Αν και το μείζον αυτό πρόβλημα της πόλης εδώ και ένα χρόνο βρίσκεται εντονότερα -σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια– όχι μόνο στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, αλλά υψηλά στην ατζέντα των τοπικών αρχών και του κοινοβουλευτικού ελέγχου, η πολιτεία συνεχίζει να «σφυρίζει αδιάφορα», παραπέμποντάς σε μελλοντικές και αποσπασματικές λύσεις.
Παρά τις συνεχείς παρεμβάσεις με επιστολές και προτάσεις από τον Δήμο Ιωαννιτών, φορείς, όπως το Τμήμα Ηπείρου του ΤΕΕ, και κοινοβουλευτικές ερωτήσεις του συνόλου σχεδόν των βουλευτών της αντιπολίτευσης, αλλά και του κυβερνώντος κόμματος, τα αρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομικών ή ακόμη και Υγείας, τηρούν μια στάση, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τουλάχιστον απαξιωτική προς τους φορείς και τους πολίτες των Ιωαννίνων.
Πολύ δε περισσότερο επειδή υπάρχει νομικό και θεσμικό πλαίσιο που θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά σε κάποιο, μικρότερο ή μεγαλύτερο, βαθμό και αυτό αφορά στην έκπτωση ή απαλλαγή του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος τις ημέρες που το φαινόμενο της αιθαλομίχλης είναι έντονο, ώστε να λειτουργήσει ως κίνητρο για την χρήση ηλεκτρικών μέσων θέρμανσης έναντι της καύσης βιομάζας.
Η εφαρμογή της σχετικής νομοθεσία (ΦΕΚ 3274 23/12/2013 και ΦΕΚ 5 03/01/2014), επανήλθε στον δημόσιο διάλογο τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή σχετική παρέμβαση του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Μανιάτη και συνεργασία του με τον Δήμο Ιωαννιτών, καθώς επί υπουργίας του κ. Μανιάτη είχε νομοθετηθεί η σχετική δυνατότητα.
Διερεύνηση τροποποιήσεων και εφαρμογή της ΚΥΑ
Ο Δήμος Ιωαννιτών θέτει πλέον επιτακτικά το θέμα, με επιστολή του προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος, που κοινοποιείται στην Περιφέρεια Ηπείρου – η οποία είναι αρμόδια για την παρακολούθηση του φαινομένου και την εφαρμογή της ΚΥΑ – , και τους βουλευτές του νομού.
Ο δήμαρχος Θωμάς Μπέγκας είχε ενημερώσει και το δημοτικό συμβούλιο Ιωαννίνων, στη συνεδρίαση της Τετάρτης, σχετικά με την παρέμβαση του κ. Μανιάτη και την πρόθεσή του να απευθυνθεί στο Υπουργείο και την Περιφέρεια, ωστόσο η υπέρβαση των επιτρεπτών ορίων και η έκδοση νέων συστάσεων για την αιθαλομίχλη στην πόλη, πιθανά επίσπευσαν τις ενέργειές του.
Στην επιστολή, ο δήμαρχος Ιωαννίνων σημειώνει πως το φαινόμενο της αιθαλομίχλης στο λεκανοπέδιο είναι διαχρονικό, επιδεινώνεται κάθε χειμερινή περίοδο και δημιουργεί σοβαρές συνθήκες επιβάρυνσης του ατμοσφαιρικού αέρα, ενώ δηλώνει εκ νέου την απροθυμία της δημοτικής αρχής να παρακολουθεί παθητικά την κατάσταση, επισημαίνοντας τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει για συγκρότηση ειδικής επιστημονικής επιτροπής, υλοποίηση ενημερωτικής καμπάνιας, δημόσια ανάδειξη του ζητήματος και αποστολή θέσεων και προτάσεων στους αρμόδιους φορείς.
Στη συνέχεια επανέρχεται στις σχετικές υπουργικές αποφάσεις, που προβλέπουν ειδικά μέτρα ανακούφισης των πολιτών σε περιόδους αυξημένης αιθαλομίχλης, όπως εκπτώσεις ή και πλήρη απαλλαγή στο ηλεκτρικό ρεύμα για συγκεκριμένες κατηγορίες νοικοκυριών.
«Πρόκειται για ένα θεσμοθετημένο εργαλείο, το οποίο, εφόσον εξακολουθεί να ισχύει, ουδέποτε εφαρμόστηκε στα Ιωάννινα, παρότι οι συνθήκες του λεκανοπεδίου -με γεωμορφολογικό εγκλωβισμό και έντονη χειμερινή επιβάρυνση- το καθιστούν απολύτως απαραίτητο», σημειώνει ο Δήμος Ιωαννιτών και ζητά:
• Την άμεση διερεύνηση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου ώστε να διαπιστωθεί αν ισχύει και με ποιον τρόπο οι υπάρχουσες διατάξεις μπορούν να ενεργοποιηθούν για το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων.
• Την εξέταση τυχόν αναγκαίων νομοθετικών προσαρμογών ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν απρόσκοπτα τα μέτρα ανακούφισης για τους πολίτες της περιοχής, εφόσον οι σημερινές προϋποθέσεις δεν καλύπτουν επαρκώς τις ιδιαίτερες συνθήκες της πόλης μας.
• Τη στενή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων Περιφέρειας, υπουργείων και βουλευτών, ώστε να διασφαλιστεί ότι ένα διαθέσιμο εργαλείο δε θα παραμένει ανενεργό, την ώρα που η κοινωνία απαιτεί ουσιαστικές λύσεις.
«Είναι κοινό χρέος μας να προστατεύσουμε τη δημόσια υγεία και να αξιοποιούμε κάθε μέσο που η Πολιτεία έχει προβλέψει. Είμαστε στη διάθεσή σας για συνάντηση εργασίας, παροχή στοιχείων ή οποιαδήποτε τεχνική υποστήριξη απαιτηθεί, προκειμένου να προχωρήσουμε άμεσα και μεθοδικά. Η αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Η πόλη και οι πολίτες χρειάζονται καθαρές, εφαρμόσιμες και θεσμικά κατοχυρωμένες λύσεις», καταλήγει στην επιστολή του ο Θ. Μπέγκας.
ΚΥΑ και συγκεντρώσεις στο… μικροσκόπιο
Βέβαια, στην ΚΥΑ «Βραχυπρόθεσμα σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια», η έκπτωση ή απαλλαγή από το κόστος ρεύματος προβλέπεται όταν υπάρχει σύσταση «για διακοπή χρήσης τζακιών, θερμαστρών στερεών καυσίμων και θερμαστρών βιομάζας και για χρήση εναλλακτικών καυσίμων και πηγών θέρμανσης έναντι της χρήσης στερεών καυσίμων και καυσίμων στερεής βιομάζας», και αυτό συμβαίνει όταν η μέση 24ωρη τιμή συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ10) είναι μεγαλύτερη από 150 μg/m3.
Οι τρέχουσες συστάσεις που βρίσκονται σε ισχύ από την Περιφέρεια Ηπείρου και αφορούν όχι τη διακοπή αλλά την αποφυγή χρήσης τζακιών κ.λπ., τέθηκαν επειδή την Τετάρτη οι συγκεντρώσεις ξεπέρασαν τα 80 μg/m3, σε μέση ημερήσια τιμή. Αυτό σημαίνει πως για να υπάρξει σύσταση για διακοπή, άρα και επιδότηση ρεύματος, οι συγκεντρώσεις θα πρέπει να είναι διπλάσιες(!) σε μέση ημερήσια τιμή, από αυτές των τελευταίων ημερών.
Τα όρια της ΚΥΑ είναι προφανώς πολύ «ανεκτικά» σε σχέση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, ενώ δε λαμβάνονται υπόψη τα ΑΣ25, τα οποία χαρακτηρίζονται από τους ειδικούς ακόμη πιο επικίνδυνα για την υγεία.
Από την άλλη πλευρά, η εφαρμογή, αν και εφόσον βρεθεί τρόπος, της ΚΥΑ δε διασφαλίζει από μόνη της την λύση -έστω και προσωρινά- του προβλήματος, καθώς κανείς δε γνωρίζει πόσα νοικοκυριά μπορούν όχι μόνο να επωφεληθούν από την έκπτωση ή απαλλαγή του κόστους ρεύματος αλλά, κυρίως, να αλλάξουν το μοντέλο θέρμανσής τους, ώστε πράγματι να υπάρξει μείωση της καύσης.
Επομένως, η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων θα πρέπει να είναι αυτονόητη και να αφορά όχι μόνο τη μη εφαρμογή της ΚΥΑ, αλλά τη λήψη άμεσων και επαρκών μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Μείωση κόστους θέρμανσης και Σχέδιο Καθαρού Αέρα
Προς την κατεύθυνση αυτή και επαναφέροντας ένα βασικό αίτημα, τη μείωση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, η περιφερειακή παράταξη «Κοινό των Ηπειρωτών» χαιρετίζει την επιστολή του δημάρχου Θ. Μπέγκα ως μια «θετική και αναγκαία εξέλιξη, που επιβεβαιώνει τη σοβαρότητα και το επείγον του προβλήματος».
Υπενθυμίζει ότι πριν από ένα μήνα περίπου, το «Κοινό των Ηπειρωτών» κατέθεσε επίσημα στην κυβέρνηση, με κοινοποίηση στην Περιφέρεια Ηπείρου και τον Δήμο Ιωαννιτών, υπόμνημα και ψήφισμα υπογεγραμμένο από περισσότερους από 1.800 πολίτες, με σαφή αιτήματα για άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης στο λεκανοπέδιο.
«Παρά την παρέμβαση και το ξεκάθαρο μήνυμα της κοινωνίας, μέχρι σήμερα δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας. Η αιθαλομίχλη στα Ιωάννινα είναι τεκμηριωμένο πρόβλημα δημόσιας υγείας και συνδέεται άμεσα με την ενεργειακή φτώχεια», σημειώνει η παράταξη και τονίζει πως χρειάζονται άμεσα μέτρα πρόληψης, τα οποία θα διασφαλίζουν τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως επιδότηση της ηλεκτρικής ενέργειας και του πετρελαίου θέρμανσης για όλους τους κατοίκους των Ιωαννίνων, δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια για τα ευάλωτα νοικοκυριά κατά τη χειμερινή περίοδο και Σχέδιο Καθαρού Αέρα για τα Ιωάννινα, με σαφείς στόχους, χρονοδιάγραμμα και δημόσια παρακολούθηση.
«Η αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης απαιτεί συντονισμένη δράση, σαφές θεσμικό πλαίσιο και άμεσες αποφάσεις από την Πολιτεία. Ως Κοινό των Ηπειρωτών, θα συνεχίσουμε να πιέζουμε θεσμικά και δημόσια μέχρι να υπάρξουν καθαρές και ουσιαστικές λύσεις για την προστασία της υγείας των πολιτών και του περιβάλλοντος, λύσεις που θα διασφαλίζουν παράλληλα το δικαίωμα όλων στην αξιοπρεπή θέρμανση», καταλήγει η ανακοίνωση της παράταξης.
Το ψήφισμα παραμένει ανοιχτό για υπογραφές https://secure.avaaz.org/community_petitions/el/kubernese_periphereia_epeirou_demo_ioanniton_parte_metra_gia_ten_aithalomikhle_sta_ioannina
