Ο πληθωρισμός τον Φεβρουάριο σημείωσε αύξηση 7,2%, ενώ εκτιμάται ότι οι ανοδικές τάσεις θα συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες, λόγω των τρομακτικών αυξήσεων στην ενέργεια και κατά συνέπεια σε μια σειρά υπηρεσιών και προϊόντων. «Δεν αποκλείω να φτάσουμε παροδικά σε κάποιο μήνα στο 8%», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό «Παραπολιτικά», συναρτώντας τις όποιες εξελίξεις και με τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Η ακρίβεια, που φαίνεται να εδραιώνεται, έρχεται σε αντιδιαστολή με τις οικονομικές δυνατότητες των νοικοκυριών, αφού τα εισοδήματα παραμένουν καθηλωμένα εδώ και πολλά χρόνια. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από την ΕΡΓΑΝΗ, τον ΕΦΚΑ και τον ΟΑΕΔ, ένας στους δύο εργαζόμενους λαμβάνει μισθό χαμηλότερο των 800 ευρώ και ένας στους πέντε κάτω των 500 ευρώ. Το 47,05% των εργαζομένων αμείβεται με 800 ευρώ μεικτά, ενώ το 18,26% λαμβάνει αμοιβές κάτω των 500 ευρώ. Το 56% των μισθωτών αμείβονται με ποσά κάτω των 900 ευρώ (μεικτά) και το 63,6% με αμοιβές κάτω των 1.000 ευρώ μηνιαίως.
Η δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά, αποτυπώνεται στην ετήσια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης που αφορά το 2021, όταν δηλαδή η χώρα προσπαθούσε να «ορθοποδήσει» από την πανδημία και ταυτόχρονα, από τον Σεπτέμβριο και μετά, να έρχεται αντιμέτωπη με τις πρώτες πληθωριστικές τάσεις.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε, σε συνεργασία με την εταιρεία MARC, σε πανελλαδικό δείγμα 809 αντιπροσωπευτικά επιλεγμένων νοικοκυριών μεταξύ 9-17 Δεκεμβρίου. «Διεξήχθη υπό συνθήκες πανδημίας, υψηλού πληθωρισμού και πριν από την εκδήλωση των πρόσφατων δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων, που αναμφίβολα θα έχουν σοβαρές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις, το βάθος και το εύρος των οποίων δεν είναι δυνατόν ακόμα να εκτιμηθούν», όπως αναφέρεται.
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών για το 2021 είναι πως τα μέτρα στήριξης σε συνδυασμό με τη μερική επιστροφή στην «κανονικότητα» φαίνεται ότι οδήγησαν σε βελτίωση της εισοδηματικής διάρθρωσης των νοικοκυριών, η οποία ενισχύθηκε και από την αύξηση της απασχόλησης. Ειδικότερα, μειώθηκαν σημαντικά τα νοικοκυριά που ανήκουν στην χαμηλότερη εισοδηματική κατηγορία (με ετήσιο εισόδημα έως 10.000 ευρώ) κατά 7,5 μονάδες, από 25,1% που ήταν το 2020 σε 17,5% το 2021.
Ωστόσο, διευρύνθηκε η εισοδηματική ανισότητα μεταξύ των χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικά νοικοκυριών έναντι των υψηλών εισοδηματικά νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, το 31,6% των νοικοκυριών με εισόδημα έως 25.000 ευρώ δήλωσε πως το εισόδημα του μειώθηκε το 2021, έναντι μόλις του 6,9% που δήλωσε ότι αυξήθηκε. Στον αντίποδα το 20% των νοικοκυριών με εισόδημα πάνω από 25.000 ευρώ δήλωσε πως το εισόδημα του αυξήθηκε το 2021, έναντι του 11,6% που δήλωσε πως το εισόδημα του μειώθηκε. Σημειώνεται ότι με βάση την έρευνα μόνο 2 στα 10 νοικοκυριά διαβιούν με ετήσιο εισόδημα πάνω από 25.000 ευρώ.
Η επάρκεια του εισοδήματος των νοικοκυριών δεν μεταβλήθηκε τόσο σε σχέση με το 2020 όσο και με το 2019. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός νοικοκυριών διαβιεί επί μακρόν σε συνθήκες οικονομικής επισφάλειας, καθώς το μηνιαίο εισόδημα για περισσότερα από 4 στα 10 νοικοκυριά δεν επαρκεί για όλο το μήνα, αλλά για 19 ημέρες (μεσοσταθμικά).
Η ακρίβεια εκτίναξε τον αριθμό των νοικοκυριών που αύξησαν τις δαπάνες τους για βασικά αγαθά. Το 65,1% των νοικοκυριών αύξησε τις δαπάνες του για λογαριασμούς σπιτιού (20% το αντίστοιχο ποσοστό το 2020), το 52,8% για είδη διατροφής (26,2% το 2020), το 51,9% για θέρμανση (12,9% το 2020) και το 34,7% για υγεία και φάρμακα (26% το 2020). Σημειώνεται ότι οι αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν για 1 στα 2 νοικοκυριά την κατηγορία που έχει τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημα τους. Γενικά, οι συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών αυξήθηκαν το 2021 κατά 12% (μεσοσταθμικά).
Παρά την αποκλιμάκωση του ποσοστού των νοικοκυριών με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία ή/και τα ασφαλιστικά ταμεία (16,8%) που καταγράφεται για το 2021, περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά δήλωσαν πως δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές το 2022, υποδηλώνοντας πως απέχουμε από μια βιώσιμη διευθέτηση του ιδιωτικού χρέους που δεν αποτελεί μόνο απότοκο της πανδημίας, αλλά και της δεκαετούς οικονομικής κρίσης.
