«Κλεμμένες αρχαιότητες, λαοί χωρίς μνήμη»

«Αύγουστος του 1999. Η επιχείρηση για την ανεύρεση και την κατάσχεση των κλοπιμαίων της αρχαίας Κορίνθου έχει σχεδιαστεί με κάθε λεπτομέρεια από τις ελληνικές αστυνομικές αρχές. Στο παιχνίδι έχει μπει η Αμερικάνικη πρεσβεία και φυσικά το FBI, το οποίο παρακολουθεί στενά την υπόθεση και συμμετέχει δυναμικά σε αυτή. Όλα γίνονται σύμφωνα με το σχέδιο. Τα αντικείμενα εντοπίζονται στο Μαϊάμι και κατάσχονται».
Το απόσπασμα αυτό θα μπορούσε να βρίσκεται στις σελίδες κάποιου αστυνομικού μυθιστορήματος ή στο σενάριο μιας χολιγουντιανής ταινίας. Αποτελεί όμως το χρονικό μιας από τις μεγαλύτερες κλοπές αρχαιοτήτων στην χώρα, αυτής στο Μουσείο Κορίνθου το 1989, όπως καταγράφεται σε ένα από τα έντυπα με ιστορίες – κλειδιά, που δημιούργησαν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού για να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν το ευρύ κοινό για το ζήτημα της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων.
Η δράση «Κλεμμένες αρχαιότητες, λαοί χωρίς μνήμη» ξεκίνησε από τα Γιάννενα, καθώς η ευρύτερη περιοχή έχει δεχθεί πλήγμα στην πολιτιστική της κληρονομιά εξαιτίας της δράσης αρχαιοκάπηλων.
Οι πρώτοι μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικοί εκπαιδεύονται με την βοήθεια της κινητής πολιτιστικής μονάδας, μιας μουσειοσκευής, που δημιουργήθηκε για τον σκοπό αυτό, με τη συνεργασία των διευθύνσεων Αρχαιολογικών Μουσείων & Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Τεκμηρίωσης & Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών.
Οι κλεμμένες εικόνες της Ηπείρου υπήρξαν ένα «χτύπημα» στην πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και ένα «χτύπημα» στη συλλογική ταυτότητα, και αυτό επιβεβαιώνουν τα συναισθήματα που μετέφεραν οι κάτοικοι των χωριών που είδαν τα τέμπλα των εκκλησιών τους να απογυμνώνονται. Το ίδιο επιβεβαιώνει και η θλίψη των Ελλήνων που βλέπουν «μισό» τον Παρθενώνα ή τις Καρυάτιδες μακριά από τον τόπο τους.
Δεν είναι επομένως υπερβολή αυτό που τόνισαν τόσο η αναπληρώτρια προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Βαρβάρα Παπαδοπούλου όσο και η προϊσταμένη του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας της Διεύθυνσης Μουσείων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού Ανδρομάχη Κατσελάκη, πως η αρχαιοκαπηλία είναι μια από τις πιο ειδεχθείς μορφές του σύγχρονου οργανωμένου εγκλήματος, γιατί πλήττει τη συλλογική μνήμη και την ταυτότητα του κάθε λαού.
Το πρόγραμμα «Κλεμμένες αρχαιότητες, λαοί χωρίς μνήμη» έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση του νεανικού κυρίως κοινού, αλλά και ευρύτερα, στο θέμα της προστασίας και διάσωσης των πολιτιστικών αγαθών από την παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων, στη χώρα μας αλλά και διεθνώς.
Το «κέλυφος» της κινητής πολιτιστικής μονάδας είναι εμπνευσμένο από μια ρωμαϊκή σαρκοφάγο, ενώ στο εσωτερικό της φιλοξενούνται παιδαγωγικά εργαλεία, όπως μαγνητικά αντικείμενα, φορητό εικονογραφικό υλικό, εκμαγεία, αλλά και ένα επιδαπέδιο παιχνίδι. Συνοδεύονται από βίντεο αλλά και ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον έντυπο υλικό, που περιλαμβάνει ιστορική αναδρομή της αρχαιοκαπηλίας, στοιχεία και ιστορίες αρχαιοκαπηλίας, την ισχύουσα νομοθεσία και πολλά ακόμη.