Η πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που αφορά την ένταξη έξι ορεινών όγκων σε αυτή, και συγκεκριμένα τα Λευκά Όρη, τον Ταΰγετο, τον Σμόλικα, την Τύμφη, το Σάος και το όρος Χατζή, παρουσιάστηκε σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου, την οποία παραχώρησαν ο υπουργός Κώστας Σκρέκας και ο υφυπουργός Γιώργος Αμυράς.
Σε ό,τι αφορά την Ήπειρο, εντάσσεται περιοχή συνολικής έκτασης 102,89 τ.χλμ στον Σμόλικα και αντίστοιχη συνολικής έκτασης 202,75 τ.χλμ. στην Τύμφη, γεγονός που συνεπάγεται ότι εντός αυτών των περιοχών απαγορεύεται η διάνοιξη δρόμων, η κάθε είδους τεχνική επέμβαση, μεταβολή ή αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος.
Η πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία βασίστηκε στις εμπεριστατωμένες επιστημονικές μελέτες για τις «Περιοχές Άνευ Δρόμων» της καθηγήτριας του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βασιλικής Κατή.
«Με τα “Απάτητα Βουνά” προστατεύουμε ουσιαστικά τα οικοσυστήματα στα βουνά της χώρας μας. Εξασφαλίζουμε την επιβίωση της άγριας ζωής και τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ελληνικά βουνά, πέρα από την τεράστια περιβαλλοντική αξία, διαθέτουν και ισχυρή πολιτιστική αξία, και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της τουριστικής μας ανάπτυξης. Στόχος της κυβέρνησής μας είναι το φυσικό περιβάλλον της χώρας και τα ελληνικά βουνά να παραδοθούν αναλλοίωτα στις επόμενες γενιές και να αποδειχθούν σημαντικά καταφύγια βιοποικιλότητας», ανέφερε ο κ. Σκρέκας κατά την παρουσίαση.
Σύμφωνα με τον κ. Αμυρά, η Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, είναι η πρώτη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες στον ρυθμό αύξησης τεχνητών επιφανειών και δημιουργίας κατακερματισμού της γης κυρίως με δρόμους, που σημαίνει ότι αυτή η εξέλιξη οδηγεί σε απώλεια και σε απομόνωση των ενδιαιτημάτων των ειδών.
Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της κ. Κατή, στην Ελλάδα μόνο έξι μεγάλες περιοχές, εκτεταμένες άνω των 50 τ.χλμ. έχουν απομείνει στα βουνά χωρίς δρόμους. Σχεδόν στο σύνολό τους, το 97,5% καλύπτονται από το δίκτυο Natura 2000.
Όπως ανέφερε ο κ. Αμυράς, εκτός από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, δεσμεύεται άνθρακας από αυτές τις περιοχές και μειώνουν τις επιπτώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Όπως εξήγησε ο υφυπουργός, ο Σμόλικας είναι σημαντικός γιατί αποτελεί το «σπίτι» για σπουδαία και σημαντικότατα ενδημικά είδη και άλλα και απειλούμενα, όπως αρπακτικά, όρνεα, χρυσαετούς, γερακαετούς, φιδαετούς, φικιάριδες, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια, διπλοσάινα και βραχοκιρκίνεζα που φωλιάζουν σε αυτή την περιοχή. Στην Τύμφη, από την άλλη πλευρά, φωλιάζει και κινείται και ζει η καστανή αρκούδα στην Ευρώπη, ενώ είναι εξαιρετικά σημαντική η παρουσία του λίγκα. Επίσης, φιλοξενεί το μεγαλύτερο πληθυσμό αγριόγιδων στη χώρα.
Μάλιστα ο κ. Αμυράς σημείωσε ότι η θεσμοθέτηση των περιοχών άνευ δρόμων αποτελεί προτεραιότητα και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Εμείς, λοιπόν, από το 2022, τώρα στις αρχές του, είμαστε μπροστά μια δεκαετία σε σχέση με την Ευρώπη. Βεβαίως υπάρχει και ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζητά από την Ευρώπη, την Κομισιόν και τα μέλη να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή είναι λοιπόν η δική μας συμβολή σε αυτούς τους ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους στόχους σε σχέση με τα απάτητα βουνά», σημείωσε.
Τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται
Σε αυτές τις περιοχές απαγορεύεται η διάνοιξη νέων δρόμων και η δημιουργία άλλων τεχνητών επεμβάσεων, που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον.
Μάλιστα, ερωτηθείς σχετικά με τις άδειες που ενδεχομένως έχει δώσει η ΡΑΕ σε κάποιους από τους έξι ορεινούς όγκους, ο κ. Σκρέκας, υπήρξε κατηγορηματικός ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν τέτοια έργα. «Στις Περιοχές Άνευ Δρόμων δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση ΑΠΕ. Άρα εκ των πραγμάτων, η αδειοδοτική διαδικασία των ΑΠΕ σταματάει στο στάδιο που βρίσκεται και δεν προχωράει περαιτέρω, επαναλαμβάνω για τις Περιοχές Άνευ Δρόμου. Ακόμα και αν υπάρχουν εκδοθείσες άδειες παραγωγής από τη ΡΑΕ», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Από την άλλη πλευρά, στις Περιοχές Άνευ Δρόμων, δε θίγονται νομίμως υφιστάμενα έργα και η συντήρηση τους, επιτρέπεται η σήμανση, επισκευή, συντήρηση και βελτίωση υφιστάμενων ορειβατικών και πεζοπορικών μονοπατιών, χωρίς τη χρήση μηχανοκίνητων μέσων πρόσβασης και με την προϋπόθεση ότι οι επεμβάσεις θα υλοποιούνται με φυσικά υλικά.
Εξαιρούνται από τους όρους και τους περιορισμούς έργα για σκοπούς Εθνικής Άμυνας, όπως καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, καθώς και έργα και επεμβάσεις που υλοποιούνται λόγω εκτάκτου ανάγκης (σεισμών, πλημμυρών, θεομηνιών, πυρκαγιάς κ.λπ.) εφόσον μετά λαμβάνεται μέριμνα για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και έργα και επεμβάσεις που κρίνονται απαραίτητες για λόγους προστασίας ή/και αποκατάστασης του φυσικού και δασικού περιβάλλοντος.
«Τα “Απάτητα Βουνά” αποτελούν ένα φρένο στην υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, χωρίς όμως να βάζουν εμπόδια σε επενδύσεις, καθώς αφορούν σε περιοχές ανέγγιχτες στο πέρασμα του χρόνου.
Ο οικοτουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε περιοχή που παρουσιάζει ενδιαφέρον από άποψη βιοποικιλότητας και αισθητικής τοπίου, συμβάλλοντας στη διατήρηση ή στη δημιουργία κινήτρων για μετάβαση σε πράσινη οικονομική δραστηριότητα, όπως βιολογικές καλλιέργειες, προώθηση παραδοσιακών προϊόντων κ.ά.», σημειώνει το υπουργείο, με τον κ. Αμυρά να επισημαίνει ότι υπάρχει συνεργασία με το υπουργείο Τουρισμού, στο πλαίσιο ενός σχεδίου ανάπτυξης του οικοτουρισμού του περιπατητικού τουρισμού κ.ά.
