Ο Οιδίπους Τύραννος για μας τους παλιούς τριτοδεσμίτες είναι βίωμα. Δεν είναι μόνο δοτικές αντικειμενικές, γενικές κτητικές, εμπρόθετοι προσδιορισμοί. Για να μάθεις να αναγνωρίζεις τις λέξεις στο κείμενο, οφείλεις να αντιληφθείς τον λόγο του μεγάλου τραγικού στο σύνολό του, να νιώσεις το συναίσθημα που παλλόμενο ασφυκτιεί μέσα στο δύσκολο συντακτικό του, να διαβάσεις τα νοήματα, που κρύβονται περίτεχνα πίσω από υποκείμενα, αντικείμενα και κατηγορούμενα. Όταν, μετά από χρόνια, βλέπεις μια παράσταση με πρωταγωνιστές τα πρόσωπα με τα οποία ξυπνούσες και κοιμόσουν για τουλάχιστον έναν χρόνο, νιώθεις σαν να επιστρέφεις στο πατρικό σου σπίτι -είτε ο λόγος είναι ο πρωτότυπος, είτε εξαιρετικά μεταφρασμένος από άνθρωπο που αγάπησε ό,τι διάβαζε και σεβάστηκε τη γλώσσα στην οποία οι τραγικοί ήρωες μιλούσαν και υπέφεραν.
Εκείνο που απομένει και βρίσκεται στα χέρια των ηθοποιών και του σκηνοθέτη είναι η ανάκληση του βιώματος, η ασφάλεια της φαινομενικής μακαριότητας των ηρώων, η κλιμακούμενη ανάδειξη της τραγικότητάς τους, η κορύφωση του δράματος, η τελευταία βαθιά ανάσα, όταν όλα έχουν έρθει στο φως και τελειώσει. Δεν είναι πάντα εύκολο. Συχνά δημιουργοί χάνονται στον δρόμο ή σε βεβαιότητες που το βίωμά τους έφτιαξε, αλλά τους ξεγέλασε όταν πήγαν να το αναπαραστήσουν.
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, όμως, ξέρει να ταξιδεύει στον χώρο και τον χρόνο των κειμένων, που επιλέγει να φέρει πάνω στη σκηνή και ξέρει να παίρνει μαζί του και τους θεατές. Η σκηνοθεσία του κάνει κείμενα χιλιοπαιγμένα και κλασικά να φαίνονται φρέσκα, καινούρια, διαφορετικά και την ίδια στιγμή πολύ οικεία. Γιατί έχει τη μαγική ικανότητα να πηγαίνει τον θεατή σ’ αυτά, χωρίς να τα κόβει και να τα ράβει στα μέτρα τη εποχής του.
Στον Οιδίποδα Τύραννο, που είδαμε την Παρασκευή το βράδυ στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος που διοργανώνει το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης έκανε ακριβώς αυτό: πήρε μία από τις σπουδαιότερες τραγωδίες και την κράτησε στον τόπο και στον χρόνο της, έχοντας ασφαλώς για εφόδια την εξαιρετική μετάφραση του Γιάννη Λιγνάδη, έναν συγκλονιστικό Οιδίποδα παιγμένο από τον αδερφό του, Δημήτρη Λιγνάδη, και έναν μαυροφορεμένο χορό που θρηνούσε, ικέτευε, τραγουδούσε, βαστώντας στα χέρια του πήλινα βρέφη, ασκιά για τις θυσίες, νταούλια. Κι επειδή για μας ο τρόπος που παρουσιάζεται ο χορός είναι δηλωτικός της ουσιαστικής ματιάς του σκηνοθέτη πάνω στην τραγωδία και της πραγματικής του πρόθεσης σχετικά με την απόδοσή της, στα πολλά εύσημα που του αναλογούν γι’ αυτό που είδαμε, προσθέτουμε κι αυτό.
Καθόλου εξεζητημένα τραγικός, αντίθετα πολύ ανθρώπινα δυστυχής ο Οιδίποδας του Δημήτρη Λιγνάδη και στον βουβό του πόνο και στις πνιγηρές κραυγές του, για δύο ώρες στεκόταν, λύγιζε, παραπατούσε, κατέρρεε και, κάθε φορά βαρύτερος από την προηγούμενη, σηκωνόταν για να αντιμετωπίσει την τραγική του μοίρα μέχρι τέλους. Πολύ καλή ήταν η ερμηνεία του Τειρεσία, που δεν αποδόθηκε κραυγαλέα και παράταιρα -το ίδιο και των δυο βοσκών. Την Ιοκάστη της σπουδαίας Αμαλίας Μουτούση χάσαμε ή –για την ακρίβεια- δεν τη συναντήσαμε ποτέ. Μονωμένη από το συναίσθημα και τις διακυμάνσεις του και αποκομμένη από την απόγνωση της αποκάλυψης βρήκαμε την ερμηνεία της, παρόλο τον αργόσυρτο θρήνο της. Ελαφρώς άκαμπτη η παρουσία της πάνω στη σκηνή, ερμήνευσε μια σχεδόν δυσκίνητη Ιοκάστη, που ερχόταν σε μεγάλη αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους.
Στο σύνολό της η παράσταση, με τους φωτισμούς, τις μουσικές, τα μαύρα κοστούμια της, ήταν πολύ καλή. Από το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης φύγαμε πλήρεις και καθαρμένοι, παρόλη την πικρή παραδοχή της τελευταίας φράσης αυτής της σπουδαίας τραγωδίας: «Κανέναν μην πούμε ευτυχή, προτού τον δούμε να περνάει άτρωτος το τέρμα της ζωής του».
