθρέφτη και ας χαμογελάσουμε. Ας χαρούμε γι’ αυτό που είμαστε και γι’ αυτό που πραγματικά ποτέ δεν το εκτιμήσαμε! Ας αναλογιστούμε από που ξεκινήσαμε! Ας κοιτάξουμε τους γείτονες μας, αλλά και άλλους ευρωπαϊκούς λαούς τους οποίους ξεπεράσαμε. Στα διακόσια αυτά χρόνια, αυτοκρατορίες χάθηκαν, κράτη και λαοί αφανίστηκαν, ο κόσμος συγκλονίστηκε από δύο παγκοσμίους πολέμους και από εκατοντάδες μικρότερους, βασιλιάδες έχασαν τους θρόνους τους, αποικίες χάθηκαν!
Σίγουρα μπορούσαμε και καλύτερα. Αλλά ας σκεφτούμε ότι όποτε οι Έλληνες και η Ελλάδα κλήθηκαν να κάνουν τις κρισιμότατες επιλογές, έκαναν τις σωστές. Ξεχνάμε ότι είμαστε το μόνο κράτος της Ευρώπης το οποίο κατά την ιστορική του πορεία, όχι μόνο δεν έχασε εδάφη αλλά προσέθεσε. Και πάντα να έχουμε στο μυαλό μας αυτό, για να μπορούμε να συνεχίσουμε:
Ελλάς: ασκός κλυδωνιζόμενος,
Μηδέποτε όμως βυθιζόμενος!
Χρόνια πολλά Ελλάδα, χρόνια πολλά Έλληνες. Να τα χιλιάσουμε!
