Το ηθικό είναι δανεικό. Κανείς δεν το κατακτά ή το οικειοποιείται και το διατηρεί –ό,τι κι αν γίνει- εσαεί. Η ηθική μας δοκιμάζεται καθημερινά, τα όριά της συχνά ξεχειλώνουν για να χωρέσουμε μέσα τους όσα κάνουμε και μένουνε απ΄έξω. Γι’ αυτό καλό είναι δυο φορές να το σκεφτούμε πριν το επικαλεστούμε ως δικό μας πλεονέκτημα έναντι άλλων. Και γενικότερα κρείττον σιγάν, όταν αναζητάμε ανήθικες
συμπεριφορές και κίνητρα σε πολιτικούς αντιπάλους, γιατί ακόμη κι αν εμείς –ως γνήσιοι Καίσαρες- είμαστε τίμιοι, μπορεί η γυναίκα μας να μην είναι και τόσο. Πώς να τα ελέγξεις όλα και όλους, όταν διοικείς (ακόμη κι έναν μικρό δήμο);
Το ηθικό… μειονέκτημα επιστρέφει η νυν δημοτική αρχή στην προηγούμενη με αφορμή τη νομική διεκδίκηση αποζημίωσης από τον πρώην πρόεδρο του Πνευματικού Κέντρου του δήμου Ιωαννιτών. Για να παίξουμε πάλι το ίδιο παιχνίδι. Τα δικαιούται τα 30 χιλιάρικα που διεκδικεί ο κ. Γκόγκος; Θεωρεί πως ναι, γι’ αυτό και καταφεύγει στη δικαιοσύνη. Είναι νόμιμη η διαδικασία που ακολουθεί; Ασφαλώς, πώς
θα μπορούσε να μην είναι άλλωστε; Μπορεί ο ίδιος –με την ιδιότητα και του αντιπροέδρου του Σπήλαιου Περάματος- να διεκδικήσει ακόμη κι εκείνη την αντιμισθία; Μπορεί και επιτρέπεται. Είναι όλα νόμιμα; Ο Επίτροπος και το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν συμφωνούν, αλλά υπάρχει η νομική οδός που όλα θα τα ξεκαθαρίσει και στην οποία δικαιούται οποιοσδήποτε νιώθει θιγμένος να καταφύγει.
Είναι όμως ηθικό; Κοιτάξτε. Συμβαίνει το εξής παράδοξο. Μπορεί κανείς να εργάζεται στο δημόσιο, να εκλέγεται από τους συμπολίτες του, να τοποθετείται σε θέση στην οποία προβλέπεται αντιμισθία και να ασκεί τα καθήκοντά του κι από τα δύο μετερίζια. Το ίδιο συμβαίνει και στον ιδιωτικό τομέα. Μόνο που –για να είναι κανείς επαρκής στη δουλειά του- ένα από τα δύο καρπούζια, που έχει βάλει στη μασχάλη του,
οφείλει να το αφήσει κάτω προσωρινά (ομοίως και τις απολαβές που αναλογούν). Δεν γίνεται να διοικείς και να έχεις και θέση ευθύνης και ταυτόχρονα να πηγαίνεις στο μαγαζί σου πρωί – απόγευμα. Μάλλον γίνεται, αλλά δεν είναι αποδοτικό. Μοιραία κάποια από τις δύο εργασίες θα γίνει πάρεργο. Περιοδικά και ανάλογα με τις περιστάσεις μπορεί και να εναλλάσσονται, η έσχατη να γίνεται πρώτη και αντίστροφα. Στον ιδιωτικό τομέα, αν κλείσεις το μαγαζί σου ή αν προσλάβεις υπάλληλο για να κάνει τη δουλειά που θα έκανες εσύ, αν δεν πήγαινες στο γραφείο σου στον δήμο, χάνεις χρήματα. Στο δημόσιο όχι. Πας – δεν πας, ο μισθός θα καταβληθεί. Στην πρώτη περίπτωση –και εφόσον τεκμαίρεται η ζημία- ενδεχομένως να πρέπει να αποζημιωθείς (αν και χωρά τόση αμφισβήτηση μια τέτοια αποζημίωση, που ήδη «παίζει» οριακά με την ηθική και τη νομιμότητα). Στη δεύτερη, τι ακριβώς χάνεις που χρειάζεται να αποκατασταθεί και να αποζημιωθεί; Χρόνο; Χρήμα; Ενέργεια; Δυνάμεις; Μα καλά, όλες μωρές παρθένες είμαστε όταν αναλαμβάνουμε μία θέση εξουσίας και ευθύνης; Εκ των υστέρων ανακαλύπτουμε πόσο απαιτητική και δύσκολη είναι η δουλειά που ζητήσαμε να κάνουμε; Κανείς δεν ήξερε –πριν βάλει υποψηφιότητα- ότι πολλά πρέπει να θυσιάσει και να παραμερίσει, για να την κάνει; Κι ότι ένα από τα δύο «μισθά» του πρέπει να το αποχωριστεί για τέσσερα χρόνια;
Η αντιμισθία των προέδρων και αντιπροέδρων δομών και υπηρεσιών του δήμου είναι σχετικά καινούρια πεπατημένη. Παλιότερα δεν προβλεπόταν αποζημίωση για αυτές τις θέσεις. Καθιερώθηκε από την προηγούμενη δημοτική αρχή. Κατά τη γνώμη μας –θα μας επιτρέψετε- αδίκως. Ιδανικά (και μάλλον σε έναν άλλο πλανήτη) αυτός που θέλει να υπηρετήσει το δημόσιο καλό και το κοινό συμφέρον, που επιλέγει να εκτεθεί στους συμπολίτες του και να ζητήσει να τους εκπροσωπήσει στη Βουλή, στο περιφερειακό ή το δημοτικό συμβούλιο, δεν αποβλέπει σε μισθούς και αντιμισθίες, ούτε αναμένει να αποκατασταθεί οικονομικά. Πώς να το πούμε πιο απλά; Δεν κοιτάει να φτιάξει καριέρα (πρώτη ή δεύτερη, ελάχιστη σημασία έχει) ή να βγάλει χρήματα. Ηθικά (αφού την ταλαιπωρούμε τόσο τη λέξη και την ουσία της, ας την επαναφέρουμε μια τελευταία φορά) δεν πρέπει να έχει καμία προσδοκία προσωπικού οφέλους σε οποιοδήποτε επίπεδο. Πόσω μάλλον όταν ούτε βουλευτής είναι, ούτε δήμαρχος, ούτε περιφερειάρχης. Ωστόσο, καθιερώνοντας αποζημιώσεις και αντιμισθίες, μοιραία καλλιεργείς και άλλου τύπου (μάλλον ασύμβατου με το λειτούργημα που λες ότι θες να ασκήσεις) προσδοκίες.
Δεν περιμένουμε ασφαλώς να παραιτηθεί κανείς από χρήματα που θεωρεί πως δικαιούται (αν και μαζί του δεν συμφωνούν ελεγκτικοί μηχανισμοί), αλλά όταν ήδη αμείβεται στην πρωινή ή μόνιμη εργασία του από τους φόρους των συμπολιτών του, το να ζητά να τον ξαναπληρώσουν από τα δημοτικά τους τέλη, είναι ελαφρώς μη ηθικό. Και για πολλούς από μας είναι και προκλητικό σε τέτοιους δύσκολους καιρούς καιχρόνους.
