Ένα έργο, που δε θα περιοριστεί μόνο στη γέφυρα, αλλά περιλαμβάνει και την αποκατάσταση των παρακείμενων κτιρίων τελωνείων και των προσβάσεών τους, καθώς και την απομάκρυνση των επιχώσεων της κοίτης του ποταμού, τη λήψη μέτρων προστασίας της γέφυρας και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, με στόχο το μνημείο να ενταχθεί στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ζωή της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, να συντελέσει στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής μνήμης/ιστορίας της περιοχής και να αποτελέσει σημαντικό πόλο έλξης για τη γνωριμία του τόπου και της ιστορίας του.
Με βάση μια μεταπτυχιακή εργασία με θέμα «Τεκμηρίωση και Μελέτη της Γέφυρας Κοράκου, καθώς και διατύπωση προτάσεων για την αναστήλωσή της», η εκπόνηση της οποίας καθοδηγήθηκε και επιβλέφθηκε από το εργαστήριο Οπλισμένου Σκυροδέματος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το υπουργείο Υποδομών προχώρησε στη σύνταξη ενός σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, το οποίο απέστειλε ήδη στα υπουργεία Οικονομίας & Ανάπτυξης και Πολιτισμού & Αθλητισμού, στις περιφέρειες Ηπείρου και Θεσσαλίας, στους δήμους Γ. Καραϊσκάκη και Αργιθέας, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στα Τμήματα Ηπείρου και Κεντρικής & Δυτικής Θεσσαλίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, προκειμένου να το μελετήσουν, να καταθέσουν παρατηρήσεις και στη συνέχεια να έρθει η ώρα της υπογραφής του.
Αντικείμενο της σύμβασης αποτελούν η υλοποίηση προκαταρκτικών εργασιών, η υλοποίηση ερευνητικού προγράμματος για εξακρίβωση βασικών θεμάτων της γέφυρας, η εκπόνηση των απαιτούμενων οριστικών μελετών πρώτης φάσης, η αρχιτεκτονική τεκμηρίωση της γέφυρας και των κτιρίων Τελωνείων, η ολοκλήρωση τευχών δημοπράτησης έργων α’ φάσης, η διαγωνιστική διαδικασία και υπογραφή της σύμβασης για τα έργα α’ φάσης, η κατασκευή των έργων α’ φάσης, η εκπόνηση των απαιτούμενων οριστικών μελετών β’ φάσης, η ολοκλήρωση τευχών δημοπράτησης έργων β’ φάσης, η διαγωνιστική διαδικασία και υπογραφή της σύμβασης για τα έργα β’ φάσης, η κατασκευή των έργων β’ φάσης και η περίοδος συντήρησης των έργων.
Η διάρκεια της προγραμματικής σύμβασης είναι 60 μήνες από την ημερομηνία υπογραφής της, δηλαδή εκτίμηση είναι πως το έργο μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε πέντε χρόνια.
Όπως και στην αναστήλωση της γέφυρας Πλάκας, φορέας υλοποίησης ορίζεται το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών.
Για την παρακολούθηση της υλοποίησης της σύμβασης, προβλέπεται ο ορισμός δωδεκαμελούς Κοινής Επιτροπής Παρακολούθησης, με εκπροσώπους από τα τρία υπουργεία, τις δύο περιφέρειες, τους δύο δήμους, το ΕΜΠ και τα δύο τμήματα του ΤΕΕ, με πρόεδρο την υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά. Στην περίπτωση συγχρηματοδότησης και από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να συμμετέχουν στην Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης και έως δύο εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσης, προβλέπεται και η σύσταση Επιστημονικής Επιτροπής με 13 μέλη υπό την ευθύνη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, αποτελούμενη από έξι προτεινόμενα μέλη από το Ε.Μ.Π., δύο από το υπουργείο Πολιτισμού και από ένα από το υπουργείο Υποδομών, την περιφέρεια Ηπείρου, την περιφέρεια Θεσσαλίας, το Τ.Ε.Ε./Τ.Η. και το Τ.Ε.Ε./Τ.Κ&ΔΘ.
Η αιτιολόγηση
Την αναστήλωση της γέφυρας Κοράκου είχε ανακοινώσει ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης, στο πλαίσιο εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε με αφορμή το «2018 Έτος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς» στις 21 Οκτωβρίου, σε υλοποίηση της δέσμευσης που ο ίδιος είχε αναλάβει πριν ενάμιση χρόνο κατά την υπογραφή της σύμβασης του έργου στην Πλάκα.
«Είναι χρέος να αναστηλώσουμε και να αποκαταστήσουμε τέτοια μνημεία, που χτίστηκαν πριν από 503 χρόνια, γκρεμίστηκαν πριν από 69 και μαζί με τις πληγές που θεραπεύονται στην ελληνική κοινωνία, πρέπει να θεραπεύσουμε και τις πληγές αυτές», είχε δηλώσει στην εκδήλωση στην Κοιλάδα του Αχελώου, στη διάρκεια της οποίας είχε προβληθεί βίντεο με δηλώσεις στήριξης προσωπικοτήτων από την Ευρώπη, μεταξύ αυτών και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη διεκδίκηση έχει διαδραματίσει το στέλεχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντώνης Κοσσυβάκης, που τα τελευταία χρόνια προσπαθεί με διάφορες πρωτοβουλίες και δράσεις να αναδείξει την περιοχή.
Στην απόφαση του υπουργείου Υποδομών για την προγραμματική σύμβαση, τονίζεται ότι το γεφύρι του Κοράκου ήταν το μεγαλύτερο μονότοξο, λιθόκτιστο γεφύρι των Βαλκανίων και είναι στενά συνδεδεμένο με την ιστορία και την εξελικτική πορεία του τόπου. Παράλληλα, εμπεριέχει ιδιαίτερη ιστορική αξία και αξία μνήμης, καθώς εκτός της καθοριστικής του συμβολής στην επιβίωσης των οικισμών της ευρύτερης περιοχής, συνδέεται με σημαντικά γεγονότα.
Το τόξο της γέφυρας Κοράκου είχε άνοιγμα περίπου 46 μ. και ύψος (στο κέντρο) 24 μ. Το συνολικό μήκος της ήταν περίπου 62 μ. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1515 έως 1540 από τοπικούς τεχνίτες. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, τον Μάρτιο του 1949, η γέφυρα Κοράκου ανατινάχθηκε και το μεγαλύτερο μέρος της κατέρρευσε. Τα απομείναντα τμήματα των βάθρων παρασύρθηκαν το 2015 από μεγάλη πλημμύρα.
Το έργο χαρακτηρίζεται εξαιρετικά δύσκολο και μοναδικό για τα σύγχρονα ελληνικά και διεθνή δεδομένα, ενώ υπόμνηση γίνεται και στο ενδιαφέρον από εκπροσώπους και στελέχη των συλλογικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκτός από υποστηρικτές, πάντως, το εγχείρημα έχει και αμφισβητίες, οι οποίοι λένε πως είναι αδύνατον να ξαναχτιστεί ένα γεφύρι ανάλογο με του παρελθόντος, καθώς δεν υπάρχει το σχετικό επιστημονικό υπόβαθρο, όπως στη γέφυρα της Πλάκας. Συνεπώς, κρίνουν πως θα γίνει ένα σύγχρονο κακέκτυπο μιας γέφυρας.
