O Αυτοδιαχειριζόμενος Κοινωνικός Χώρος Ιωαννίνων (Α.Κοι.Χ.Ι) δεν ήρθε χτες στα Γιάννενα, υπάρχει στην πόλη από το 2005 και, όπως αναφέρει το ημερολόγιο, «…Το σκεπτικό για το άνοιγμά του ήταν η δημιουργία ενός πραγματικού κοινωνικού χώρου, όπου θα έβρισκαν στέγη διάφορα εγχειρήματα του κινήματος και ανένταχτος κόσμος, καθώς και η θέλησή μας να αυτοοργανωθούμε με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας σε πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο, πέρα από τους ασφυκτικούς όρους του εμπορίου και της mainstream μαζικής κουλτούρας…»
Έχει φιλοξενήσει κατά καιρούς πληθώρα συλλογικοτήτων και ομάδων, είτε πολιτικού είτε πολιτιστικού χαρακτήρα, αλλά και διάφορες υποομάδες, όπως η μουσική ομάδα, η κινηματογραφική ομάδα, η ομάδα βιβλιοθήκης, η ομάδα βιβλιοκαφενείου, ενώ έχει συμβάλει στους κοινωνικούς αγώνες της τελευταίας 15ετίας.
Περπατώντας μέσα στις σελίδες του ημερολογίου, βλέπεις το απίστευτο φωτογραφικό αρχείο να ξετυλίγεται μπροστά σου, και ακούς (στην πραγματικότητα διαβάζεις) τον αφηγητή, τον ιστορικό ερευνητή, τον ανώνυμο ή τον επώνυμο πρωταγωνιστή των πολεμικών συνθηκών εκείνης της εποχής να καταθέτει πότε βιωματικά και πότε με ιστορικές αναφορές τα γεγονότα του ΄40 και του ‘45, γεγονότα που συνέβησαν στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου και ειδικότερα στα Γιάννενα.
Το ημερολόγιο δημοσιεύει 70 φωτογραφίες εκείνης της εποχής, ενώ βασίστηκε σε αρχειακές πηγές οι οποίες προέρχονται από 30 τουλάχιστον ιστορικά βιβλία, σε οκτώ άρθρα εφημερίδων και περιοδικών καθώς και από το website του Μπενάκειου ιστορικού αρχείου. Στην παραπάνω βιβλιογραφία για το ημερολόγιο, ο «Ηπειρωτικός Αγών έχει την τιμητική του, με τέσσερις σημαντικές ιστορικές έρευνες (αποσπάσματα) του γράφοντος, για τα κατοχικά Γιάννενα και τον ΕΛΑΣ, οι οποίες δημοσιεύθηκαν το 2019 στην εφημερίδα.
Το ημερολόγιο πραγματεύεται «αλήθειες που πονάνε», γιατί τολμά και αποτυπώνει μέσα από τις σελίδες του θεματικές ενότητες, οι οποίες αναφέρονται στον πόλεμο του 1940, στην πείνα και την εξαθλίωση της κατοχής, στον δωσιλογισμό, στην εκτόπιση των Γιαννιωτών Εβραίων από τους Γερμανούς ναζί και τους συνεργάτες τους, αλλά και στην εποποιία της εθνικής αντίστασης, της αλληλεγγύης, της χειραφέτησης και της νικηφόρας επανάστασης, που χάθηκε κάπου εκεί γύρω στο 1945.
Οι σπουδαιότερες ιστορικές θεματικές ενότητες του ημερολογίου αναφέρονται στον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940 – 41, στους ιταλούς αιχμαλώτους, στο πλιάτσικο των σκοτωμένων στρατιωτών, στη γυναίκα στα βουνά της Ηπείρου, στους γερμανικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς στο Β΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, στην οπισθοχώρηση και την κατάρρευση του μετώπου, στην ιταλική ζώνη κατοχής στα Γιάννενα από την άνοιξη του 1941 έως την άνοιξη του 1943, στα κατοχικά Γιάννενα με τη ματιά ενός ιταλού στρατιώτη, στο αντάρτικο του ΕΛΑΣ, αλλά και του ΕΔΕΣ, στα εγκλήματα πολέμου της γερμανικής Βέρμαχτ εναντίον του άμαχου πληθυσμού της Ηπείρου το 1943, στη δράση της ΕΠΟΝ και την εκτέλεση των στελεχών της από τους γερμανούς ναζί στα κατοχικά Γιάννενα το 1944, στην αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνος Βλάχου στη διάρκεια της κατοχής, στη σύλληψη και εκτόπιση των 2.000 συμπολιτών μας Γιαννιωτοεβραίων από τους γερμανούς ναζί και την Ελληνική Χωροφυλακή στις 25 Μαρτίου 1944 και τη δολοφονία τους στα ναζιστικά στρατόπεδα του Άουσβιτς – Μπιρκενάου στην Πολωνία, στην αποχώρηση των Γερμανών από τα Γιάννενα στις 14 Οκτωβρίου 1944 και την είσοδο του ΕΔΕΣ στα Γιάννενα, στην είσοδο του ΕΛΑΣ στα Γιάννενα στις 28 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι και τη συμφωνία της Βάρκιζας τον Φλεβάρη του 1945, με τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ.
Το συλλεκτικό αυτό ημερολόγιο, που εξέδωσε ο Αυτοδιαχειριζόμενος Κοινωνικός Χώρος Ιωαννίνων (Α.Κοι.Χ.Ι), είναι σίγουρα ένα χρήσιμο και αξιόπιστο ιστορικό εργαλείο το οποίο έρχεται να ανασκάψει τα δύσκολα μονοπάτια της ιστορικής έρευνας, στις στεγνές συνθήκες εκείνης της εποχής για τα Γιάννενα, στα χρόνια του πολέμου, με σοβαρότητα και ερευνητική διάθεση. Σίγουρα το ημερολόγιο αυτό δεν απευθύνεται μόνο στους «ειδικούς» και τους συλλίστορες, αλλά διαβάζεται ευχάριστα από το πλατύ αναγνωστικό κοινό, το οποίο διαθέτει και ιστορική κρίση και δεν ξεχνά την ιστορική μνήμη.
