Στα Εισόδια της Θεοτόκου, στη χριστιανική Δύση, γιορτάζουν οι γυναίκες εκείνες που φέρουν το όνομα της Παναγίας και είναι παρθένες. Η δογματική παραδοχή ότι μια γυναίκα που γέννησε ένα παιδί μπορεί να είναι και παρθένα αποτελεί μια σοβαρή απόδειξη της σεξιστικής παραδοχής που κατατρέχει τη χριστιανική Δύση και θέλει τη γυναίκα κατά βάση βρώμικη και αμαρτωλή εξαιτίας των σεξουαλικών παθών της. Γυναίκα που της δίνεται όμως η δυνατότητα να μετατραπεί σε άσπιλη και αμόλυντη αν καταφέρει να εξορίσει αυτή τη σεξουαλικότητα -όπως έγινε με την Παναγία Παρθένο. Οι υπόλοιπες βέβαια, όσες δεν καταφέρουν να εξορίσουν τα σεξουαλικά τους πάθη, τιμωρούνται με απαγόρευση της εισόδου τους στο ιερό των ναών, του ασπασμού των εικόνων όταν βρίσκονται σε έμμηνο ρύση, της τέλεσης ιερουργίας από γυναίκα, κ.λπ.
Στην ισλαμική θρησκεία, πολύ περισσότερο από τη χριστιανική, εκχωρούνται στις γυναίκες σεξουαλικές επιθυμίες πολύ μεγαλύτερες από αυτές των δυτικών γυναικών και από αυτές ακόμα των ανδρών. Τόσο μεγάλες που η γυναικεία σεξουαλικότητα φτάνει να αντιπροσωπεύει κίνδυνο για την κοινωνία τους, αφού οι γυναίκες θεωρούνται πλάσματα έτοιμα ανά πάσα στιγμή να αποπλανήσουν οποιονδήποτε (έντιμο κατά βάθος) άντρα. Για αυτό και η ισλαμική κοινωνία δομείται με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτρέψει να συμβεί το απευκταίο: αποκλείουν τη γυναίκα από τον δημόσιο χώρο, της επιβάλλουν την μπούρκα, τη χιτζάμπ, κ.λπ.
Όλες σχεδόν οι μονοθεϊστικές θρησκείες, και όχι μόνο η χριστιανική και η μουσουλμανική, έχουν θεσπίσει κανόνες για να αντιμετωπίσουν την επίφοβη γυναικεία σεξουαλικότητα, το γυναικείο σώμα, τον γυναικείο τρόπο ζωής. Κανόνες θρησκευτικοί που γρήγορα πέρασαν στην κοινωνία και έγιναν απαράβατοι εθιμικοί οδηγοί καθημερινής συμπεριφοράς, τακτοποιώντας την κοινωνία μας και ορίζοντας τα αυτονόητα της ζωής μας. Και μετά πέρασαν στη νομοθεσία μας, στην Τέχνη, στο ασυνείδητο τμήμα του νου μας, ακόμα και στα όνειρά μας.
Ένα τέτοιο αυτοματοποιημένο κλισέ εκλύεται κάθε φορά που τίθεται το θέμα του δημόσιου θηλασμού. Ο δημόσιος θηλασμός -λένε πολλοί- είναι για τεμπέλες, επιδειξιομανείς, ανήθικες μητέρες που δεν έχουν τίποτα καλύτερο να κάνουν από το να μας αναγκάζουν να βλέπουμε με αποτροπιασμό το στήθος τους. Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε ορθολογικά το ερώτημα του τίτλου του άρθρου μας, οφείλουμε να απομακρυνθούμε από τα αυτονόητα και τα κλισέ. Να πάμε πολύ πριν, εκεί όπου το γυναικείο στήθος, ένα τμήμα του ανθρώπινου σώματος βιολογικά σχεδιασμένο για να θηλάζει τον νέο άνθρωπο, δεν είχε γίνει ακόμα σεξουαλικό αντικείμενο. Να φτάσουμε σε περασμένους πολιτισμούς που ο σεξουαλικός τρόπος θέασης του στήθους δεν ήταν ο κανόνας. Τότε που το στήθος ανήκε στο παιδί του οποίου η ζωή εξαρτιόταν αποκλειστικά από το γάλα της μητέρας. Έκτοτε βέβαια ο ανθρώπινος πολιτισμός εγκατέστησε πολλαπλές φαντασιακές, συμβολικές και κοινωνικές «αντιλήψεις» για το στήθος. Και όταν οι γυναικείοι μαστοί θεωρήθηκαν σεξουαλικά αντικείμενα, τότε η αντίληψη αυτή καθώς και η αντίστοιχη χρήση τους, τους απαλλοτρίωσε από το υποκείμενο στο οποίο ανήκαν -τη γυναίκα, στερώντας της το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της αυτονομίας του σώματός της. Και βέβαια η σεξουαλικοποίηση των γυναικείων μαστών υποστηρίχτηκε από την επιβολή της θρησκευτικής ιδέας περί περιορισμού της επικίνδυνης θηλυκής σεξουαλικότητας, μιας επικίνδυνης σεξουαλικότητας που θεωρήθηκε ότι απειλούσε την καθεστηκυία κοινωνική τάξη.
Τον θηλασμό, όμως, πρέπει να τον δούμε ως συνέχεια της κύησης, ως μια φάση κατά την οποία η γυναίκα συνεχίζει να τρέφει το παιδί με το αίμα της. Ο θηλασμός αποτελεί μια σπουδαία φάση για τη μάνα που θηλάζει, μια και μέσω αυτού έχει την ευκαιρία να επιμηκύνει το διάστημα της ένωσής της με το παιδί της. Η σπουδαιότητα του θηλασμού αφορά κυρίως το βρέφος και συμβαίνει ασυνείδητα. Γιατί η μητέρα θηλάζοντας, δεν δίνει μόνο γάλα στο παιδί αλλά δίνει και συναίσθημα, και μουσικές, και λόγια, και εικόνες. Η μητέρα, σε κατάσταση ονειροπόλησης, «ξεχνιέται» και συμπεριφέρεται σαν να έχει μπροστά της όχι μόνο ένα βρέφος αλλά το μελλοντικό παιδί, έφηβο, νεαρό άνδρα ή γυναίκα. Και όπως και στο νανούρισμα, του λέει «τρελά» πράγματα (όπως «κοιμήσου και παράγγειλα στην πόλη τα προικιά σου»), έτσι και στον θηλασμό αισθάνεται πράγματα που είναι εξαιρετικά χρήσιμα για να δομήσει ακολούθως εκείνο το ασυνείδητο μυθιστόρημα με το οποίο θα επενδύσει τη ζωή του. Το παιδί, με τη σειρά του, ως ενεργό στοιχείο μέσα στην αλληλοεπίδραση από τις πρώτες κιόλας ώρες της ζωής του, τροφοδοτεί με ερεθίσματα τους γονείς του και επηρεάζει και αυτό τη σύνταξη του μυθιστορήματος αυτού. Τελικά, ο θηλασμός γίνεται μία πράξη ερωτικής ανθρωποφαγίας: το βρέφος τρώει ωμό το σώμα της μάνας του, που εκείνη του το προσφέρει με αγάπη. Αποτελεί την ύψιστη πράξη προσφοράς, θυσίας και αγάπης που τη βλέπουμε να επαναλαμβάνεται τόσο μέσα στην ερωτική πράξη, όσο και μέσα στη χριστιανική μετάληψη (όπου λαμβάνουμε το σώμα και το αίμα του Χριστού).
Μπορεί ένα τέτοιο μυθιστόρημα να γραφεί στον δημόσιο χώρο; Ως σταθερή και μόνιμη πρακτική, όχι! Αποσπασματικά, γιατί όχι; Ακόμη κι αν κάποιοι, ελάχιστοι, πραγματικοί συγγραφείς, γράφουν μέσα στο πλήθος, σίγουρα θα ομολογούσαν ότι το καταφέρνουν καλύτερα μόνο όταν αποκόπτονται από το περιβάλλον, δημιουργώντας έναν αυτιστικό, προστατευτικό κύκλο.
Μπορούν οι πολίτες της κοινωνίας μας, οι τόσο ξεκομμένοι από την πρακτική του δημόσιου θηλασμού, να αντιμετωπίσουν με αγάπη, στοργή και διακριτικότητα την έκθεση αυτής της ευάλωτης δυάδας χωρίς να παρενοχλήσουν, με καλή ή κακή πρόθεση, την απαραίτητη ιδιωτικότητα της στιγμής; Αμφιβάλω ότι το μπορούν. Μακάρι να φτάναμε ως κοινωνία στο σημείο να υποδεχόμαστε με δημιουργική διακριτικότητα τέτοιες καταστάσεις όταν αποτολμούνται από κάποιες. Θα ήταν υψηλή ένδειξη αποδοχής και προστασίας του άλλου, που βρίσκεται στο φάσμα μιας ιδιαίτερης ευαλωτότητας. Για να πάμε όμως εκεί, χρειάζεται να γίνουν πολλά ακόμα βήματα, σε πολλά επίπεδα: από το νομικό-θεσμικό που ορίζει τις άδειες θηλασμού για τις εργαζόμενες μέχρι την εκπαίδευση των νέων στα σχολεία, την προετοιμασία των γυναικών κατά την κύηση και τη δημιουργία ενδιάμεσων δημόσιων χώρων, όπου οι γυναίκες θα εξοικειωθούν με τον δημόσιο θηλασμό.
Μας χρειάζεται πολύς δρόμος αυτογνωσίας ως άτομα και ως κοινωνία για να φθάσουμε να αγκαλιάσουμε με καθαρό βλέμμα αγάπης τον δημόσιο θηλασμό. Και να τον αντιμετωπίσουμε ως την πρωταρχική ερωτική δυάδα του κάθε ανθρώπου, ως ένα “μαζί” που ως μνήμη ακόμα μας κατατρέχει και μας τυραννά, διηγώντας σε εμάς χαμένους παραδείσους. Ένα “μαζί” που καλούμαστε τώρα να εγγυηθούμε για τους επόμενους! Έστω και αποσπασματικά. Αυτά τα ολίγα επ’ αφορμή της Παγκόσμιας Εβδομάδας Δημόσιου Θηλασμού που στην Ελλάδα γιορτάζεται κάθε χρόνο από 1-7 Νοεμβρίου.
