Μεγάλη αναστάτωση προκλήθηκε το βράδυ της Τρίτης στο –παραπάνω από- κατάμεστο αρχαίο θέατρο Δωδώνης. Οι διοργανωτές του 7ου Φεστιβάλ Δωδώνης επέτρεψαν την είσοδο σε υπεράριθμους θεατές, με αποτέλεσμα λίγα λεπτά πριν τις 9 να καταφτάνει ακόμη πλήθος κόσμου, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν πια θέσεις να καθίσουν.
Η αθρόα προσέλευση φαινόταν ακόμη και ένα χιλιόμετρο πριν τον κόμβο που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο, καθώς υπήρχαν ένθεν κακείθεν της επαρχιακής οδού, αλλά και σε κάθετους δρόμους, παρκαρισμένα οχήματα. Ασφυκτικά γεμάτες οι εκτάσεις που διατίθενται για πάρκινγκ, ουρά μεγάλη στην είσοδο στα εκδοτήρια. Το παράδοξο ήταν ότι στις 9 παρά τέταρτο ακόμη εκδίδονταν εισιτήρια, ενώ ήταν τόσος πολύς ο κόσμος, που σχεδόν έτρεχε για να προλάβει να βρει μια θέση, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατος ο προβλεπόμενος έλεγχος εισιτηρίων και προσκλήσεων που γίνεται σε κάθε εκδήλωση του φεστιβάλ. Τα δικά μας (τρία τον αριθμό), π.χ., δεν τα έλεγξε κανείς. Στις 9 παρά δέκα το αρχαίο θέατρο Δωδώνης είχε πια γεμίσει. Μόνες ελάχιστες διαθέσιμες θέσεις ήταν αυτές των επισήμων και των εχόντων προσκλήσεις από χορηγούς.
Ωστόσο, έκπληκτοι και θορυβημένοι όσοι ήδη είχαν καθίσει στις θέσεις τους, έβλεπαν πάνω από την ορχήστρα την ατελείωτη ουρά των προσερχόμενων να μεγαλώνει και να στριμώχνεται στη στενή είσοδο που οδηγεί στο κοίλον. Πού θα καθίσουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Κι όμως. Κάθισαν. Πολύ γρήγορα, περασμένες πια 9, οι υπεράριθμοι άρχισαν να κάθονται δυο – δυο στις σκάλες ανάμεσα στις κερκίδες, προκαλώντας την έντονη αντίδραση των υπολοίπων. Εύλογα καθώς αυτές δεν διευκολύνουν μόνο την πρόσβαση στα εδώλια, αλλά λειτουργούν και ως διάδρομοι διαφυγής. Η κατάσταση ξέφυγε, όταν άνοιξε το πάνω διάζωμα, που δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό, λόγω επικινδυνότητας, όπως δηλώνει ξεκάθαρα το διαχωριστικό. «Αυτό που συμβαίνει εδώ είναι τραγωδία, όχι το έργο που ήρθαμε να δούμε», αναφώνησε ένας θεατής αποσπώντας άθελά του το θερμό χειροκρότημα όλου του κόσμου. Στην επίμονη δε ερώτηση μιας γυναίκας προς υπάλληλο του δήμου Δωδώνης (το όνομά του στη διάθεση όποιου ενδιαφέρεται) σχετικά με το ποιος έδωσε άδεια να καθίσει ο κόσμος στις σκάλες και να ανοίξει το πάνω διάζωμα, η απάντησή του ήταν αόριστη «οι άνθρωποι του φεστιβάλ». Εν συνεχεία μάλιστα ανέφερε ότι μίλησε με τον πρόεδρο του Πνευματικού Κέντρου δήμου Δωδώνης και δήμαρχο Χρήστο Ντακαλέτση, ο οποίος δήλωσε ότι «δεν μπορεί να κάνει κάτι». Πολίτες άρχισαν να καλούν την αστυνομία. Σε κάθε κλήση (γιατί ήταν πολλές από διαφορετικούς) λάμβαναν τη διαβεβαίωση ότι καταφτάνει περιπολικό.
Στις 21:40 ο ηχολήπτης της παράστασης πήρε τον λόγο και, μιλώντας εξ ονόματος της παραγωγής της παράστασης «Οιδίπους Τύραννος», ενημέρωσε τους θεατές ότι οι συντελεστές και η εταιρεία παραγωγής δεν φέρουν την παραμικρή ευθύνη, καθώς σέβονται πάντα το πρωτόκολλο προστασίας και ασφάλειας κάθε θεάτρου. Και μάλιστα πρόσθεσε ότι προσπαθούν, αλλά δεν έχουν καταφέρει να βρουν κάποιον υπεύθυνο από το 7ο Φεστιβάλ Δωδώνης. Εντούτοις, ξεκίνησαν εν γνώσει τους ότι άνθρωποι κάθονται σε σκάλες και σε χώρους μέχρι πριν μισή ώρα μη προσβάσιμους στο κοινό… Για λίγα λεπτά, και ενώ η παράσταση είχε ξεκινήσει, στη μέση της ορχήστρας στάθηκε μια γυναίκα από τους θεατές, που προηγούμενα είχε διαμαρτυρηθεί έντονα για την εκτροχιασμένη κατάσταση. Αποχώρησε μόνη της αμέσως μετά. Την ίδια ώρα αποχωρούσαν και κάποιοι θεατές που ζήτησαν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους και τα πήραν.
Τη μεγάλη αναστάτωση μετρίασε ελαφρώς η καλή σχετικά παράσταση που είδαμε, αλλά και πάλι δεν είμαστε σίγουροι, ούτε για το πώς απέδωσαν οι ηθοποιοί μετά από όλο αυτό, ούτε κατά πόσο ήμασταν σε θέση να το αφήσουμε πίσω μας και να παρακολουθήσουμε απερίσπαστοι και ήρεμοι όσα διαδραματίζονταν στην ορχήστρα. Περιπολικό δεν είδαμε να καταφτάνει ποτέ.
Η επόμενη μέρα
Σε επικοινωνία που είχαμε σήμερα το πρωί με την Αστυνομική Διεύθυνση Ιωαννίνων, ο διοικητής μάς ενημέρωσε ότι στον χώρο έφτασαν αστυνομικοί, οι οποίοι συνομίλησαν με τον παρόντα στο αρχαίο θέατρο δήμαρχο Δωδώνης. Ο ίδιος, σύμφωνα με τον διοικητή, τους διαβεβαίωσε ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων ενέκρινε να ανοίξει το πάνω διάζωμα. Όχι όμως και να διατεθούν οι σκάλες.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων φυσικά δεν έδωσε καμία σχετική άδεια, καθώς κάτι τέτοιο θα έπρεπε να προβλέπεται στην απόφαση παραχώρησης και χρήσης του αρχαίου θεάτρου για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Δωδώνης. Θυμίζουμε ότι υπεράριθμους είχε και η συναυλία του Goran Bregovic πριν λίγες μέρες, ωστόσο οι διοργανωτές προνόησαν και τη μετέφεραν από το θέατρο του αρχαιολογικού χώρου στο στάδιο με τα γνωστά –μάλλον υπερβολικά- σκωπτικά σχόλια από πλήθος κόσμου στη θέα των γκρι πλαστικών καρεκλών.
Τι ακριβώς συνέβη λοιπόν και φτάσαμε στα χθεσινοβραδινά; Ο διαθέσιμος και προσβάσιμος στο κοινό χώρος του αρχαίου θεάτρου Δωδώνης μπορεί να φιλοξενήσει το πολύ 1.900 άτομα. Τα εισιτήρια που εκδόθηκαν ήταν 1.830. Ο κόσμος φυσικά, που πήγε στο θέατρο χθες βράδυ, ήταν πολύ περισσότερος. Οι διοργανωτές φαίνεται να μην μπόρεσαν να εκτιμήσουν την προσέλευση όσων είχαν προσκλήσεις. Και -το χειρότερο- δεν εξέδωσαν μηδενικά εισιτήρια για τους πολλούς –απ’ ό,τι φάνηκε- που είχαν ελεύθερη πρόσβαση. Από ‘κει και πέρα κάθε έλεγχος και διαχείριση ήταν αδύνατα.
Η διάθεσή μας δεν είναι να ακυρώσουμε συλλήβδην όλη την προσπάθεια που κάνει τα τελευταία χρόνια ο δήμος Δωδώνης για να καθιερώσει έναν πολιτιστικό θεσμό, που φαίνεται να βρίσκει τα πατήματά του και να αποκτά φήμη και αναγνωρισιμότητα. Αυτό άλλωστε μαρτυρούν οι πολύ καλές εκδηλώσεις, που φιλοξενεί, και η διαρκώς αναβαθμισμένη ποιότητά τους. Ακριβώς λοιπόν επειδή το φεστιβάλ μεγαλώνει, οι διοργανωτές του οφείλουν να είναι διπλά προσεκτικοί σε θέματα τόσο σοβαρά όπως είναι η ασφάλεια του κοινού, σε μια εποχή που, με την αφορμή τραγικών γεγονότων λόγω αβλεψιών, τόση κουβέντα γίνεται για το ότι ζούμε από τύχη. Φανταστείτε μόνο χθες βράδυ σε μία από τις θέσεις ψηλά να πάθαινε ανακοπή μια γυναίκα, όπως πριν μόλις μια εβδομάδα συνέβη στον ίδιο χώρο… Όλο αυτό, που έγινε πριν ξεκινήσει η παράσταση, δεν περιποιεί τιμή σε ένα πολιτιστικό φεστιβάλ, σε έναν μεγάλο δήμο, όπως είναι ο δήμος Δωδώνης, και στον ίδιο τον τραγικό λόγο.
«Όλα τα λάθη μου τα έκανα σωστά», λέει ο Οιδίποδας μετά την τραγική αποκάλυψη, όταν όλα πια είναι στο φως -αυτό που στερεί ο ίδιος από τον εαυτό του για να μην βλέπει όλα όσα προκάλεσε σ’ εκείνον, αλλά πρωτίστως στην πόλη. Η τραγωδία του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος» είναι μία σπουδή πάνω στην αποποίηση, μετάθεση και εν τέλει ανάληψη της ευθύνης και τον αντίκτυπό τους στις ζωές των ανθρώπων –υπεύθυνων και μη. Τόση προοικονομία, πριν καν αρχίσει η παράσταση, δεν την περίμενε κανείς…
Χθες βράδυ την ευθύνη για όλο αυτό που συνέβαινε εκείνη την ώρα στο αρχαίο θέατρο Δωδώνης δεν την ανέλαβε κανείς. Ούτε οι διοργανωτές του φεστιβάλ, ούτε η ίδια η παραγωγή και οι συντελεστές της παράστασης, που για πάνω από μία ώρα δίδασκαν τον λόγο που δεν κράτησαν προηγούμενα. Η παράσταση αυτή, υπό τις συνθήκες που ανέβηκε, δεν έπρεπε να γίνει ποτέ. Με κόστος ασφαλώς για όλους, ακόμη και για τους θεατές, αλλά αυτή θα ήταν η μόνη έντιμη λύση. Οι υπεύθυνοι προτίμησαν την εύκολη, αλλά πολύ επίφοβη για την ασφάλεια όλων μας, κι ας σταθήκαμε τυχεροί και τίποτε κακό δεν συνέβη. Αυτό κάτι λέει για όλους μας. Και για κείνους, αλλά και για μας που μείναμε και την είδαμε.
Η απάντηση του δήμου Δωδώνης για την υπεραριθμία:
