Σε μια παράσταση που δεν ζητά να επιβληθεί αλλά να αφουγκραστεί, ο Βασίλης Γουργούλης υποδύθηκε τον ήρωα του Γκόγκολ όχι ως θεατρικό πρόσωπο, αλλά ως ζωντανή, εύθραυστη ύπαρξη που λυγίζει μπροστά μας. Το Ημερολόγιο ενός τρελού, σε σκηνοθεσία Πάνου Ευαγγέλου, κατέθεσε μια συγκινητική πρόταση θεάτρου: καθαρή, απέριττη, με απόλυτη εμπιστοσύνη στη δύναμη του λόγου και της παρουσίας.
Υπάρχουν ερμηνείες που δεν χρειάζονται φωνή για να υψωθούν. Που δεν έχουν ανάγκη από προσθήκες, εντυπώσεις και θεατρικά τεχνάσματα για να υπάρξουν. Η ερμηνεία του Βασίλη Γουργούλη στο Ημερολόγιο ενός τρελού είναι ακριβώς αυτό: μια σιωπηλή καταβύθιση στην τρωτότητα της ανθρώπινης ύπαρξης· μια σπουδή στην εσωτερική φθορά, με μοναδικά εργαλεία τη σωματική ακρίβεια, τον ρυθμό του λόγου και την πειθαρχημένη συγκίνηση.
Ο ήρωας του Νικολάι Γκόγκολ δεν γίνεται ποτέ γραφικός· δεν γίνεται «περίπτωση». Αντίθετα, μένει διαρκώς άνθρωπος —όσο παράλογος, απελπισμένος, ποιητικός κι αν είναι ο κατήφορός του. Ο Βασίλης Γουργούλης τον ενσαρκώνει με ένα σπάνιο μείγμα αφοσίωσης και μέτρου. Η κατάρρευση δεν διακηρύσσεται· διαφαίνεται. Και γι’ αυτό συγκλονίζει.
Η παράσταση δεν βασίζεται σε σκηνικά τεχνάσματα. Η σκηνοθεσία του Πάνου Ευαγγέλου απομακρύνεται από κάθε ερμηνευτικό στόμφο. Στήνει ένα καθαρό, αυστηρό θεατρικό τοπίο, μέσα στο οποίο η ερμηνεία γίνεται το μοναδικό πεδίο δράσης. Και εκεί, ο Γουργούλης αναλαμβάνει το βάρος ολόκληρης της διαδρομής του ήρωα —και το φέρει με σιγουριά, με εσωτερικό ρυθμό, με απλότητα. Και με συγκλονισμό ασφαλώς ο οποίος όμως διακρίνεται ανεπαίσθητα σε μια βαθιά ανάσα ή σε μια ελαφρώς παρατεταμένη σιωπή ίσα για να στάξει η σταγόνα ιδρώτα που ξεκίνησε την καθοδική της πορεία από το μέτωπο.
Ο λόγος του ήρωα, παρμένος από τις σελίδες του Γκόγκολ, αποκτά βάθος και παλμό. Το παραλήρημα δεν έρχεται απότομα. Ούτε διατυμπανίζεται. Ξεκινά από μικρές ρωγμές, από μια αλλοίωση στη φωνή, από ένα βλέμμα που διαρκεί λίγο παραπάνω, από μια παύση που αργεί να γεμίσει. Και όσο προχωρά, η ένταση κλιμακώνεται, αλλά πάντοτε υπόγεια, δίχως να εκβιάζει το συναίσθημα του θεατή.
Αυτό που τελικά καταφέρνει ο Γουργούλης είναι να θυμίσει μια ποιότητα θεάτρου που συχνά λησμονείται: εκείνη που στηρίζεται στην ουσία του ρόλου, στη διαδρομή του κειμένου, στην πίστη στην απλότητα και την ακρίβεια. Χωρίς τίποτα περιττό, χωρίς επίδειξη, χωρίς εκζήτηση. Μόνο με το σώμα, τη φωνή και το βλέμμα, χτίζει έναν ήρωα που πονά — και τον προσφέρει στο κοινό με σεβασμό.
Ο σκηνικός χώρος, η κίνηση, ο φωτισμός -όλα υπακούουν σε ένα ήθος θεατρικό και ανθρώπινο, όπου το μέτρο δεν είναι περιορισμός, αλλά συνθήκη ελευθερίας. Το Ημερολόγιο ενός τρελού δεν είναι απλώς μια σκηνική μεταφορά ενός κλασικού έργου. Είναι μια υπενθύμιση ότι το καλό θέατρο δεν χρειάζεται φωνές για να ακουστεί. Χρειάζεται αλήθεια.
