Στην ουσία την αφορμή δεν μου την έδωσε ο κορωνοϊός, αλλά το Κανάλι της Βουλής με την ταινία που αφορούσε στη ζωή του γάλλου νομπελίστα συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ. Η ταινία ήταν μέτρια. Πώς θα μπορούσε άλλωστε αυτή να συμπεριλάβει ολόκληρη τη ζωή του σπουδαίου συγγραφέα της φιλοσοφίας και του παραλόγου; Θυμήθηκα ευθύς αμέσως τον «Ξένο», που το κρατώ φυλαχτό στη μνήμη, δώρο-αντίδωρο ως φιλμ κάποτε από το δήμαρχό μας, τον Μωυσή Ελισάφ, κι αμέσως μετά ανέσυρα από τη βιβλιοθήκη την «Πανούκλα», έργο αλληγορικό του Καμύ, βραβευμένο με νόμπελ το 1957. Συναντώ στις σελίδες του το Οράν, πόλη της Αλγερίας της γαλλικής επαρχίας τότε, την καραντίνα που επιβλήθηκε από τον νομάρχη λόγω πανώλης που ενέσκηψε στον κόσμο και έπληξε άσχημα και τη μικρή πόλη. Συναντώ τους γιατρούς Ριέ και Καστέλ, τον πρωταγωνιστή Ταρού, που συγκεντρώνει υγειονομικούς εθελοντές, τους άπειρους θανάτους, τις οικογένειες των θυμάτων μαζεμένους στο γήπεδο που γίνεται καταυλισμός και τα μικρά τηλεγραφήματα των έγκλειστων της απομόνωσης: «Είμαι καλά, σε σκέφτομαι με αγάπη». Κάποιοι από μας επέμειναν, λέει ο ήρωας του Καμύ, να γράφουν γράμματα και φαντάζονταν τρόπους επικοινωνίας με τον έξω κόσμο σε μια άγονη συνομιλία με τους τοίχους των σπιτιών. Παρά τον αλληγορικό χαρακτήρα του βιβλίου, αισθάνθηκα πανομοιότυπο το νόημά του με κείνα που ζούμε σήμερα.
Η κλίμακα της γειτονιάς
Την Κυριακή το πρωί ο δρόμος με έβγαλε στην περιοχή στον Μάτσικα, με τον φόβο πάντα αν βρίσκομαι οριακά στην απαγορευμένη ζώνη, που είναι ο παραλίμνιος. Εκεί στους χωμάτινους δρόμους περιπλανήθηκα αρκετά μέχρι να βγω στην οδό Γεωργίου Παπανδρέου και στο σημείο όπου υπάρχει το λουλουδάδικο. Προσπαθούσα να προσανατολισθώ και να αναγνωρίσω το σπίτι γνωστών μου, όπως της αγαπημένης οικογένειας Χατζηστεφανίδη. Αλλά δεν τα κατάφερα. Η μνήμη πήγαινε σε κείνη την παλιά χωμάτινη απλότητα και τις μυρωδιές των μπαξέδων. Βρήκα εδώ κάποια όμορφα σπίτια με κήπους περιποιημένους και καταπράσινα παρτέρια, κι άλλα με τεράστιες ψεύτικες πάπιες για ντεκόρ. Κάποιοι ένοικοι ασχολούνταν με τα λουλούδια τους, άλλοι, ανεβασμένοι στις σκάλες για εργασίες, συνομιλούσαν ο ένας με τον άλλον από απέναντι. Μου φάνηκε όμορφο αυτό και λειτουργούσε στα μάτια μου και εντός μου σαν πυκνό σύμβολο που διατηρεί ως ένα σημείο την κλίμακα της γειτονιάς.
Γλυκιά γυναικεία φιγούρα
Και μια παρένθεση στην περιήγηση. Αν ζούσε η μάνα μου, καθώς θα με έβλεπε να τριγυρίζω στην πόλη μέρες δύσκολες που διανύουμε, σίγουρα θα ανησυχούσε πολύ, όπως συνήθιζε και για τα απλά ακόμη πράγματα. Την έχω μπροστά μου να με επιπλήττει με την λίαν… εξευγενισμένη γνωστή γιαννιώτικη έκφραση: «Δεν καταβρωμάς στο σπίτι σου». Αλλά τι να πούμε, μάνα είναι μόνο μία.
Στην Παπανδρέου, λοιπόν, μπήκα από την ανοιχτή είσοδο, η οποία υπάρχει δίπλα από το 2ο Γυμνάσιο, στον χώρο του παλιού Χατζηκώστα. Και τότε τον είδα στα αριστερά μου καθώς βάδιζα, να στέκεται στην είσοδο του οικήματος απέναντι από το παγκάκι. Ο άνδρας ήταν μελαχρινός με άσπρα γένια και τον άκουσα να ρωτάει αν μπορεί να φάει. Εκείνο που μου προκάλεσε τη μεγαλύτερη εντύπωση, ήταν η συμπεριφορά με την οποία τον υποδέχθηκε η γυναίκα στην είσοδο. Μου θύμισε τη γλυκιά γυναικεία φιγούρα, που ερμήνευε η Ηρώ Κυριακάκη στην ταινία «Κόκκινα φανάρια», που τάιζε τον σύντροφό της Νότη Περγιάλη με απαράμιλλη καλοσύνη. Υπάρχουν και στη ζωή, όχι μόνο στην τέχνη, τέτοιοι ωραίοι άνθρωποι. Και μάλιστα ζουν κι εργάζονται εδώ κοντά μας.
Εστίες μόλυνσης
Ο χώρος αυτός του παλιού Χατζηκώστα, όπου στεγάζονται μάλιστα υγειονομικές υπηρεσίες, είναι απεριποίητος, το έχουμε ξαναγράψει παλιότερα. Αυτοί οι άνθρωποι που είναι τρόφιμοι εκεί, όπως και οι εργαζόμενοι, καλό θα ήταν να ζουν σε ένα πιο υγιεινό περιβάλλον. Ας κόψουν τα χόρτα, ας περιποιηθούν τον χώρο, είναι κρίμα.
Μόλις βγήκα στην οδό Δαγκλή, μπροστά από την πρώην Αγροτική Τράπεζα -σήμερα Τράπεζα Πειραιώς- άλλοι δυο ρακένδυτοι συνάνθρωποί μας ήταν ξαπλωμένοι πάνω στα σκαλιά. Ο ένας ήταν γερμένος προς το μέρος όπου βρίσκονται οι κάδοι των σκουπιδιών και φάνηκε πως είχε χάσει τις αισθήσεις του. Όταν τον είδαμε να ανασηκώνεται και να κοιτάει προς τον όγκο των σκουπιδιών και το βρώμικο παρατημένο παιδικό στρώμα, αναθαρρήσαμε. Όμως το ερώτημα παραμένει: Αυτοί οι άμοιροι άνθρωποι, βρώμικοι και με σκισμένα ρούχα, δεν αποτελούν εστίες μόλυνσης και για τους εαυτούς τους και για τον περίγυρο, αν δεν τους μαζέψουμε;
Σιγά τη μαγκιά
Ξεθάρρεψε ο κόσμος κι άρχισε κάπως δειλά-δειλά να γεμίζει τους πεζόδρομους και τα παγκάκια τους. Για να πούμε και του στραβού το δίκιο, κάπως συμμορφώνονται οι συμπολίτες μας και είναι εντάξει απέναντι στα περιοριστικά μέτρα. Δεν είδαμε και μεγάλες εξάρσεις, όπως βλέπουμε και ακούμε αλλού. Όμως στην πλατεία Πάργης τα παγκάκια ήταν γεμάτα το απόγευμα της Κυριακής. Οι ηλικιωμένοι είχαν πάρει τις θέσεις τους ως να μην υπήρχαν απαγορεύσεις και απολάμβαναν την ελευθερία τους. Είχαν πιάσει και το κουβεντολόι. Τρεις άνδρες της αστυνομίας τους σήκωσαν από τα παγκάκια με λίγο παραπάνω φωνή, είναι αλήθεια. Εν ριπή οφθαλμού εκείνοι εξαφανίστηκαν. Τα νεαρά άτομα, που τους έβλεπαν από απέναντι να τα μαζεύουν άρον-άρον τα γεροντάκια, γελούσαν εις βάρος τους, λέγοντας το ανεπανάληπτο: «Καλά τους έκαναν, στην Κολομβία τους μαστιγώνουν τους απείθαρχους». Μαρέ μπράβο… Τσάμπα μάγκες οι νεαροί.
