Το 2016, ο ΠΟΥ Ευρώπης ξεκίνησε μια πρωτοβουλία συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας με την δράση: «Ενίσχυση της ικανότητας για καθολική κάλυψη» (SCUC). Στο πλαίσιο αυτό ένας ειδικός σε θέματα ΠΦΥ από τη Σκωτία, ο David Kelly επισκέφθηκε την Ελλάδα για να αξιολογήσει την τρέχουσα κατάσταση παροχής φροντίδας, τον προσδιορισμό των ορθών πρακτικών, και τη σύσταση βασικών δράσεων στο πεδίο αυτό.
Η ανάγκη προώθησης εναλλακτικών λύσεων για την περίθαλψη στα νοσοκομεία και η ανάπτυξη πολιτικών ολοκληρωμένης φροντίδας ήταν έκδηλη, η δε ψήφιση του Ν. Ν.4486/2017 που τοποθετούσε την ΠΦΥ στο κέντρο του συστήματος υγείας, έδινε την δυνατότητα στη χώρα μας να προωθήσει αντίστοιχες δράσεις συντονισμού και συνέργειας των κοινωνικών υπηρεσιών φροντίδας με τις υπάρχουσες υπηρεσίες υγείας.
Η περιοχή των Ιωαννίνων επιλέχτηκε για την πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος ολοκληρωμένης φροντίδας ως η πλέον κατάλληλη πόλη της χώρας. Ακολούθησαν δύο επισκέψεις εργασίας του Γραφείου του Π.Ο.Υ. στα Ιωάννινα. Η πρώτη (2017) με τον Dr. Kelly για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση. Οι συμμετέχοντες (Υπουργείο Υγείας, ΥΠΕ, Περιφέρεια Ηπείρου, Δήμος Ιωαννιτών, διοικήσεις των Νοσοκομείων της πόλης, και μέλη ΔΕΠ του τοπικού Πανεπιστημίου) δήλωσαν πρόθυμοι να συμμετέχουν και να στηρίξουν το εγχείρημα. Τον επόμενο χρόνο (2018) και αφού είχαν επιταχυνθεί οι σχετικές ζυμώσεις, κλήθηκαν οι ίδιοι μέτοχοι του εγχειρήματος κάτω από την αιγίδα του Π.Ο.Υ. σε ένα 2ήμερο διαδραστικό Workshop με θέμα: “Integrating Health and Social Care in Ioannina: The Next Steps” όπου αποφασίστηκαν τα συγκεκριμένα βήματα, το θεσμικό πλαίσιο και η οργανωτική δομή της ανάπτυξης του σχετικού προγράμματος.
Ολοκληρωμένη Φροντίδα Υγείας. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο
Δεν υπάρχει παγκοσμίως αναγνωρισμένος ορισμός της «ολοκληρωμένης φροντίδας». Ο Π.Ο.Υ. την ορίζει ως μια έννοια που εμπεριέχει:
- Την στρατηγική διασύνδεσης παρόμοιων επιπέδων φροντίδας (π.χ. υπέρβαση επαγγελματικών ορίων και ορίων τμήματος)
- Την στρατηγική διασύνδεσης διαφορετικών επιπέδων φροντίδας (π.χ. πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια)
- Την συνέχεια της φροντίδας – αφορά στην προοπτική του χρήστη των υπηρεσιών, δίνοντας έμφαση στην εμπειρία του ασθενούς
- Την ολοκληρωμένη φροντίδα, (ευρύτερος όρος που συμπεριλαμβάνει τεχνολογικές, διαχειριστικές και οικονομικές πτυχές των υπηρεσιών)
Ουσιαστικά πρόκειται για τον συντονισμό των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στο επίπεδο του ατόμου, έτσι ώστε να του δίνεται η αίσθηση μίας ενοποιημένης υπηρεσίας. Το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται ήδη σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης όπως στη Σκωτία, τη Σουηδία, την Τσεχία και αλλού.
Αποτελέσματα – προοπτικές
Δυστυχώς το κλίμα της εποχής και οι εκλογές που ακολούθησαν δεν επέτρεψαν την φιλόδοξη εφαρμογή του εγχειρήματος. Η νέα κυβέρνηση που προέκυψε το 2019 φάνηκε πως είχε άλλες προτεραιότητες από το να στηρίξει ουσιαστικά την ΠΦΥ, και συνεργατικές δράσεις υγείας και κοινωνικής φροντίδας.
Το ξέσπασμα της επιδημίας απέδειξε με τραγικό τρόπο και στην πόλη μας (περιπτώσεις των γηροκομείων, στρατοπέδων, Camp Κατσικάς κ.α.), πως το νοσοκομείο δεν μπορεί να είναι ο μόνος θεματοφύλακας του αγαθού της ζωής, της υγείας, της πρόληψης και της φροντίδας των πολιτών. Σήμερα, εκτός από την ισότιμη και ελεύθερη πρόσβαση στις υπηρεσίας υγείας, είναι αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε να διασφαλιστεί η αξιοπρεπής διαβίωση των πολιτών στην κοινότητα και η εμπέδωση κοινωνικής ασφάλειας με:
- την ενσωμάτωση των κοινωνικών υπηρεσιών, της ημερήσιας φροντίδας, της διαχείρισης χρόνιων ασθενών στο οικείο περιβάλλον και άλλων εναλλακτικών της ενδονοσοκομειακής φροντίδας, με επίκεντρο την ΠΦΥ και
- την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου και δομημένου υποστηρικτικού πλαισίου συντονισμένης υγειονομικής και κοινωνικής φροντίδας σε επίπεδο κοινότητας, με στόχο την εξασφάλιση της συνέχειας της φροντίδας.
Η πρόταση και η προσπάθεια εκείνη του 2018, παραμένει επίκαιρη και θα πρέπει οι φορείς της πόλης να την ξαναφέρουν στο προσκήνιο.
