Επανέκδοση της μονογραφίας του Στ. Μπέττη για τους Ζωσιμάδες

Αφορμή είναι η συμπλήρωση περισσότερων από 200 χρόνων αφότου η Αυταδελφότης των Ζωσιμάδων [Αναστάσιος (1754- 1828), Νικόλαος (1758-1842), Θεοδόσιος (1760-1796) και Ζώης (1764-1828)] εμφανίστηκε στα παιδευτικά δρώμενα των Ιωαννίνων, καθώς ήδη από το 1792 είχαν συστήσει Κληροδότημα για τη στήριξη της Μπαλαναίας Σχολής και τη διάδοσης των γραμμάτων στο δουλεύον τότε έθνος, αλλά και η συμπλήρωση 200 χρόνων από την από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Η μονογραφία του Στέφανου Ν. Μπέττη εγκαινίασε την εκδοτική δραστηριότητα της Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης, η οποία συνεχίζεται, αδιάκοπα, μέχρι και σήμερα. Το βιβλίο παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση, στις 8 Νοεμβρίου 1990, ημέρα Μνήμης Ζωσιμάδων και Εθνικών Ευεργετών, από τον τότε πρόεδρο του Εφορευτικού Συμβουλίου της Ζωσιμαίας, κυρό Θεόκλητο και τη διευθύντρια Αικατερίνη Τζάννου. Η ανέκδοτη εργασία του Στέφανου Μπέττη απέσπασε, το 1976, το Βραβείο Πολιτισμού και Επιστημών της Ακαδημίας Αθηνών, επειδή «ο συγγραφεύς εκθέτει την ζωήν και την δράσιν των Ζωσιμαδών περιγράφει δε ιδιαιτέρως τι έπραξαν οι Ζωσιμάδες δια την Ελληνικήν Αναγέννησιν δια της ιδρύσεως σχολείων και της εκδόσεως βιβλίων…».
Το ερευνητικό ενδιαφέρον του πονήσαντα την εργασία, για την ιστορία και τις μορφές του τόπου του, τον οδήγησε σε αναζητήσεις σε τοπικά Αρχεία, όπως της Ιεράς Μητρόπολης Ιωαννίνων, του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, της Ζωσιμαίας Δημόσιας Κεντρικής Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ιωαννίνων κ.ά. Η ευρύτητα των θεμάτων του τον οδήγησε στα Αρχεία της Αθήνας, στο ιστορικό Αρχείο της Κέρκυρας, αλλά και στο ιστορικό Αρχείο της Βενετίας, σε μια «ιχνηλασία της εκτεταμένης και σε λαμπρότητα ασύγκριτης πνευματικής παράδοσης της πόλης μας», όπως ο ίδιος ο συγγραφέας γράφει χαρακτηριστικά.
Το αρχειακό υλικό που ευρετηριάζεται, καλύπτει τις ποικίλες ενασχολήσεις της δραστήριας Αδελφότητας και, παράλληλα, ζητήματα της σύγχρονης πολιτικής, διπλωματικής και εκκλησιαστικής ιστορίας, τα όποια τέμνονται με τη ζωή τους και τα ενδιαφέροντα τους. Το ερανισμένο υλικό θα πρέπει να θεωρηθεί ως βάση για τη γνώση, σχετικά με τους θεμελιωτές της νεότερης Παιδείας και Eπιστήμης του Έθνους, αλλά και της πνευματικής και οικονομικής δραστηριότητας του ελληνικού στοιχείου στους τόπους όπου αυτό δραστηριοποιήθηκε (Λιβόρνο, Τεργέστη, Ρωσία κλπ.).
«Η φωτοτυπική επανέκδοση, λόγω εξαντλήσεως, της 1ης έκδοσης θεωρούμε ότι προσφέρει τώρα στις νεότερες γενιές ένα χρήσιμο και απαραίτητο εργαλείο που ασφαλώς θα αποτελέσει αφετηρία για καινούριες, και με πολύπλευρο ενδιαφέρον και οπτικές, μελέτες γύρω από τα θέματα που διαπραγματεύεται και φυσικά τις μορφές των Ζωσιμάδων», αναφέρεται σε σχετικό δελτίο τύπου.
Η επανέκδοση του έργου του Στ. Μπέττη αποτελεί την πρώτη, από μια σειρά εκδόσεων της Ζωσιμαίας, που προγραμματίζονται επί τη ευκαιρία της επετείου για τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.