Άγνωστα άτομα μπήκαν στον χώρο και προκάλεσαν ζημιές σε έναν τάφο, ξεκολλώντας την ταφόπλακα και σπάζοντας μάρμαρα, τα οποία βρέθηκαν διάσπαρτα στον χώρο. Το περιστατικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μεμονωμένο, αν δεν υπήρχε ένα πλούσιο παρελθόν σε βανδαλισμούς.
Οι βανδαλισμοί στο Εβραϊκό Νεκροταφείο άρχισαν το 2002 και επαναλαμβάνονταν χρόνο με τον χρόνο έως το 2009, όταν οι ενέργειες κλιμακώθηκαν. Στον πρώτο βανδαλισμό, του 2002, άγνωστοι έσπασαν 4-5 ταφικά μνημεία, για να ακολουθήσει μια άλλη «επίσκεψη» στις 8 Οκτωβρίου του 2003, όταν άγνωστοι σχημάτισαν σβάστικες έξω από το Εβραϊκό Νεκροταφείο. Ενέργεια που επαναλήφθηκε στην πόρτα του νεκροταφείου στις 26 Φεβρουαρίου 2007.
Η κορύφωση των επιθέσεων ήταν το 2008-2009, όταν άγνωστοι βεβήλωσαν τέσσερις φορές μέσα σε λίγους μήνες το Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων, προκαλώντας καταστροφές με λοστούς και τσεκούρια σε έξι τάφους, ενώ κατέστρεψαν και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος που βρίσκεται στον χώρο.
Μετά τις διαδοχικές επιθέσεις, που αποδόθηκαν σε ακροδεξία στοιχεία, χωρίς όμως η τοπική Αστυνομία να καταφέρει να ταυτοποιήσει κάποιον ως υπαίτιο των πράξεων, δεχόμενη έντονη κριτική γι’ αυτό, πολίτες των Ιωαννίνων είχαν προχωρήσει σε μια ενέργεια με έντονους συμβολισμούς, θέλοντας να εκφράσουν την καταδίκη τους στις ενέργειες και τη συμπαράστασή τους στην Ισραηλιτική κοινότητα. Στις 18 Δεκεμβρίου 2009, αρκετές δεκάδες Γιαννιώτες, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της «Πρωτοβουλίας Πολιτών για την προάσπιση του Εβραϊκού Νεκροταφείου Ιωαννίνων», δημιούργησαν μια ανθρώπινη αλυσίδα μπροστά από την είσοδο του Εβραϊκού Νεκροταφείου για να εκφράσουν τη συμπαράσταση και τη συμμετοχή τους στην προσπάθεια να προστατευτεί η ιστορική μνήμη της πόλης από τις επιθέσεις φυλετικού μίσους.
Ιστορικός τόπος
Το Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων είναι από το 2012 χαρακτηρισμένο ως ιστορικός τόπος από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού.
Ο χαρακτηρισμός δεν αφορά, βέβαια, το σύνολο του νεκροταφείου, αλλά το βορειοανατολικό τμήμα, εκεί όπου βρίσκονται οι πιο παλιοί τάφοι του 15ου αιώνα, με τον παλιότερο να χρονολογείται το 1426. Η ύπαρξη αυτών των τάφων υποδεικνύει ότι στην περιοχή υπήρχε παλιότερο εβραϊκό νεκροταφείο, καθώς στην πινακίδα έξω από τον χώρο αναγράφεται η ημερομηνία 1830. Οι περισσότεροι τάφοι πάντως χρονολογούνται από το 1866 έως το 1940.
Είχε προηγηθεί τον Αύγουστο του 2009 η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου, με την έκταση του Εβραϊκού Νεκροταφείου να ορίζεται ότι «ανήκει ως πράγμα θρησκευτικών σκοπών (νεκροταφείο και χώρος λατρείας των Ισραηλιτών) στα εκτός συναλλαγής και αναπαλλοτρίωτα πράγματα». Με την τροποποίηση αυτή μπήκε ουσιαστικά τέλος στη διεκδίκηση της έκτασης για άλλους σκοπούς.
Δηλώσεις καταδίκης
Την αγανάκτηση και τον αποτροπιασμό των ελλήνων Εβραίων για τη σύληση τάφου στο Εβραϊκό Νεκροταφείου Ιωαννίνων εκφράζει με ανακοίνωσή του το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος. «Καταδικάζουμε απερίφραστα την ντροπιαστική αυτή πράξη των ιερόσυλων που καταδεικνύει ότι το μίσος των δραστών οδηγεί σε ανίερες εκδηλώσεις βίας και φανατισμού», τονίζει το ΚΙΣΕ και προσθέτει: «Το εβραϊκό νεκροταφείο Ιωαννίνων έχει γίνει στόχος αντισημιτικού μίσους και έχει υποστεί αλλεπάλληλους βανδαλισμούς στο παρελθόν».
Το ΚΙΣΕ καλεί τις αρμόδιες αρχές να μεριμνήσουν για τη σύλληψη των δραστών και την παραπομπή τους στη δικαιοσύνη. Το Εβραϊκό Νεκροταφείο των Ιωαννίνων «δεν είναι μόνον ο τόπος ανάπαυσης των Εβραίων της πόλης, είναι τόπος μνήμης και πολιτιστικής κληρονομιάς ολόκληρης της πόλης των Ιωαννίνων», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση.
Η Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων εκφράζει τον αποτροπιασμό της για τον βανδαλισμό, κάνοντας λόγο για ένα γεγονός που έχει γεμίσει θλίψη τα μέλη της. Παράλληλα, επισημαίνει την ανάγκη καλύτερης αστυνόμευσης, ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογα φαινόμενα.
Με τον πιο απερίφραστο τρόπο δηλώνει ότι καταδικάζει τους βανδαλισμούς στο Εβραϊκό Νεκροταφείο Ιωαννίνων η «Ενότητα Πολιτών Νέα Γιάννενα». «Σε μια πόλη που ο πολυπολιτισμικός της χαρακτήρας έχει βαθιές ρίζες, δε χωρούν τέτοιες ενέργειες μίσους, που βεβηλώνουν, όχι μόνο τα μνήματα, αλλά και τη μνήμη χιλιάδων συνανθρώπων μας, θυμάτων του φασισμού», αναφέρει.
Απερίφραστα καταδικάζει και η Νομαρχιακή Επιτροπή Ιωαννίνων του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία και καλεί τις αστυνομικές αρχές να φροντίσουν για την σύλληψη των βανδάλων και την προστασία του νεκροταφείου, ώστε να αποτραπεί οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια βεβήλωσης των τάφων συμπολιτών μας, που βίωσαν και επέζησαν της φρίκης του Ναζισμού.
Tον αποτροπιασμό του εκφράζει το Νομαρχιακό Τμήμα Ιωαννίνων της ΑΔΕΔΥ, χαρακτηρίζοντας «φασιστική ενέργεια» τον βανδαλισμό τάφου στο Εβραϊκό Νεκροταφείο της πόλης. «Η πολυπολιτισμικότητα και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα πρέπει να είναι κύριο γνώρισμα της κοινωνίας μας. Ειδικότερα στην πόλη μας, που η μαρτυρική ισραηλιτική κοινότητα θρήνησε εκατοντάδες θύματα από την ναζιστική βαρβαρότητα. Στα μέλη της Κοινότητας εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας και δηλώνουμε ότι το Νομαρχιακό Τμήμα Ιωαννίνων της ΑΔΕΔΥ ήταν και παραμένει στην πρώτη γραμμή του αγώνα απέναντι στον φασισμό και ναζισμό», αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
