«Μετανάστες πολυτελείας, γιατί μπορούμε να επιλέγουμε!»

Τι σας έφερε τόσο μακριά, στην Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας; Ανάγκη ή επιλογή;

Επιλογή ήταν. Ακόμα έχουμε την πολυτέλεια να μπορούμε να επιλέγουμε. Η δουλειά του άντρα μου είναι σε μεγάλη πολυεθνική εταιρεία.

Ζούσαμε στη Σουηδία πέντε χρόνια και πιο πριν στη Σαουδική Αραβία. Και επειδή ο άντρας μου έχει μεγαλώσει στην Ασία και συγκεκριμένα στην Ινδονησία από γερμανούς γονείς, και πάντα ήθελε να γυρίσει, έστω και για λίγο, κοντά στο… σπίτι του.

Και γιατί επιλέξατε αυτή τη χώρα, ενώ είχατε δουλειά στη Σουηδία;

Διότι δεν μας άρεσε στη Σουηδία. Όπως όλα τα μέρη, έχουν τα υπέρ και τα κατά. Σε εκείνη τη φάση μας κούρασαν πολύ τα κατά. Κυρίως ο τρόπος ζωής, οι άνθρωποι και το κλίμα. Έχει πολύ κρύο. Από τον Οκτώβρη μέχρι τον Μάη φορούσα σκούφο! Ζούσαμε δίπλα στη θάλασσα, στο πέρασμα προς Κοπεγχάγη, και φύσαγε συνέχεια. Τόσα χρόνια εκεί δεν καταφέραμε, αν και προσπαθήσαμε, να κάνουμε φίλους Σουηδούς. Κάναμε παρέα μόνο λόγω των παιδιών από τον παιδικό σταθμό. Φίλους είχαμε από τη Βραζιλία, την Ισπανία.

Και της Σουηδίας τα υπέρ;

Η Σουηδία έχει πάρα πολλά καλά. Σαν χώρα είναι πολύ οργανωμένη, όπως όλες οι χώρες που έχουνε κρύο. Θα σας πω μερικά παραδείγματα, που είναι τα κύρια ανάμεσα σε άλλα που σου κάνουν τη ζωή εύκολη.

Το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, που κυρίως μας ενδιαφέρει, είναι από τα καλύτερα. Μπορείς άνετα να κυκλοφορήσεις σαν πεζός, με καρότσι, με ποδήλατο, με ειδικές ανάγκες, παντού.

Το σύστημα περίθαλψης, καλά οργανωμένο και χωρίς πολυφαρμακία. Έχεις ραντεβού στο νοσοκομείο; Θα σε πάρουν τηλέφωνο να σου το θυμίσουν και δεν θα περιμένεις με τις ώρες. Όσον αφορά τον τοκετό, που το έχω ζήσει, δεν τον αντιμετωπίζουν σαν αρρώστια αλλά σαν κάτι το φυσιολογικό. Προωθούν τον φυσιολογικό τοκετό, όσο και τον θηλασμό. Καισαρική τομή κάνεις μόνο αν κριθεί απαραίτητο για λόγους ζωής ή θανάτου, και είναι πολύ ειλικρινείς σ’ αυτό. Και φαίνεται και από τα νούμερα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, το 2017 οι καισαρικές στη Σουηδία είναι στο 17,4 τα εκατό, στην Ελλάδα στο 56 τα εκατό.

Εδώ, η Ασία, είναι ένας άλλος κόσμος διαφορετικός!

Στη Μαλαισία πώς τα βρήκατε;

Εμείς από την Ευρώπη, εγώ από την Ελλάδα και ο άντρας μου από την Ολλανδία όπου σπούδασε, βρεθήκαμε στη Σαουδική Αραβία, που είναι επίσης ένας άλλος κόσμος, εντελώς διαφορετικός, ξαναγυρίσαμε στην Ευρώπη, στη Σουηδία, και μετά Μαλαισία που είναι κάτι το ενδιάμεσο.

Ένας άλλος κόσμος με διαφορετική νοοτροπία, διαφορετικό πολιτισμό, ήθη και έθιμα άγνωστα σε μας, όταν μάλιστα εδώ συμβιούν Μαλαισιανοί Μουσουλμάνοι, Μαλαισιανοί Κινέζοι, Μαλαισιανοί Ινδοί, και όλοι εμείς οι άλλοι… Και εδώ έχει τα υπέρ και τα κατά.

Μετανάστες πολυτελείας, γιατί το επιλέξαμε και όχι επειδή αναγκαστήκαμε

Δηλαδή θεωρείστε οικονομικοί μετανάστες;

Ναι, πολυτελείας όμως μετανάστες! Και δεν είναι πολυτέλεια να ζεις ανθρώπινα.

Γιατί πολυτελείας;

Γιατί το έχουμε επιλέξει. Και δεν έχουμε αναγκαστεί, όπως οι προηγούμενες γενιές Ελλήνων που πήγαν Γερμανία, Αυστραλία, Αμερική. Ούτε έχουμε εξαναγκαστεί, όπως ο πόλεμος σήμερα ξεσπιτώνει τους Σύριους και όχι μόνο.

Γιατί έχουμε ακόμη την πολυτέλεια να επιλέγουμε πού θα πάμε, να μας πληρώνουν ένα καθόλου ευκαταφρόνητο πακέτο που περιλαμβάνει μισθό, κατοικία, σχολείο, πολύ καλή ιατρική περίθαλψη και έξοδα μετακόμισης και μεταφοράς οικιακού εξοπλισμού, εισιτήρια, και ένα εισιτήριο τον χρόνο για να πας διακοπές στο σπίτι σου (home trip).

Αυτό το πακέτο μας δίνει τη δυνατότητα να μπορούμε να ζούμε με έναν μισθό άνετα, χωρίς πολυτέλειες. Και μπορούμε να ζούμε σε πολύ καλή περιοχή, όπου βιώνουμε άνετα την καθημερινότητά μας.

Η πραγματικότητα όμως είναι ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες, που μοιάζουν παραδεισένιες, ζούμε σε μια φούσκα (bubble).

Τι θα πει «ζούμε σε μια φούσκα»;

Σημαίνει ότι δεν ζούμε στην αληθινή Μαλαισία. Δεν ερχόμαστε σε επαφή με τους ντόπιους, τους «κοινούς θνητούς», δεν ζούμε τη ζωή τους.

Κι αυτό βέβαια, και λόγω των πολιτισμικών διαφορών αλλά και γιατί έχουμε την πολυτέλεια να ζούμε στην «Εκάλη», ας πούμε, της Κουάλα Λουμπούρ, και όχι στο Αιγάλεω της Αθήνας. Διαφορετικά δεν ξεσηκώνεσαι, με μικρά παιδιά, να έρθεις στην άλλη άκρη του κόσμου, στην Ασία.

Ζείτε δηλαδή σε μια χώρα της Ανατολής με ευρωπαϊκές προδιαγραφές;

Κάπως έτσι…

Μήπως πιο πάνω από την «πολυτέλεια» τη δική σας, υπάρχει και κάποια άλλη;

Σίγουρα υπάρχει. Εμείς ούτε που την πλησιάζουμε. Υπάρχουν γονείς που φέρνουν τα παιδιά τους στο σχολείο συνοδευόμενοι από τρεις μπράβους! Κυκλοφορούν με υπερπολυτελή αυτοκίνητα, εννοείται με οδηγό. Κατοικούν σε πολυτελέστατες βίλες, τις οποίες ούτε και μπορούμε να δούμε, εννοείται ούτε να πλησιάσουμε. Δεν μιλάμε βέβαια και γι’ αυτούς που διαθέτουν δυο πιλότους!

Κινδυνεύει να σπάσει αυτή η φούσκα;

Κινδυνεύει να σπάσει με τη μορφή που είναι σήμερα. Και επειδή, γενικά, υπάρχει οικονομική κρίση σε όλον τον κόσμο, είναι πολύ πιθανόν κι εδώ να αλλάξουν τα δεδομένα καθώς και η μορφή της φούσκας. Δεν συμφέρει κανέναν να σπάσει.

Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ζωής εδώ, και της ανάπτυξης, στηρίζεται σε αυτές τις δομές, όπου ξένοι είναι αυτοί που δουλεύουν και δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη. Είτε είναι διευθυντικά στελέχη του εξωτερικού, μαθημένοι σε αποτελεσματικούς και αποδοτικούς τρόπους εργασίας, είτε είναι το υπηρετικό προσωπικό, οι θυρωροί, και οι εργάτες που κάνουν όλες τις «παρακατιανές» δουλειές. Χωρίς όλους αυτούς, η δομή της κοινωνίας θα ήταν διαφορετική.

Και στην περίπτωση που τα διευθυντικά στελέχη φύγουν, είναι σχεδόν σίγουρο ότι και οι εταιρείες θα τους ακολουθήσουν…

Αντιμετωπίσατε δυσκολίες;

Ναι βέβαια. Όταν πας σε μια χώρα τόσο διαφορετική για πρώτη φορά, υπάρχουν δυσκολίες, τις οποίες δεν μπορείς να φανταστείς!

Δεν γνωρίζεις ποια περιοχή να επιλέξεις για να μείνεις. Στην αρχή μείναμε σε μια καλή περιοχή, που ήτανε παλιά σαν τα βόρεια προάστια της Αθήνας. Υπάρχουν πολυκατοικίες 30 ορόφων, αλλά και χαμηλά σπίτια με κεραμίδια όπου μένουν κυρίως ντόπιοι. Έχει καφέ, εστιατόρια, σουπερμάρκετ, λαϊκή κάθε Κυριακή. Είναι πολύ ωραία περιοχή, αλλά όχι κατάλληλη για μικρά παιδιά. Έχει μεγάλους δρόμους με τεράστια δέντρα, χωρίς, όμως, φανάρια, χωρίς διαβάσεις πεζών, και οι πλάκες στα πεζοδρόμια σηκωμένες από τις ρίζες των δέντρων, έτσι ώστε να μην περνάει το καρότσι. Επίσης, τα μαγαζιά που βρίσκονται στο κέντρο της περιοχής, είναι χτισμένα υπερυψωμένα, οπότε αν έχεις καρότσι, πρέπει να περπατάς στον δρόμο με τα αυτοκίνητα. Και… ανοιχτούς υπονόμους!

Επίσης γενικά δεν έχεις ιδέα για τα σχολεία. Κύριος στόχος μας ήταν να πηγαίνουμε τα παιδιά στο σχολείο με τα πόδια, και να είναι και καλό.

Κάναμε το λάθος να τα πάμε εκεί κοντά, σε έναν ιδιωτικό παιδικό σταθμό όπου έλεγε ότι λειτουργούσε με το μοντεσοριανό σύστημα. Αλλά εδώ στη Μαλαισία ό,τι δηλώσεις είσαι! Ακολουθούσε κάποιο πρόγραμμα με το σύστημα, αλλά δεν ήταν αυτό. Πήγαμε δυο μέρες για προσαρμογή, ήμουν κι εγώ εκεί. Τη δεύτερη μέρα είδα τη δασκάλα να χτυπάει μπροστά μου ένα δίχρονο, επειδή έσπρωξε τον γιο μου. Και ένα άλλο, επειδή κατουρήθηκε, του μίλησε τόσο άσχημα που πόνεσα. Και δεν τα ξαναπήγα.

Είχαμε μιλήσει βέβαια με τους ιδιοκτήτες πριν, αξιόλογοι, ήξεραν τι έλεγαν. Αλλά στην πράξη; Αλλάξαμε σχολείο, δοκιμάσαμε το γερμανικό, όπου πήγαιναν με το σχολικό, αλλά ήταν πολύ μακριά και δεν τους άρεσε οπότε σε λιγότερο από έναν χρόνο αλλάξαμε κι άλλο σχολείο και περιοχή. Έγινε η καθημερινότητά μας πιο εύκολη και άνετη…

Το σημαντικό είναι ότι κάθε πρωί τα παιδιά μου θέλουν να πηγαίνουν στο σχολείο!

Σε τι συνίσταται αυτή η καθημερινότητα;

Ζούμε μέσα σε ένα τεράστιο πάρκο, με γειτονιά και πολλά παιδιά, με παιδική χαρά, με πισίνα, πάμε με τα πόδια παντού, για ψώνια, καφέ κ.λπ.

Το πιο σημαντικό είναι ότι κάθε πρωί τα παιδιά μου θέλουν να πηγαίνουν στο σχολείο! Πάμε με τα ποδήλατα. Όπως και ο μπαμπάς τους πάει με το ποδήλατο στη δουλειά του, δέκα χιλιόμετρα. Δεν έχουμε αυτοκίνητο.

Το σχολείο είναι διεθνές, ακολουθεί το βρετανικό σύστημα και είναι εξοπλισμένο όπως κάθε σχολείο πρέπει να είναι: Έχει γυμναστήριο, βιβλιοθήκη στην οποία πηγαίνουν μια φορά τη βδομάδα όλη η τάξη, διαβάζουν βιβλία και δανείζονται βιβλία τα οποία διαβάζουν στο σπίτι. Είναι μάθημα κανονικό η βιβλιοθήκη. Μαθαίνουν κινέζικα και μπαχάσα, που είναι η επίσημη γλώσσα της Μαλαισίας. Διαθέτουν πισίνα και μια φορά τη βδομάδα κάνουν μάθημα κολύμβησης. Έχουν εργαστήρια ξυλοκατασκευής, ζωγραφικής, ραπτικής με ραπτομηχανή για το κάθε παιδί -καθώς έχουν συνειδητοποιήσει πως και το να ράψεις ένα κουμπί βασική ικανότητα επιβίωσης είναι! Έχουν αίθουσες μουσικής με όλα τα μουσικά όργανα. Αίθουσες θεάτρου, είναι ένα μάθημα που λέγεται Drama και περιλαμβάνει θέατρο και υποκριτική. Αμφιθέατρο, όπου ανεβάζουν ποιοτικές παραγωγές μέχρι και δυο ή τριών ωρών, στις οποίες τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία, εμπλέκονται σε όλες τις διαδικασίες. Από το να παίρνουν μέρος στο έργο, στη δημιουργία σκηνικών και κοστουμιών, προγραμμάτων, μέχρι στην κατασκευή των προγραμμάτων, ταξιθέτες, και παρουσιαστές του έργου και των συντελεστών· οι δάσκαλοι δεν φαίνονται πουθενά. Έχουν πολλές αθλητικές ασκήσεις και διαγωνισμούς, εκδρομές στο δάσος με πολλές δραστηριότητες εκεί…

Κάθε τμήμα της πρώτης τάξης έχει 25 παιδιά και δυο δασκάλους. Ο δεύτερος είναι βοηθός.

Το σχολείο έχει παιδιά από τριών χρονών (παιδικός σταθμός) μέχρι τέλος λυκείου.

Στον παιδικό χρησιμοποιούν, κυρίως, μη-παιχνίδια

Στον παιδικό σταθμό το κύριο σύνθημα είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι, και κυρίως παιχνίδια που γίνεται χαμός: άμμος, χώμα, λάσπη, αλεύρι, χρώματα! Και το εφαρμόζουν και μέσα και έξω στην αυλή. Στον πίνακα ανακοινώσεων υπάρχει κρεμασμένη μία παιδική στολή που γράφουν ότι «Συγγνώμη που η στολή μου λερώθηκε, αλλά με βοηθά να σας δείξω τι έμαθα σήμερα»!

Γιατί βέβαια τα παιδιά φοράνε στολή στο σχολείο! Και δε μπορείτε να φανταστείτε τι μεγάλη ευκολία και οικονομία είναι! Να μην έχεις κάθε πρωί να σκεφτείς τι θα φορέσουν τα παιδιά! Συν το ότι εξαφανίζονται οι οικονομικές διακρίσεις και αντιπαραθέσεις που προέρχονται από τις μάρκες των ρούχων…

Επίσης, έχουν παιχνίδια ξύλινα αλλά και από καλής ποιότητας πλαστικό, κυρίως όμως χρησιμοποιούν «μη παιχνίδια»: από ανακυκλώσιμα υλικά, χαρτόνια, κεσεδάκια, άλλες συσκευασίες, που μας ζητάνε πολύ συχνά να τα προσφέρουμε, γιατί συνέχεια είναι σε έλλειψη! Σε αυτό το νηπιαγωγείο, μέσα από το παιχνίδι μαθαίνουν βασικές γνώσεις γραφής και ανάγνωσης πριν πάνε στο δημοτικό. Η εκπαίδευση όμως διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού και βοηθάνε το καθένα όπου χρειάζεται υποστήριξη.

Και στο νηπιαγωγείο έχουν κολύμπι μια φορά την εβδομάδα, μουσική, γυμναστική, κινέζικα και μπαχάσα, βιβλιοθήκη όπου μαθαίνουν να δανείζονται βιβλία και πώς λειτουργεί το σύστημα.

Οι κυρίως δάσκαλοι είναι από το εξωτερικό, με το αντίστοιχο πακέτο απολαβών. Ενώ οι βοηθοί δάσκαλοι, που έχει όλο το σχολείο, είναι ντόπιοι με χαμηλότερο μισθό.

Υπάρχουν πάρα πολλά σχολεία, ντόπια και ιδιωτικά, στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα κινέζικα, στα γερμανικά… Και είναι μεγάλη μπίζνα! Και πανάκριβα!

Και αν δεν ήταν στο πακέτο της αμοιβής του άντρα μου, δεν θα μπορούσαμε να ανταπεξέλθουμε οικονομικά, και γι’ αυτό σε δυόμισι χρόνια, που λήγει το πακέτο θα φύγουμε.

Άρα και τολμάτε!

Ναι! Πολλά χρόνια τώρα. Και βέβαια με τις δυσκολίες που αναφέραμε και άλλες πολλές, και χωρίς να γνωρίζουμε τι ακόμη θα συναντήσουμε…

Οι βασικές ανάγκες είναι πλήρως καλυμμένες…

Και η ποιότητα ζωής;

Εξαρτάται τι εννοείτε. Εδώ τα έχουμε όλα εύκολα. Οι βασικές ανάγκες είναι πλήρως καλυμμένες. Πρέπει όμως να κάνουμε και συμβιβασμούς σε άλλα πράγματα.

Είμαστε μακριά από την πατρίδα. Μακριά από οικογένεια και φίλους αγαπημένους. Μου λείπει το θέατρο, ο κινηματογράφος, η μουσική και ο χορός της παράδοσης, και όλα τα πολιτιστικά δρώμενα με τη μορφή που τα ξέρουμε. Υπάρχουν κι εδώ πράγματα να δεις, αλλά, άλλοι τόποι, άλλα ήθη και έθιμα, άλλος κόσμος!

Ενώ αντίθετα για τον κινέζο γείτονά μας, και όχι μόνο, το σημαντικό είναι να στείλει τα παιδιά του σε μάθημα αγγλικών, κινέζικων, μουσικής, σπορ, και όλα αυτά στα ιδιαίτερα και μετά το σχολείο. Τα παιδιά είναι συνέχεια στον δρόμο, φεύγουν στις 6.30 το πρωί και γυρίζουν στις 8 το βράδυ. Τα είδατε ποτέ έξω να παίζουν; Στη γειτονιά ή στην παιδική χαρά; Αυτό για μας δεν είναι ποιότητα ζωής.

Πολλοί φίλοι και γνωστοί μας λένε «τι ανάγκη έχετε εσείς» ή «τι καλά κάνατε και φύγατε», αλλά παντού υπάρχουν τα υπέρ και τα κατά όπως είπαμε.

Μια σούπερ καταναλωτική κοινωνία…

Εδώ, στη Μαλαισία, πώς είναι η ζωή των ντόπιων;

Εξαρτάται. Νομίζω ότι είναι μια σούπερ καταναλωτική κοινωνία κυρίως εδώ στην πρωτεύουσα! Λατρεύουν τα εμπορικά κέντρα, τα οποία είναι πάρα πολλά, γιατί έχει και δροσιά. Προτιμούν τους μέσα χώρους, παιδότοπους, τραμπολίνα, παγοδρόμια, νεροτσουλήθρες, τα καφέ, τα ζαχαροπλαστεία, τα εστιατόρια. Το φαγητό είναι μια από τις αγαπημένες τους ενασχολήσεις! Και υπάρχουν εστιατόρια όλων των βαλαντίων και όλων των γεύσεων. Βλέπουν πολύ τηλεόραση.

Υπάρχουν, βέβαια, και οι λάτρεις του θέατρου, του κινηματογράφου και των συναυλιών. Αργά το βράδυ, και πολύ πρωί που έχει δροσιά, και πριν πάνε στις δουλειές τους περπατάνε στα πάρκα.

Στην επαρχία όπου οι περισσότεροι είναι μουσουλμάνοι, η ζωή είναι αλλιώς.

Έχετε φίλους ντόπιους;

Ασιάτες όχι. Χρειάζεται να γίνει πολύ μεγάλη προσπάθεια και από τις δυο πλευρές. Εγώ δεν έτυχε… Ο άντρας μου έχει. Πάνε παρέα και κάνουν ποδήλατο βουνού. Αλλά εκείνος είναι και μισός Ασιάτης…

Τα παιδιά κάνουν παρέα με τους πάντες και στο σχολείο και έξω, δεν τα νοιάζει. Και αυτό είναι κάτι το καταπληκτικό και πολύ ενδιαφέρον!

Πόσα χρόνια ζείτε εδώ;

Δυόμισι.

Νιώθετε ξένη;

Ναι.

Φοβάστε;

Τώρα όχι. Στην αρχή ναι, δεν ξέρεις κανέναν και δεν σε ξέρει κανένας. Αν σου τύχει κάτι; Αφήστε που δεν έχουμε ούτε προξενείο, ούτε ένα γραφείο να μπορείς να απευθυνθείς! Υπάρχει κάποιος γραμματέας που κάνει χρέη προξένου εθελοντικά, αλλά ζει σε άλλη χώρα και έρχεται εδώ συχνά για τις επιχειρήσεις του και μας εξυπηρετεί. Στην ελληνική πρεσβεία της Ινδονησίας υπαγόμαστε, αλλά εκεί σίγουρα δεν θα θέλεις να πας! Είναι μεγάλη ταλαιπωρία.

Γενικά δεν υπάρχει φόβος και κυρίως εκεί που μένουμε, ούτε την πόρτα δεν κλειδώνουμε, όταν βρισκόμαστε μέσα στον συνοικισμό. Αφήνουμε έξω ρούχα, ποδήλατα, έστω και αν λείπουμε βδομάδες!

Μαμά: το πιο κουραστικό επάγγελμα που έχω κάνει!

Εργάζεστε;

Ναι. Είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο! Μεγαλώνοντας δυο παιδιά τεσσάρων και έξι χρονών. Επίσης είμαι και η επίσημη οικονόμος του σπιτιού…

Θα θέλατε να ασχοληθείτε και με κάτι άλλο;

Ναι, χρειάζομαι να κάνω κάτι διαφορετικό από το να είμαι μόνο μαμά.

Δεν θεωρείτε ότι κάνετε κάτι πολύ σπουδαίο με το να μεγαλώνετε μόνη σας τα παιδιά σας;

Ναι, το θεωρώ πάρα πολύ σπουδαίο και γι’ αυτό και το κάνω έξι χρόνια τώρα. Διαφορετικά δεν θα το έκανα. Αυτό είναι ένα από τα υπέρ του τρόπου ζωής μας, καθώς δίνεται η δυνατότητα ο ένας γονιός να μπορεί να αφοσιωθεί στα παιδιά.

Αλλά είναι το πιο κουραστικό επάγγελμα που έχω κάνει ποτέ μου! Ερχόμενη εδώ συνειδητοποίησα πόσο παράλογες απαιτήσεις έχει η ευρωπαϊκή κοινωνία από μια γυναίκα σήμερα! Δηλαδή απαιτεί: Να δουλεύει, να μαγειρεύει, να πλένει, να καθαρίζει, να κάνει τα ψώνια και ταυτόχρονα να είναι η τέλεια σύζυγος και μαμά και να μεγαλώνει τα παιδιά της σύμφωνα με τον τέλειο παιδαγωγικό κώδικα!

Και βέβαια αν προσπαθήσει να τα κάνει όλα ταυτόχρονα σίγουρα κάτι δεν θα κάνει καλά! Και αν αυτό το κάτι είναι η καθαριότητα, δεν πειράζει… Τουλάχιστον εδώ υπάρχει η δυνατότητα να έχεις βοήθεια σε βασικές καθημερινές ανάγκες, ώστε να μπορείς να αφοσιωθείς σε πράγματα που είναι όντως σημαντικά, με πρώτο και κύριο την ανατροφή των παιδιών αλλά και την προσωπική σου υγεία και ευεξία, για παράδειγμα.

Να αναφέρω πως, όπως είπα παραπάνω, εδώ στη δική μας «φούσκα», δίνεται η δυνατότητα ο ένας γονιός να μπορεί να αφοσιωθεί στα παιδιά. Δηλαδή υπάρχουν και πολλοί μπαμπάδες που φροντίζουν τα παιδιά, ενώ η μαμά δουλεύει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ένας φίλος μας από την Αμερική ο οποίος εκτελεί «χρέη μαμάς» και φροντίζει τις πέντε κόρες του, ενώ η γυναίκα του δουλεύει!

Οι άλλες μητέρες τι κάνουν;

Εδώ έχουν τις υπηρέτριες νταντάδες και δεν χρειάζεται να είσαι πλούσιος για να έχεις. Πληρώνονται τόσο λίγο! Πολλές μένουν μέσα και κάνουν όλες τις δουλειές, μαγειρεύουν, και φροντίζουν και τα παιδιά. Δηλαδή πώς είναι μια μαμά στην Ευρώπη, εδώ έτσι είναι η υπηρέτρια, μόνο που δεν έχει και να δουλεύει στο γραφείο ταυτόχρονα!

Εγώ δεν έχω κάποια που να μένει μέσα στο σπίτι, κυρίως γιατί δεν έχω συνηθίσει, δεν είναι στην κουλτούρα μου, και επίσης δεν θα ήθελα να μεγαλώνουν τα παιδιά μου με κάποιον που δεν έχει κάποια στοιχειώδη παιδαγωγική αντιμετώπιση. Η μόνη βοήθεια που έχω είναι για την καθαριότητα μια φορά την εβδομάδα –και είναι πολύ σημαντική βοήθεια!

Και τις ελεύθερες ώρες που έχετε τι κάνετε;

Τις ποιες; Ποιες ελεύθερες ώρες! Βασικά η μέρα μου κινείται γύρω από την ανατροφή των παιδιών, τη συντήρηση του σπιτιού και τη μαγειρική. Έχω πάρα πολλά άλλα πράγματα που θα ήθελα να κάνω, αλλά συνήθως περνούν οι μέρες χωρίς να κάνω ούτε ένα από αυτά!

Εδώ και λίγους μήνες προσπαθώ να ασχοληθώ λίγο πιο επαγγελματικά με τη ζωγραφική και τα καλλιτεχνικά. Έχω κάνει και δυο μικρές εκθέσεις. Προσπαθώ να γυμνάζομαι καθημερινά, καθώς και να συναντώ φίλες και μαμάδες για το απαραίτητο σοσιαλάιζινγκ! (κοινωνικοποίηση). Επίσης, εθελοντικά ξεκίνησα να βοηθάω στο σχολείο των παιδιών, στα σκηνικά για μια από τις παραστάσεις αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, δυστυχώς θα ακυρωθεί λόγω κορωνοϊού! Αυτά βέβαια πάντα όσο μου επιτρέπει ο χρόνος. Όλα θέλουν τον χρόνο τους. Υπάρχουν ευκαιρίες, αλλά δεν υπάρχει χρόνος να τις κυνηγήσεις…

Για δουλειές, που μπορούν να κάνουν οι ντόπιοι, είναι ασύμφορο να φέρνουν ξένους

Θα μπορούσατε να δουλέψετε εδώ, σαν υπάλληλος, πάνω στο επάγγελμα σας;

Θα μπορούσα, αλλά δεν αξίζει τον κόπο. Γιατί αν με προσλάβουν, εφόσον μένω εδώ, το συμβόλαιο θα είναι ντόπιο που σημαίνει οικονομικά ασύμφορο. Και δεν συμφέρει, παραδείγματος χάριν, να πληρώνω άνθρωπο για να φροντίζει τα παιδιά, όταν εγώ θα είμαι στη δουλειά. Δεν το έχω ψάξει βέβαια, αλλά γενικά δουλειές, που μπορούν να κάνουν οι ντόπιοι, είναι ασύμφορο να φέρνουν κόσμο από το εξωτερικό.

Πόσο καιρό θα μείνετε εδώ;

Το συμβόλαιο λήγει σε δυόμισι χρόνια και θα φύγουμε. Μετά, το συμβόλαιο γίνεται «ντόπιο» και μειώνονται οι παροχές, δηλαδή δεν παρέχουν πια τα δίδακτρα, το ενοίκιο, το ταξίδι στη χώρα σου κ.λπ. Οικονομικά δεν θα μπορούμε να ανταπεξέλθουμε με τις συνθήκες τού τώρα, οπότε, σε μια τέτοια περίπτωση, δεν υπάρχει λόγος να μένουμε μακριά από τις οικογένειές μας και τους φίλους μας.

Το κύριο είναι η εμπειρία και η δική μας αυτοπεποίθηση!

Δεν σας τρομάζει αυτή η αβεβαιότητα;

Μερικές φορές ναι, όταν σκέφτεσαι ότι δεν είσαι μόνος και ότι έχεις μικρά παιδιά.

Από την άλλη όμως, επειδή είναι πολλά χρόνια που κάνουμε αυτό το πράγμα, να περιφερόμαστε, υπάρχει και ένα δίκτυο γνωριμιών που διευκολύνει κάπως τα πράγματα. Το κύριο όμως είναι η εμπειρία, που έχουμε πάνω στη δουλειά, και η δική μας αυτοπεποίθηση! Και έτσι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μας προτιμήσουν, όταν θα αναζητήσουμε νέα εργασία.

Θέλει όμως και καλή οργάνωση και σχεδιασμό. Πρέπει, τουλάχιστον έναν χρόνο πριν φύγουμε από ‘δω, να αρχίσουμε να ψάχνουμε για δουλειά.

Θα θέλατε να επιστρέψετε στην Ευρώπη;

Ναι. Εγώ θέλω να γυρίσω στην Ελλάδα. Το πού θα πάμε όμως εξαρτάται από το αν υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις εργασίας, καθώς και από την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας. Για εμάς η εκπαίδευση είναι κάτι πολύ σημαντικό. Όπως ξαναείπα, βάζουμε τα υπέρ και τα κατά και αποφασίζουμε.

Δυστυχώς ή ευτυχώς οι βόρειες χώρες της Ευρώπης έχουν τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα. Θα προτιμούσαμε νότια Ευρώπη, αλλά συνήθως θέσεις εργασίας πάνω στο αντικείμενο στο οποίο έχει ειδικευτεί ο άντρας μου, που να βοηθήσει και στην εξέλιξή του δεν υπάρχουν.

Και το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα. Όπου θα θέλαμε πάρα πολύ να ζήσουμε!

Τα παιδιά έχουν κάποια σχέση με την Ελλάδα;

Μιλάνε ελληνικά άπταιστα, όπως και γερμανικά και αγγλικά.

Έξι χρόνια τώρα, περνάγαμε, εγώ και παιδιά, τα καλοκαίρια στην Ελλάδα από δυο έως τέσσερις μήνες. Τώρα που άρχισε η κόρη μου το σχολείο, καθόμαστε μέχρι ενάμιση μήνα το πολύ. Επίσης και στη Γερμανία πηγαίνουνε μια φορά τον χρόνο. Προσπαθούμε να μην χάνουν την επαφή με τις χώρες των γονιών τους.

Εγώ τους δίνω ρίζες και ο πατέρας τους φτερά!

Και ποια θαρρείτε ότι θα είναι η κουλτούρα των παιδιών σας, που μεγαλώνουν με αυτόν τον τρόπο, πότε εδώ και πότε εκεί;

Είναι ήδη πολυπολιτισμική. Κάποιος είχε πει ότι το καλύτερο πράγμα, που μπορείς να δώσεις στα παιδιά σου, είναι οι ρίζες, δηλαδή το αίσθημα ότι ανήκουν κάπου, και φτερά.

Κι εμείς αυτό (προσπαθούμε) να κάνουμε. Εγώ τους δίνω ρίζες και ο πατέρας τους φτερά! Εξαιτίας του τρόπου που ο καθένας μεγάλωσε.

Νιώθω ότι ζω δυο διαφορετικές ζωές!

Νοσταλγείτε την Ελλάδα;

Ναι, πολύ! Εγώ νιώθω ότι ζω δυο διαφορετικές ζωές! Η μια εδώ και η άλλη το καλοκαίρι στην Ελλάδα.

Διώχνει η Ελλάδα τα παιδιά της;

Δυστυχώς ναι. Αλλιώς θα ήμασταν εδώ; Μετά τις εξερευνήσεις και τη συγκομιδή εμπειριών, θα είχαμε γυρίσει εμείς και πάρα πολλοί φίλοι και μη που ζούνε στο εξωτερικό. Όπως και πολλοί ξένοι θα ήθελαν να ζήσουν στην Ελλάδα! Ποιος δεν θα ήθελε;! Και γιατί να ερχόμαστε στην άκρη του κόσμου και να μην δίνεται η δυνατότητα στην Ελλάδα να έρχονται άνθρωποι μορφωμένοι, με γνώσεις και εμπειρίες; Αυτό θα ήταν για την Ελλάδα ένα τεράστιο προτέρημα.