Σ’ εμάς τους ανθρώπους, που λίγη σχέση έχουμε με τον σύγχρονο χορό και ακόμη λιγότερη με την προετοιμασία μιας χορευτικής παράστασης, καθώς -πέρα από τις πλείστες φορές που μπορεί να έχουμε δει τα παιδιά μας ή συλλόγους παραδοσιακών χορών στη σκηνή- σπάνια στην πόλη ανεβαίνουν παραστάσεις τέτοιες, αυτή η δουλειά των ομάδων, όποτε παρουσιάζεται, μοιάζει μερικές φορές υπεράνθρωπη και επίπονη. Και εμπεριέχει και μια μικρή ματαιότητα, καθώς τόσος κόπος και τόση προετοιμασία στριμώχνονται σε μια, άντε το πολύ δύο όλες κι όλες βραδιές, με κοινό δυσανάλογα λίγο για τον πολιτισμό της πόλης και την εξοικείωση των ανθρώπων της με το καλό και ποιοτικό θέαμα.
Στα Γιάννενα, εν αντιθέσει με τις πολλές θεατρικές ομάδες, τους συλλόγους παραδοσιακών χορών, αλλά και τις σχολές κλασικού και σύγχρονου χορού, έχουμε μόλις μία ομάδα χορού, την A priori Dance Co., που, αν και μετρά λίγα χρόνια ζωής, έχει τραβήξει την προσοχή μας με τις πάντα διεισδυτικές και παιδεμένες δουλειές της. Δεν είμαστε ειδικοί, για να κρίνουμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, μας διαφεύγουν πολλά, για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε λεπτομέρειες, κινησιολογία, χορογραφία και ευρηματικότητα. Όμως, μας κάνουν να νιώθουμε πολλά, μας «μιλάνε» με την ηχηρή σιωπή τους και την παραστατικότητά τους κι αυτό καμιά φορά δεν είναι και λίγο. Βλέπετε, οι παραγωγές, που έχουν παρουσιάσει, κανένα «δόλωμα» ευκολίας δεν έχουν –κάθε άλλο- δεν παραχαϊδεύουν για να γίνουν αρεστές, ούτε έχουν ζητούμενο να προσελκύσουν το κοινό, για να περάσει ευχάριστα μία ώρα. Δεν ψυχαγωγούν. Παιδεύουν. Και καλά κάνουν. Γιατί αυτή είναι ουσιαστικά η δουλειά της τέχνης. Και του χορού, που στον τόπο μας είναι πολύ παραγνωρισμένος και παρεξηγημένος.
Για δύο συνεχόμενες βραδιές –Παρασκευή και Σάββατο- η ομάδα «A priori» παρουσίασε στην αίθουσα «Βασ. Πυρσινέλλας» του Πνευματικού Κέντρου του δήμου Ιωαννιτών μία σύγχρονη, συγκλονιστική, πολυμορφική εκδοχή του ηπειρώτικου, παραδοσιακού χορού «ζαγορίσιου». Με κυρίαρχο οδηγό τα 16 βήματά του, που εύκολα κανείς τα αναγνώριζε και τα ακολουθούσε μαζί τους στη σκηνή, τρεις νεαρές γυναίκες έσυραν θαρρείς έναν προαιώνιο χορό, ντυμένες λιτά στα μαύρα, κρατώντας τη βάση της ζαγορίσιας στολής, αλλά χωρίς φτιασίδια -σιγκούνια, μαντίλια και πόρπες. Πάνω σε μια σπείρα φτιαγμένη από χώμα -την πρώτη ύλη και συνάμα το πρώτο έδαφος πάνω στο οποίο πάτησαν αυτά τα βήματα- αντάμωναν, διασταυρώνονταν, αποχωρίζονταν και ξανά από την αρχή, σε μια διαρκή επανάληψη ακριβείας, που μόνο μονότονη δεν ήταν, καθώς σταδιακά παραλλασσόταν και έμπλεκε το τότε με το τώρα, το εγώ με το εμείς. Είδαμε αρχετυπικές εικόνες, που αποδόθηκαν μοναδικά στη χορογραφία, μία ολόκληρη διαδρομή από το πρώιμο και ατελές στο σύγχρονο και ολοκληρωμένο, το χώμα να σηκώνεται ψηλά στον αέρα -την ώρα που το αλέτρι βυθίζεται στη γη- τις τρεις γυναίκες να πέφτουν πάνω του, για να το πάρουν στα χέρια τους και να το μοιραστούν. Χωρίς κανένα εργαλείο ή αντικείμενο στη διάθεσή τους, παρά μόνο το σώμα τους και την πλαστικότητά του, για μία ώρα έφτιαξαν έναν ολόκληρο κόσμο, γνώριμο, ενίοτε δυστοπικό, στο τέλος ανθρώπινο. Δεν έχασαν ούτε στιγμή την προσοχή μας, αντίθετα ήταν αδύνατον να πάρει κανείς τα μάτια του από πάνω τους. Σ’ αυτό ασφαλώς καταλυτικό ρόλο έπαιξε και η μουσική σύνθεση του Βασίλη Λαγδά, που δημιουργούταν επί σκηνής. Καθόλου συμβατική, εξίσου διαπεραστική, οικεία και απόκοσμη συγχρόνως. Και ασφαλώς –γι’ αυτό και την αφήσαμε τελευταία- η χορογραφία της Ελεονώρας Ηλία, που είχε και την ιδέα αυτής της παράστασης. Εμπνευσμένη, παραστατική, θεατρική και πλουραλιστική μέσα στην απλότητά της και την ενίοτε αυστηρότητά της, έφτιαξε ολόκληρες εικόνες, πάντρεψε το παραδοσιακό με το σύγχρονο, έφερε το χθες στο τώρα, παράλλαξε, αλλά σεβάστηκε, καθώς ουσιαστικά ποτέ δεν χάθηκε η πρώτη ύλη, το έναυσμα και η ουσία: τα 16 βήματα του «ζαγορίσιου» με την ελικοδειδή, επαναλαμβανόμενη διαδρομή τους.
Δεν ξέρουμε αν η συναυλία των VIC, ο κορωνοϊός, το τριήμερο των Αποκριών ή ό,τι άλλο κράτησαν μακριά τους Γιαννιώτες από την παραγωγή «16 Steps To The Ground», καθώς πολύ λίγος ήταν ο κόσμος στο Πνευματικό Κέντρο το Σάββατο το βράδυ -συγκριτικά τουλάχιστον με την προσέλευσή του σε άλλες δουλειές, που έχουμε κατά καιρούς δει εκεί. Ξέρουμε μόνο ότι όσοι δεν την είδαν καμία από τις δύο μέρες, έχασαν μία σπουδαία παράσταση, διαφορετική από τις συνηθισμένες και τις εύπεπτες, μια πολύ καλή ευκαιρία να θυμηθούν τα βήματα του «ζαγορίσιου» από την αρχή και να τον μάθουν στη νέα, σύγχρονη εκδοχή του.
Ο Ηπειρωτικός Αγών ευχαριστεί θερμά τη Μαριλένα Γκόνη
για την παραχώρηση των φωτογραφιών από τις παραστάσεις.
