Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι κανείς ποτέ και ξεκάθαρα δεν ενημερώνει είτε αυτούς που πρόκειται να παντρευτούν, είτε όσους χωρίζουν, για τις δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές κινήσεις που πρέπει να κάνουν κατόπιν. Καλή η χαρά (του γάμου ή του χωρισμού), αλλά μετά αυτή πρέπει να δηλωθεί στην εφορία, στο ληξιαρχείο, στο δημοτολόγιο, στη μητρόπολη, αλλά και στον εισαγγελέα πρωτοδικών (αν πρόκειται για διαζύγιο). Και ασφαλώς καμία από τις παραπάνω υπηρεσίες δεν επικοινωνεί με την άλλη, καθώς δεν υπάρχει ψηφιακό αρχείο καταγραφής δεδομένων και ούτε λόγος για τη λειτουργία δικτύου που να τις συνδέει μεταξύ τους. Έτσι, ο πολίτης πρέπει να αρχίσει να περπατά, αν είναι τυχερός και λάβει τις σωστές οδηγίες σχετικά με το τι πρέπει να κάνει και πού πρέπει να απευθυνθεί (εμείς δεν ήμασταν πάντα).
Ο ατελείωτος Γολγοθάς ξεκινάει
Διαπιστώνει ότι κατ’ αρχάς δεν αρκεί να φαίνεται στην οικογενειακή του κατάσταση στη Δ.Ο.Υ. και στη φορολογική του δήλωση ως διαζευγμένος. Για όλον τον υπόλοιπο κόσμο του ελληνικού Δημοσίου παραμένει παντρεμένος. Πηγαίνει στο ληξιαρχείο του οικείου δήμου, όπου τον ενημερώνουν για το «πακετάκι» εγγράφων, που πρέπει να καταθέσει σ’ εκείνο, αλλά και στη Μητρόπολη αν ο γάμος είναι θρησκευτικός. Το «πακετάκι» δεν είναι το ίδιο, αλλά ο πολίτης δεν το ξέρει, το μαθαίνει όταν έχει ήδη κάνει αρκετά περιττά βήματα. Το… πακετάκι περιλαμβάνει την τελεσίδικη δικαστική απόφαση, τη δήλωσή της στον δήμο όπου τελέστηκε ο γάμος (για κακή τύχη αρκετών είναι σε άλλον από τον οικείο) και την παραίτηση και των δύο εμπλεκομένων από όποια ένδικα μέσα, παρόλο που η πρώτη μπορεί να έχει εκδοθεί δέκα χρόνια πριν (συνεπώς έχει παραγραφεί η οποιαδήποτε αξίωση, αλλά και αυτό ο πολίτης το μαθαίνει, μετά από πολλά άλλα αχρείαστα βήματα). Στον μη οικείο δήμο και ακολούθως στο ΚΕΠ εδώ στα Γιάννενα η εξυπηρέτηση είναι ταχύτατη, ψηφιακή και άκρως ανακουφιστική. Στο Πρωτοδικείο, οι περισσότεροι είναι απρόθυμοι (και πολύ απασχολημένοι) να βοηθήσουν να βρεθεί αυτή η παραίτηση, γι’ αυτό και δίνουν στον πολίτη έναν τόμο όπου καταγράφονται όλες οι σχετικές παραιτήσεις της τελευταίας δεκαετίας (και τα προσωπικά δεδομένα συμπολιτών του), τον αφήνουν να ψάξει μόνος στον διάδρομο χωρίς κάποια εποπτεία. Πολύ γρήγορα ο ίδιος ανακαλύπτει κατ’ αρχάς πολλά διαζύγια γνωστών του που δεν γνώριζε καν ότι και πότε είχαν χωρίσει, ενώ διαπιστώνει πως μπορεί να τον παραχώσει στη μεγάλη τσάντα του, να φύγει και να μην τον πάρει κανείς χαμπάρι. Γιατί –βλέπετε- ο έλεγχος με τα νέα σύγχρονα μέσα στην είσοδο του Δικαστικού Μεγάρου γίνεται μόνο κατά την είσοδο, όχι κατά την έξοδο.
Τελικά και εφόσον έχουν γίνει οι απαραίτητες αιτήσεις, κάποιος τον ενημερώνει ότι δεν χρειαζόταν όλος αυτός ο κόπος. Είναι πλεονασμός η παραίτηση, γιατί έχει παρέλθει εξαετία. Με αυτόν τον πλεονασμό (εις διπλούν, όπως ζητήθηκε, αλλά ούτε αυτό ήταν απαραίτητο) και τα υπόλοιπα έγγραφα του… πακετακίου υπό μάλης εν συνεχεία πηγαίνει πάλι στο ληξιαρχείο, τα καταθέτει, αλλά πρέπει να πάει και απέναντι στο δημοτολόγιο (με το οποίο το ληξιαρχείο είναι –φαίνεται- μαλωμένο και δεν μιλάνε) και να το δηλώσει και εκεί. Προηγούμενα όμως πρέπει να έχει καταθέσει τα ίδια έγγραφα στη Μητρόπολη. Αν είναι τυχερός και απαντήσει κάποιος στο τηλέφωνο των γραφείων της (και όχι κάποιος από το συμβούλιο του νησιού στο Survivor –μας συνέβη την πρώτη φορά που καλέσαμε και από την άλλη γραμμή ακούγαμε δύο παίκτες να φιλονικούν για τον… Τριαντάφυλλο), μαθαίνει ότι τελικά πρέπει να αναζητήσει άλλα δικαιολογητικά και να τα καταθέσει. Στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, ρωτά ο πολίτης για να είναι σίγουρος, αφού πρώτα υπογραμμίζει πως ο γάμος έχει γίνει σε άλλη. Βεβαίως, του απαντά βιαστικά και κοφτά ο ιερέας. Δύο εκ των εγγράφων είναι η εντολή του Εισαγγελέα Πρωτοδικών που βεβαιώνει τη λύση του γάμου (ενώ υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση) και το άλλο ένα παράβολο των 15,00 ευρώ από την οικεία Δ.Ο.Υ.
Επιστρέφει στο Δικαστικό Μέγαρο και στην Εισαγγελία Πρωτοδικών, χαιρετά τους φίλους του πια αστυνομικούς στην είσοδο, ανεβαίνει πάλι στον 2ο όροφο και ενημερώνεται πως πρέπει να καταθέσει αίτηση στη γραμματεία της, μαντεύει πως την αίτηση θα τη βρει στο κυλικείο στο ισόγειο (ξέρετε, κάποιοι από μας δεν ανεβοκατεβαίνουμε νυχθημερόν ορόφους στο Δικαστικό Μέγαρο για να γνωρίζουμε πώς λειτουργούν τα πράγματα και πού βρίσκονται όλα όσα χρειαζόμαστε). Επιστρέφει με την αίτηση, αλλά δεν μπορεί να λάβει κάτι εκείνη την ώρα. Πρέπει να περιμένει μία μέρα. Ρωτά επανειλημμένα τη γραμματέα μήπως είναι καλύτερα να κλείσει ένα ραντεβού. Όχι, τον διαβεβαιώνει. Θα είναι εκεί όλο το πρωινό. Δεν είναι όμως. Γιατί την ώρα που ο πολίτης μπαίνει την επομένη πριν τις 9 στο κτίριο, εκείνη βγαίνει για να συναντήσει μια γυναίκα και να κατηφορίσουν μαζί προς την κεντρική πλατεία. Στον 2ο όροφο εντωμεταξύ την περιμένουν κι άλλοι πολίτες έξω από το γραφείο της. Κάτι έκτακτο της έτυχε, ενημερώνει μία συνάδελφος. Να επιστρέψουν σε καμιά ώρα. Την ώρα αυτή ο πολίτης την αξιοποιεί για να ανέβει στη Δομπόλη, καθώς –μαντέψτε- το μόνο παράβολο που δεν μπορεί να κατεβάσει ψηφιακά από την εφαρμογή e-paravolo και δεν διατίθεται ούτε στο γνωστό κατάστημα της στοάς Ορφέα, είναι το παράβολο λύσης γάμου. Ανηφορίζει, έχοντας προηγούμενα καλέσει στο αρμόδιο γραφείο για να δει αν χρειάζεται να κλείσει ραντεβού, για καλή του τύχη (που δεν τον συντροφεύει και πολύ τελευταία) μπορεί να πάει έτσι. Του δίνουν το παράβολο των 15,00 ευρώ, δεν είναι ακριβώς αυτό που έχει ζητήσει η Μητρόπολη. Ο υπάλληλος όμως είναι σίγουρος πως πρόκειται για το σωστό, γιατί το δίνει εδώ και χρόνια σε όσους ζητάνε κάτι σαν αυτό και ποτέ δεν υπήρξε πρόβλημα.
Το λάθος (του άλλου) το πληρώνει πάντα ο πολίτης
Ο πολίτης φεύγει και επιστρέφει στο Δικαστικό Μέγαρο, παίρνει και τη μαγική εντολή του εισαγγελέα μπας και λυθεί και τυπικά ο ήδη λυμένος γάμος του και κατευθύνεται (πριν τη μία το μεσημέρι) στα γραφεία της Μητρόπολης. Κανείς δεν είναι εκεί, κανείς δεν απαντά στο τηλέφωνο, άφαντοι οι ιερείς από τα γραφεία. Άπραγος εγκαταλείπει την προσπάθεια, αλλά επανέρχεται νωρίς το επόμενο πρωί. Κανείς πουθενά, όλα κλειστά, αλλά μια γυναίκα που καθαρίζει επιμένει ότι όλοι είναι στις θέσεις του, συμβουλεύει τον πολίτη να βάλει μια φωνή προς το ανοιχτό παράθυρο. Με τα πολλά, βρίσκει κάποιον. Αλλά μέγα σφάλμα έκανε που πήγε με τα χαρτιά στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, στην άλλη που τέλεσε τον γάμο πρέπει να πάει και προς αυτή έπρεπε ο Εισαγγελέας να απευθύνει την εντολή λύσης. Θυμάστε που ο πολίτης είχε προνοήσει και είχε ρωτήσει στο τηλέφωνο πού να τα καταθέσει; Ε, και; Αλλάξανε γνώμη. Επιστρέφει στα όρια της απελπισίας στην Εισαγγελία Πρωτοδικών, ευτυχώς η γραμματέας είναι στη θέση της, τον εξυπηρετεί πολύ πρόθυμα και μάλιστα αστειεύεται με το παράλογο της γραφειοκρατίας, αλλάζει τη Μητρόπολη. Τώρα ο πολίτης πρέπει να βρει τρόπο να ταξιδέψει ως την Παραμυθιά, έδρα της Μητρόπολης της σωστής. Όμως, έχει έναν γνωστό, που εργάζεται εκεί και προσφέρεται να καταθέσει εκείνος τα χαρτιά του. Στον έλεγχο που κάνει όμως διαπιστώνει ότι είναι λάθος το παράβολο. Ο πολίτης πρέπει να πάει πάλι στα γραφεία της Δ.Ο.Υ. στη Δομπόλη και να πάρει το σωστό. Πηγαίνει διά δικύκλου. Δεν καταγράφονται αυτά τα επιπλέον βήματα στα 30.000 του τίτλου. Ανέλπιστα ταχύτατη και από τη Μητρόπολη Παραμυθιάς η εξυπηρέτηση. Όλα τα χαρτιά είναι εντάξει. Λύθηκε ο γάμος στα μάτια του θεού. Μένει να λυθεί και στα μάτια του δήμου Ηγουμενίτσας (όπου τελέστηκε) και ακολούθως Ιωαννιτών. Τηλεφωνεί στον πρώτο, συνεννοείται, πηγαίνει στον δεύτερο (κατόπιν ραντεβού). Καταθέτει τα δικαιολογητικά, η ληξίαρχος τα προωθεί στις υπηρεσίες και αναμένεται τις επόμενες μέρες (αδύνατον να προσδιοριστεί κατά προσέγγιση πότε) η αλλαγή της οικογενειακής του κατάστασης.
Μην κουραστεί λίγο παραπάνω ο εργαζόμενος
Η οικογενειακή του κατάσταση εντέλει τροποποιήθηκε. Όμως, στα 30.000 βήματα, που έκανε για να αλλάξει στα χαρτιά και μόνο τη ζωή του, μετρήστε πόσες ώρες έχασε ένας πολίτης (και ασφαλώς μέχρι σήμερα δεν είναι ο μόνος) από αυτή, γιατί το ελληνικό Δημόσιο αδιαφορεί πλήρως για την εξυπηρέτηση του πελάτη του (από τη φορολογία του οποίου πληρώνεται κιόλας). Κι αυτή η αδιαφορία αποτυπώνεται στο γεγονός ότι ο πολίτης πρέπει να περιμένει τον δημόσιο υπάλληλο να τελειώσει την προσωπική συνομιλία του με κάποιο γνωστό ή φίλο στο τηλέφωνο για να εξυπηρετηθεί, να υποστεί τις συνέπειες μιας ελλιπούς ή λαθεμένης πληροφόρησης, να περιμένει έξω από τα γραφεία σε ουρές παρόλο που έχει κλείσει ραντεβού ακριβώς για να αποφευχθεί αυτός ο συνωστισμός (αλλά προφανώς το ζητούμενο είναι να μην συνωστιστούν οι άνθρωποι μέσα στα γραφεία, όχι έξω απ’ αυτά). Έχει διαμορφωθεί εν ολίγοις μια νοοτροπία στην οποία ο εργαζόμενος σε δημόσια υπηρεσία ή δημοτική επιχείρηση προφυλάσσει με κάθε τρόπο τον εαυτό του από περιττή δουλειά, ελάχιστη ταλαιπωρία και σπατάλη χρόνου, μετακυλίοντας ουσιαστικά όλο το βάρος της ευθύνης και της πολύπλοκης διεκπεραίωσης στον πολίτη. Κυρίως γιατί η πληροφορία, η βοήθεια και η υπηρεσία, που ζητά να λάβει από τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες, ποικίλουν ανάλογα με τη διάθεση και τον χαρακτήρα των εργαζομένων σ’ αυτές, την ώρα (την κακιά) ή τη στιγμή.
Να βάλουμε ένα μέσο, βρε παιδί μου
Όλο το παραπάνω θα μπορούσαμε να το είχαμε αποφύγει. Τηλεφωνώντας σε φίλους ή γνωστούς, ζητώντας μια εξυπηρέτηση (ενώ ουσιαστικά πρόκειται για το αυτονόητο). Γνωρίζουμε άλλωστε αρκετούς συμπολίτες που κατά καιρούς απευθύνονται σε κάποιον σε μια υπηρεσία για να γίνει έγκαιρα και σωστά η δουλειά τους. Δεν θελήσαμε, όμως. Αφενός γιατί δεν μας αρέσει να εξαιρούμε τον εαυτό μας απ’ ό,τι ισχύει για όλους τους άλλους που δεν έχουν… μέσο για να πάρουν μια βεβαίωση. Αφετέρου γιατί με αυτόν τον τρόπο συντηρείται κι από εμάς τους πολίτες όλο αυτό το φαύλο πελατειακό κράτος, που για να κάνει τη δουλειά για την οποία πληρώνεται, πρέπει και να το παρακαλάμε.
Μέχρι τα 30.000 βήματα να γίνουν πραγματικά 8, χωρίς διαμεσολαβήσεις, αστερίσκους και εκδουλεύσεις, εμείς θα είμαστε επιφυλακτικοί. Θα περάσουν χρόνια πολλά ώσπου να μάθει το ελληνικό Δημόσιο να εξυπηρετεί όλους τους πελάτες του ανεξαιρέτως και επί ίσοις όροις με ευγένεια, ταχύτητα και προθυμία. Μέχρι τότε, όσοι έχετε, μην διαγράψετε την εφαρμογή του βηματομετρητή από το κινητό σας…
