Με το αεράκι να δροσίζει το πρόσωπο μέσα στο λιοπύρι του Αυγούστου, πήραμε τον δρόμο για τις πηγές Αώου την Κυριακή το πρωί. Μαγευτικό το τοπίο της διαδρομής με τα πευκόφυτα βουνά μας, με τις φυτείες σε πολλά σημεία στην πεδιάδα. Με τις λίμνες να σε αποζημιώνουν και να σε προκαλούν να βουτήξεις στο νερό. Και να βουλιάζουν τα πόδια μέσα στη λάσπη για να περάσεις απέναντι. Αλήθεια, τι περισσότερο μπορεί να προσφέρει άραγε η ιαματική λάσπη στις λίμνες του Ρέκιαβικ στην Ισλανδία, που βλέπαμε τους ανθρώπους να βουτάνε όλο τους το σώμα σ’ αυτή! Εκεί οι πολίτες σέβονται αυτά που η φύση απλόχερα τους προσφέρει.
Το αποχωρητήριο δίπλα στη βρύση
Για του λόγου μας τα αληθή, σας παροτρύνουμε να πάτε προς εκεί πάνω. Κάνετε μια στάση, για να δοκιμάστε να πιείτε το πεντακάθαρο παγωμένο νερό, που τρέχει από την παρακείμενη βρύση, που λειτουργεί και ως καταψύκτης. Δοκιμάστε να γεμίσετε τα μπουκάλια σας και θα σας πιάσει η μπόχα. Δίπλα και πίσω από το πέτρινο κουβούκλιο, που στεγάζει τούτη τη θεσπέσια βρύση, υπάρχει αποχωρητήριο, κοινώς τουαλέτα ή καμπινές υπαίθριος. Ακριβώς όπως σας το λέω. Οι άνθρωποι αποπατούν εκεί, πετούν και τα χαρτιά που σκουπίζονται κι έχει γίνει ένας τόπος, που όχι μόνο σιχαίνεσαι, αλλά και ντρέπεσαι αφόρητα για αυτή την κατάντια. Αν μη τι άλλο, ύβρις απέναντι στη φύση.
Δεν ήταν τσάμπα
Και μόνο μια επίσκεψη στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης είναι ό,τι πιο ωραίο. Πόσω μάλλον για να δεις μια αρχαία τραγωδία. Το Σάββατο το βράδυ, ώσπου να αρχίσει η παράσταση, βλέποντας τον κόσμο να ανηφορίζει προς το θέατρο και να σχηματίζει μια πολύχρωμη γραμμή, ήρθαν μπροστά μας παλιές όμορφες στιγμές που ζήσαμε στη Δωδώνη σε παραστάσεις με τα ιερά τέρατα του θεάτρου. Ερμηνείες που άφησαν εποχή, που θα τις θυμόμαστε οι παλαιότεροι και θα εξακολουθούν να μας συγκλονίζουν. Όχι πως σήμερα δεν υπάρχουν καλοί ηθοποιοί και αξιόλογοι σκηνοθέτες, αλλά είναι δύσκολο το εγχείρημα να καταπιαστούν με τραγωδία. Αναλογιζόμενοι την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, που είδαμε προχθές από την «Ομάδα Σημείο μηδέν», δύσκολο είναι να επιλέξουμε καλές στιγμές. Ίσως οι πειραματισμοί να μην αντέχουν σε ανοιχτό χώρο. Πάντως το παρήγορο ήταν ότι κανείς θεατής δεν κουνήθηκε από τη θέση του ως το τέλος της παράστασης. Κι αυτό να το χρεώσουμε στο ότι υπήρχε εισιτήριο. Είχαν πληρώσει και τους πονούσε…
Μετόπωρον
Τι συμβαίνει όταν δυο παλιοί Γιαννιώτες συναντηθούν στον δρόμο κι όταν μάλιστα έχουν να δουν ο ένας τον άλλον αρκετό καιρό; Θυμούνται τα παλιά, συζητούν για τα καινούρια. Κάποιες φορές στην κουβέντα τους απογοητεύονται για την πόλη, κι άλλες αναθαρρούν. Αυτό συνέβη προχθές με συμπολίτη γιατρό γνωστό για την ευρυμάθειά του και την αγάπη του στη μουσική, που ζει μόνιμα στα Γιάννενα και μια συνταξιούχο φιλόλογο, που τα άφησε όλα πίσω της και ζει στο κλεινόν άστυ. Μιλούν για το μετόπωρον (μετά τας οπώρας) και τη σημασία του, αλληγορική και μη για τη φύση και για όλους μας, αλλά και για τα καλλιστεία ηλικιωμένων, που λάβαιναν χώρα στην αρχαία Ελλάδα. Μιλούν για μουσική και νάματα πολιτισμού.
Μήνυμα αδελφοσύνης
Καθώς μιλώ για παλιούς Γιαννιώτες, θέλω να αναφερθώ σε έναν ξεχωριστό συντοπίτη, τον Τέλη Καζαντζή. Βρεθήκαμε κοντά του το Σάββατο στις 6 το απόγευμα στον Άγιο Νικόλαο Κοπάνων για ένα σκληρό, άδικο κι απάνθρωπο γεγονός, που χτυπά τους ανθρώπους, χωρίς διάκριση, χωρίς μέτρο. Πήγαμε να συμπαρασταθούμε στον φίλο μας και στην οικογένειά του, να αποχαιρετήσουμε μαζί του την κόρη του, τη Φένη. Μα τι να τους πεις για τον ανθό τους! Αυτό όμως που έχει την ιδιαίτερη σημασία και την σημειολογία του, είναι η αγάπη και η εκτίμηση με την οποία αγκάλιαζαν όλοι οι συμπολίτες τον Τέλη, που όρθιος κι ευθυτενής ανταπόδιδε την αγάπη τους με μια αγκαλιά. Κι αυτό που μένει σαν επώδυνη σκέψη από αυτό το αυγουστιάτικο απόγιομα, μα και σαν μήνυμα αδελφοσύνης και παρηγοριάς είναι: Όλα τα Γιάννενα, τα δικά μας Γιάννενα, Αύγουστο μήνα ήταν εκεί κοντά του στον Άγιο Νικόλαο.
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική;
Στα χέρια μου έπεσε ένα βιβλιαράκι, σαν είδος εκτύπωσης με αραβικές και περσικές λέξεις που μετανάστευσαν στην ελληνική γλώσσα μέσω της τουρκικής. Ο υπαίτιος αυτής της… συγκομιδής, είναι ένας φίλος μηχανικός, (φίλος εξ αγχιστείας θα λέγαμε), ο εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενος Αλέκος Περτσινίδης. Διαβάζοντάς το, διαπίστωσα ότι πολλές από αυτές τις λέξεις υπάρχουν ακόμη και σήμερα στην καθομιλουμένη μας γλώσσα, ενώ κάποιες από αυτές τις ακούγαμε να τις χρησιμοποιούν στον λόγο τους συγγενείς μας, παλιές Γιαννιώτισσες, που έζησαν κατά έναν τρόπο, την εποχή. Ακούγαμε για παράδειγμα τη λέξη «τζάνουμε», «αφερίμ» και άλλες. Εσείς γνωρίζατε από πού βγαίνει η λέξη «τζάνουμ» (ψυχή μου) και τι σημαίνει η λέξη «μασάλια» (παραμύθια, μπούρδες);
Μασάλια στους τοίχους
«Στον κόσμο των αφεντικών όλοι εμείς είμαστε ξένοι». Μεταξύ των πολλών άλλων επιγραφών, που συλλέξαμε από τον περίπατο της Κυριακής, (οι πιο πολλές ανορθόγραφες), ήταν και το παραπάνω μήνυμα σε ένα από τα τούνελ, που οδηγούν στο Μέτσοβο. Η μεγάλη απορία είναι πώς τρύπωσαν εκείνοι που το έγραψαν μέσα στα τούνελ και τι ήθελαν ακριβώς να πουν στον κόσμο με αυτή την μπούρδα;
Πιο κάτω δεν σεβάστηκαν οι βάνδαλοι ούτε τον φρεσκοβαμμένο τοίχο σε μια απομονωμένη μονοκατοικία. Δεν πρέπει να τιμωρούνται αυτοί που έχουν τις φαεινές ιδέες να μην σέβονται τις περιουσίες των άλλων;
