Τρίτη άποψη

Τα αρχέγονα ένστικτα και οι γίγαντες του διαδικτύου

Τρεις είναι οι ειρηνικές επαναστάσεις, οι οποίες άλλαξαν καταλυτικά τον ρου του πολιτισμού και της ιστορίας. Η αγροτική, η βιομηχανική και η τεχνολογική. Η τελευταία μάλιστα δεν είναι τόσο ορατή όσο οι προηγούμενες και βασική της παράμετρος είναι το διαδίκτυο. Πού οφείλεται όμως η τόσο θεαματική εξάπλωση, αν όχι η παντοδυναμία του διαδικτύου και των εταιρειών-κολοσσών που κυριαρχούν σ’ αυτό; Μήπως στην εκμετάλλευση αρχέγονων ενστίκτων και παρορμήσεων του ανθρώπου, που παρά την οποιαδήποτε πρόοδο που παρατηρήθηκε ανά τις χιλιετίες, εξακολουθούν να παραμένουν πανίσχυρα και να καθορίζουν τις επιλογές και τις ζωές μας;

Σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου λοιπόν, είναι να καταδείξει πόσο «διαβολικά» έξυπνα είναι φτιαγμένες οι τέσσερις εταιρείες-γίγαντες που όλοι οι χρήστες του διαδικτύου καθημερινά χρησιμοποιούμε και πώς αποκωδικοποιώντας την ψυχολογία και εκμεταλλευόμενες τα αρχέγονα ένστικτα του μέσου ανθρώπου, κατάφεραν να κυριαρχήσουν και να έχουν κέρδη τριών τρισεκατομμυρίων δολαρίων, μεγαλύτερα ακόμη και από το ΑΕΠ της Γαλλίας! Τόσο η εξελικτική βιολογία, όσο και η εξελικτική ψυχολογία απέδειξαν ποικιλοτρόπως ότι όλοι οι έμβιοι οργανισμοί είναι γενετικά προγραμματισμένοι να επιδιώκουν την επιβίωσή τους και την εξάπλωση του είδους τους. Έτσι, ένα σύνολο συγκεκριμένων και προκαθορισμένων γενετικά συμπεριφορών ενεργοποιούνται από τα αρχέγονα βασικά ένστικτα, τα οποία δεν είναι τίποτε άλλο από εγγενείς τάσεις ή ορμές ενός ζωντανού οργανισμού. Τα αρχέγονα αυτά βασικά ένστικτα προϋπάρχουν της μνήμης που προκύπτει από τη μάθηση και παραμένουν αναλλοίωτα χαρακτηριστικά ενός βιολογικού είδους. Πώς λοιπόν λειτουργεί η εκμετάλλευση και η ικανοποίηση των αρχέγονων ενστίκτων και αναγκών μας από τις Google, Facebook, Amazon και Apple;

Google, το νέο υπερμαντείο των Δελφών:

O άνθρωπος σίγουρα είναι το πιο πολύπλοκο ζώο και ο εγκέφαλός του το πιο σύνθετο όργανο, που ακόμη δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί. Ο άνθρωπος πάντα είχε τη δυνατότητα να θέτει πολύ σύνθετα ερωτήματα αλλά δε μπορούσε να δώσει σε όλα απαντήσεις. Στις δύσκολες ερωτήσεις βρισκόταν σε αδιέξοδο! Εμφανίστηκαν λοιπόν, οι Θεοί, οι μάντεις, οι προφήτες, οι αστρολόγοι και τα μαντεία για να δώσουν απαντήσεις και να καλύψουν τις ανάγκες των ερωτώμενων και «ψαγμένων». Αυτή την αρχέγονη και βασική ανάγκη σκέφτηκε να καλύψει η Google στη σύγχρονη εποχή. Η ταχύτατη εξάπλωση της γνώσης και η αδυναμία των εγκυκλοπαιδειών να τη συμπεριλάβουν εξ ολοκλήρου και να την ανανεώνουν συνεχώς άφησε πρόσφορο έδαφος στην Google. Στις νεωτερικές κοινωνίες, όπου ο άνθρωπος απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το Θείο και τις παραδοσιακές απαντήσεις, η Google υποκαθιστά(;) το Θεό και λύνει απορίες στον καθένα, ο οποίος διαθέτει μια σύνδεση στο διαδίκτυο και ένα smartphone! Το πρώτο αρχέγονο ένστικτο ικανοποιήθηκε!

Facebook, ζήτημα καρδιάς:

Η ανάγκη της επικοινωνίας είναι επίσης αρχέγονη και πάντα απασχολούσε τους ανθρώπους. Έρευνες απέδειξαν πως πλούσιος και ευτυχισμένος δεν είναι αυτός που συσσωρεύει πλούτο αλλά αυτός που αναπτύσσει έντονη κοινωνικότητα, διαπροσωπικές σχέσεις και συναντά τους φίλους του συχνά. Επίσης, αυτός θα ζήσει και περισσότερο! Αυτό μάλλον γνώριζε και ο ιδρυτής του Facebook και αμέσως στα μάτια του σχηματίστηκε το σύμβολο των δολαρίων! Το Facebook απευθύνεται αποκλειστικά στην καρδιά. Σε κάνει να νιώθεις ότι σε σκέφτονται, ότι σε αγαπούν, ότι σε συμμερίζονται, ότι σε νιώθουν. Και ποιος δεν το θέλει ή δεν το χρειάζεται αυτό ειδικά σήμερα; Τα 2,1 δισεκατομμύρια των χρηστών του μπορούν ανά πάσα στιγμή να εκδηλώσουν την αγάπη τους σε ανθρώπους που βρίσκονται χιλιόμετρα μακριά και μάλιστα δωρεάν. Τι ωραίο να μπορέσεις να βρεις έναν παλιό σου συμμαθητή, να συνεχίζεις να επικοινωνείς με φίλους που μετακομίζουν μακριά σου, να επικοινωνείς με τους γονείς σου, τα εγγόνια σου;

Amazon, ζήτημα γαστρεντερικού:

Αλλά για να μας αγαπούν και να τους αγαπάμε, πρέπει να αισθανόμαστε πλήρεις και γιατί όχι, υπερπλήρεις! Όπως η ψυχολογία μας λαχταρά τις απαντήσεις, την επικοινωνία, την αγάπη, έτσι λαχταρά και επάρκεια και γιατί όχι, υπερεπάρκεια και αφθονία υλικών αγαθών. Προσωπικά αισθάνομαι πολύ χάλια, όταν το ψυγείο και η τροφιμοθήκη μου είναι μισογεμάτη. Για το μισοάδεια ούτε συζήτηση. Όταν οι τεχνολογικές συσκευές χαλούν και πρέπει άμεσα να αντικατασταθούν ή όταν το απόθεμα των ειδών πρώτης ανάγκης έχει λιγοστέψει. Πρόκειται πάλι για αρχέγονο ένστικτο στην υπηρεσία της αυτοσυντήρησης και της επιβίωσης: πολλά, επάρκεια, υπερεπάρκεια, αφθονία = επιβίωση, άντε και λίγη βαρυστομαχιά. Λίγα = θάνατος! Όσο κι αν προοδεύσαμε, οι εκλεπτυσμένοι και ταχύτατοι εγκέφαλοί μας δεν έχουν ακόμη ξεπεράσει την ενστικτώδη αυτή αντίδραση και η Amazon δεν είναι τίποτε άλλο από το στομάχι και το παχύ έντερο του homo consumens. Είναι το στομάχι που χωνεύει τα πάντα του 64% των Αμερικανών που είναι μέλη της. Με την Amazon μπορείς να παραγγείλεις τα πάντα, πάντα και από παντού! Μια πιστωτική κάρτα και μερικά κλικ αρκούν, για να είσαι νικητής του παιχνιδιού της επιβίωσης!

Apple, ζήτημα ευγονικής:

Και αφού μας αγαπούν και είμαστε και υπερπλήρεις, πρέπει να αναπαραχθούμε κιόλας! Και εδώ είναι το έτερο αρχέγονο ένστικτο, το οποίο γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από το διαδίκτυο. Ως σεξουαλικά όντα, θέλουμε να τονίσουμε και να προβάλλουμε την κοινωνική και οικονομική μας θέση, το πόσο εκλεπτυσμένοι και δυνατοί είμαστε και μέσω όλων αυτών να καταδείξουμε ότι διαθέτουμε ισχυρά και υψηλής ποιότητας γονίδια, προς αναπαραγωγή υψηλής ποιότητας απογόνων! Έχοντας ένα Mac Book Air, ένα iPhone X, δηλώνω ότι έχω μεγάλη οικονομική άνεση, υψηλό πνευματικό, αισθητικό και πολιτιστικό επίπεδο και γενικά έχω χρήματα για ξόδεμα. Οι απόγονοί μου θα έχουν ακόμη μεγαλύτερες πιθανότητες υψηλής ποιότητας ζωής. «Έλα να αναπαραχθείς μαζί μου και δε θα χάσεις. Τα παιδιά σου θα έχουν τα πάντα και εγώ θα ικανοποιήσω το αρχέγονο μου ένστικτο για αναπαραγωγή!»

Χρησιμοποιείστε λοιπόν όλες τις παραπάνω υπηρεσίες του διαδικτύου απενοχοποιημένα. Κανείς άνθρωπος δεν κατάφερε εδώ και εκατομμύρια χρόνια να αποδεσμευτεί από τα αρχέγονα ένστικτά του. Γιατί να το κάνετε εσείς εν έτει 2018, όταν όλα σάς προσφέρονται στο πιάτο σας, ή στην οθόνη σας με ένα κλίκ; Η ευτυχία διαρκεί μόνο κάποιες στιγμές!