ΙστορίεςΚαθημερινά

Βαρβάρα Αθανασίου-Ιωάννου: «Θεωρώ και τις δυο χώρες Γη της Επαγγελίας!»

Μια ηπειρώτισσα μετανάστρια στην Αυστραλία, η Βαρβάρα Αθανασίου-Ιωάννου, μιλάει στον Η.Α. και τη Γεωργία Σκοπούλη.

Την κ. Βαρβάρα Αθανασίου- Ιωάννου τη γνώρισα από κοινούς γνωστούς τον Αύγουστο του 2019 περπατώντας δίπλα στη λίμνη μας. Θαύμασε, μου είπε τότε, το βιβλίο μου «Αυτές που γίναν ένα με τη γη», και πολύ θα ήθελε να το είχε κάνει εκείνη!

Και το έκανε! Ένα βιβλίο προφορικής ιστορίας με θέμα τη ζωή 40 γυναικών που ζουν στην Αυστραλία. Τριάντα είναι Ελληνίδες, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αυστραλία, και δέκα από άλλες εθνότητες. Και θα είναι μια από τις δράσεις εορτασμού των 20 χρόνων κοινωνικής προσφοράς της μέσω της ίδρυσης, το 2001, της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Δίκτυο Πνευματικής Τροφής Ελληνίδων Αυστραλίας. Με στόχο την ανάπτυξη και δικτύωση των Ελληνίδων. Δράση για την οποία έχει τιμηθεί από την πολιτεία της Βικτώριας.

Από το Προδρόμι Θεσπρωτίας, μετανάστρια στη Μελβούρνη της Αυστραλίας από το 1972. Σπούδασε εκεί παιδαγωγικές επιστήμες και διοίκηση επιχειρήσεων. Ξεκίνησε την καριέρα της στο υπουργείο Παιδείας της πολιτείας της Βικτώριας, αρχικά ως εκπαιδευτικός και συγγραφέας σχολικών εγχειριδίων για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας (διδακτικής ύλης και βοηθητικού υλικού, 60 εικονογραφημένα βιβλία με τις εμπειρίες των παιδιών που ζουν στην Αυστραλία) και στη συνέχεια ως σχολικός σύμβουλος, με ευθύνη την προώθηση γλωσσών και πολυπολιτισμικότητας στα κρατικά σχολεία της πολιτείας.

Στα 40 της χρόνια, μετά από μια επιτυχημένη καριέρα στην εκπαίδευση, βρίσκεται στον ιδιωτικό τομέα, όπου διατηρεί διευθυντικές θέσεις σε τρεις μεγάλες εταιρείες της Μελβούρνης με αντικείμενο την εκπαίδευση, ανάπτυξη και ευζωία ανθρώπινου δυναμικού. Παράλληλα, από το 1999 συνεχίζει το εκπαιδευτικό της έργο ως λέκτορας στο πανεπιστήμιο Swinburne με εστίαση στην αξιοποίηση της διαφορετικότητας, και από το 2013 ειδικεύεται στη διαδικτυακή μάθηση και διδασκαλία.

Η έλευση του κορωνοϊού, τον χειμώνα του 2020, ώθησε τη Βαρβάρα να μεταφέρει μέρος της δράσης του Ελληνίδων Αυστραλίας σε μια διαδικτυακή διαδραστική πλατφόρμα, μέσω της οποίας περισσότερες από 1.000 Ελληνίδες της διασποράς, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, συνδέονται και μοιράζονται γνώση σε καθημερινή βάση. Το 2020 διοργάνωσε 32 σεμινάρια μέσω zoom, τα οποία παρακολούθησαν γυναίκες από όλο τον κόσμο.

Άνθρωπος πρόσχαρος, δυναμική, με ενδιαφέροντα και δράση. Αλλά εκείνο που τη διακρίνει -εκτός από τη δίψα της για μάθηση- είναι η αγάπη για την πατρίδα, η αγάπη για την Ήπειρο. Φεύγει και κάθε καλοκαίρι ξαναγυρίζει. Τα τελευταία χρόνια μένει εδώ τέσσερις με πέντε μήνες.

Και πριν ακόμη ξεκινήσω να της απευθύνω την πρώτη μου ερώτηση, στη διαδικτυακή ζωντανή μας συνάντηση, με πρόλαβε εκείνη.

«Σκεφτήκατε ποτέ, κ. Γεωργία, πως, μετά από 13 χρόνια από την έκδοση του δικού σας βιβλίου, μια άλλη Ηπειρώτισσα σε άλλη χώρα θα εμπνεόταν και θα ακολουθούσε τη μεθοδολογία της προφορικής παράδοσης, αυτή τη φορά για να δώσει φωνή στις θυγατέρες και τις εγγονές των γυναικών που πολλά χρόνια πριν πήραν τον δρόμο της ξενιτειάς στη μακρινή Αυστραλία; Που ζουν και εργάζονται εδώ ξεπερνώντας δυσκολίες ρατσισμού, πατριαρχίας, σεξισμού, και μεγαλουργούν σε όλους τους τομείς αυτής της χώρας; Μεγάλη μου τιμή που με ενέπνευσες…»

Κι εγώ; Τι να της πω; Ότι χαίρομαι διπλά! Για την γνωριμία και για το δημιούργημά της, το βιβλίο, που εγώ της το ενέπνευσα!

 

Ήθελα να μου πουν τη ζωή τους σαν παραμύθι

Τι ακριβώς περιέχει το βιβλίο σας και πότε θα κυκλοφορήσει;

Θα κυκλοφορήσει σύντομα, πρώτα στην αγγλική γλώσσα και εύχομαι μετά στην ελληνική. Ήθελα πάρα πολύ να βγει αυτό το βιβλίο όταν θα έκλεινε η οργάνωσή μας τα 20 χρόνια. Και να που γίνεται πραγματικότητα!

Μου άρεσε πολύ η αυθεντικότητα του λόγου του προφορικού στο βιβλίο σας, που για μένα είναι σπουδαία δουλειά. Ήθελα κι εγώ οι γυναίκες να μου πουν τη ζωή τους σαν παραμύθι. Ήθελα όμως να τους κάνω και ερωτήσεις, αν γεννήθηκαν εδώ, τι σπούδασαν, πώς μεγάλωσαν μέσα στην οικογένεια, αν βίωσαν τον ρατσισμό, ποιες οι δυσκολίες της ζωής τους σαν μετανάστριες και τόσα άλλα! Τριάντα Ελληνίδες και δέκα από διαφορετικές εθνότητες. Γυναίκες επιτυχημένες, όλων των επαγγελμάτων, πολλές με εξέχουσες θέσεις στην κοινωνία μας. Γυναίκες που έχουν χωρίσει, γυναίκες που επέλεξαν να μεγαλώσουν μόνες τα παιδιά τους, γυναίκες ομοφυλόφιλες, γυναίκες που έχουν υποστεί τον ρατσισμό, τη βία στο σώμα και στην ψυχή, γυναίκες που έχουν καταπιεστεί από τους γονείς.

Με τον φακό της διαφορετικότητας προσπάθησα να δείξω όλο το φάσμα, όσο μπορεί να γίνει αυτό, της κοινωνίας που ζούμε.

Πόσο εύκολα άνοιξαν την ψυχή τους;

Πολύ εύκολα δημιουργήθηκε ένα τόσο ωραίο κλίμα! Και μου άνοιξαν την καρδιά τους. Μου είπαν πράγματα που δεν τα είπαν σε κανέναν. Ένιωσα τόσο ωραία, που μου άνοιξαν τα σπίτια τους και την καρδιά τους!

Πολλές γυναίκες, εκ των υστέρων, μου ζήτησαν να μην βάλω στο βιβλίο μερικά πράγματα, ή άλλες να μην μπουν καθόλου στο βιβλίο, επειδή ακόμη ζουν οι γονείς τους ή και μερικά πρόσωπα που έπαιξαν δυσάρεστο ρόλο στη ζωή τους. Το σεβάστηκα. Εξάλλου θα ακολουθήσει και δεύτερος τόμος, είναι τόσες πολλές που θέλουν να μιλήσουν!

Και από την άλλη, αυτό το βιβλίο ταράζει και λίγο τα λιμνάζοντα νερά προβάλλοντας γυναίκες που προέρχονται και από κατώτερα στρώματα, που ξεπέρασαν όλες τις δυσκολίες και πέτυχε η κάθε μια στον τομέα της.

 

Να γεφυρώσω το χάσμα ήθελα

Τι ακριβώς είναι το Δίκτυο Πνευματικής Τροφής Ελληνίδων της Αυστραλίας;

Είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, όλες είμαστε εθελόντριες. Τότε που το ξεκίνησα δεν υπήρχε παρόμοια οργάνωση που να ασχολείται με την ελληνίδα γυναίκα μετανάστρια. Και όταν ξεκίνησα να ρωτάω, τις πιο νέες, αν ανήκουν σε κάποια οργάνωση, σύλλογο, και τα λοιπά, μου απαντούσαν όχι, και ότι θεωρούσαν πολύ απαρχαιωμένους τους συλλόγους που είχαν φτιάξει οι γονείς τους όταν ήρθαν από την Ελλάδα. Μιλάμε για τους εθνικοτοπικούς και πολιτιστικούς συλλόγους, που ακόμη υπάρχουν και ασχολούνται με συνεστιάσεις, χορευτικά, επετειακές εκδηλώσεις και ό,τι άλλο τους φέρνει κοντά στην πατρίδα. Όλα αυτά έχουν το ενδιαφέρον τους, αλλά απομακρύνουν τις νέες κοπέλες που γεννήθηκαν στην Αυστραλία και δεν έχουν βιώματα από την πατρίδα, τα θεωρούν όλα αυτά κάπως… ξεπερασμένα, μην σας πω ότι δεν ήθελαν ούτε Ελληνίδες να λέγονται! Κανείς δεν ασχολείτο συστηματικά στην ελληνική παροικία με θέματα που αφορούν τη σύγχρονη γυναίκα, την Ελληνίδα δεύτερης και τρίτης γενιάς που ζει μέσα σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία με αποτέλεσμα οι μορφωμένες, κυρίως, γυναίκες, όπως ανέφερα παραπάνω, να μην ασχολούνται με τις υπάρχουσες οργανώσεις.

Κι εγώ ήθελα να βοηθήσω, να ενδυναμώσω αυτές τις Ελληνίδες να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση γι’ αυτό που είναι, και να ευαισθητοποιήσω και την κοινότητα για να δούμε τι είναι εκείνο που τις εμποδίζει να προχωρήσουν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, στη μόρφωση, στην οικονομία, στη διοίκηση, στην πολιτική, αλλά και να θίξουμε θέματα που τη βοηθούν να πάει μπροστά. Ακόμη να γεφυρώσω το χάσμα ήθελα, που υπήρχε στην ελληνική παροικία στην πρώτη, δεύτερη και τρίτη γενιά.

Και βλέπουμε με μεγάλη χαρά, μετά τόσα χρόνια, κάθε μετανάστρια να περηφανεύεται για την καταγωγή της, να μην θεωρεί το εαυτό της δεύτερης κατηγορίας πολίτη, να συμμετέχει στα κοινά, να μορφώνεται, να είναι πετυχημένη σε αυτό που κάνει.

Ποιες συμμετέχουν, δέχεστε και άντρες;

Είναι γυναίκες από όλα τα στρώματα και τα επαγγέλματα, όλες τις ηλικίες. Και από την αρχή το δίκτυό μας καλωσόριζε και γυναίκες όλων των εθνικοτήτων και άνδρες. Δεν μπορούμε να φέρουμε την αλλαγή στην κοινωνία, όταν τις θέσεις – κλειδιά τις έχουν μόνον άντρες. Αν εκείνοι δεν ευαισθητοποιηθούν στο ότι και οι γυναίκες αξίζουν αυτές τις θέσεις, θα δυσκολευτούμε πάρα πολύ.

 

Είναι το… τρίτο μου παιδί!

Δυσκολευτήκατε πολύ να στήσετε αυτή την οργάνωση;

Και βέβαια ήταν πολύ δύσκολο, γιατί κάθε καινοτομία δεν είναι εύκολο να γίνει αποδεκτή! Αλλά μετά από έναν χρόνο έρευνα, επιμονή, αγάπη και αφοσίωση δεν μπορεί κανείς -ύστερα από 20 χρόνια σκληρής εθελοντικής εργασίας- να αμφισβητήσει την ουσιαστική παρουσία του και προσφορά του.

Για μένα είναι το τρίτο μου παιδί και είμαι πολύ περήφανη για την κοινωνική μου δράση και προσφορά.

Ποια είναι τα θέματα των εκδηλώσεων;

Έχουν σχέση με την προσωπική ανάπτυξη, την ηγεσία, την οικογένεια, διαπροσωπικές σχέσεις, υγεία και ευεξία, πάντα μέσα στη φιλοσοφία του πολυπολιτισμού.

Μπορείτε να μας αναφέρετε παραδείγματα;

Ναι! Η σπουδαιότητα δικτύωσης και επαφής. Μητέρες και κόρες. Τι συμβαίνει στα κορίτσια μας. Για ποια πράγματα δεν μιλούν οι άντρες. Γυναίκες στην πολιτική. Χρυσή εποχή για τις γυναίκες, μύθος και πραγματικότητα. Κατά πόσο γυναίκες μη αγγλοσαξονικής καταγωγής έχουν θέσεις στην αυστραλιανή κοινωνία. Οικονομική κρίση και σύγχρονη γυναίκα. Η σημασία του μέντορα, και πολλά άλλα.

Έχουν διοργανωθεί πάνω από 130 εκδηλώσεις, φιλοσοφικό καφενείο για δυο χρόνια, καθώς και προβολές ταινιών με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την οικονομική στήριξη σε νεαρές γυναίκες. Η κουβέντα μας γίνεται μεταξύ φαγητού και πιοτού, όπως οι αρχαίοι Έλληνες στα συμπόσια…

Ποιος μιλάει σ’ αυτές τις εκδηλώσεις;

Θεωρώ τον εαυτό μου προνομιούχο που, λόγω του επαγγέλματός μου, ερχόμουν σε επαφή με τους καλύτερους ομιλητές και επιστήμονες που διέθετε η Αυστραλία. Και όταν τους έλεγα τι κάνω και ότι το κάνω για την ψυχή μου, με πολλή χαρά παρουσίαζαν τις μελέτες και τις γνώσεις τους στον οργανισμό μας αφιλοκερδώς. Έτσι η οργάνωσή μας απέκτησε ένα πολύ καλό όνομα και συνεχώς προσελκύει νέα άτομα.

 

Για έναν ουσιαστικό διαλογισμό…

Γιατί η φετινή χρονιά είναι τόσο σημαντική για σας; Και πώς τη γιορτάζετε;

Φέτος γιορτάζουμε τα 20 χρόνια από την ίδρυση της οργάνωσής μας, και τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, και προγραμματίζουμε μια σειρά εκδηλώσεων με τον τίτλο «Η ιστορία της! Δίνοντας φωνή στην ανείπωτη ιστορία της!», που σκοπό έχουν να προβάλουν γυναίκες της Αυστραλίας, όλων των γενεών, σε προσέγγιση με τις ελληνίδες γυναίκες που συνέβαλαν στην ανθρωπότητα κατά τους τελευταίους δύο αιώνες, ενσωματώνοντας έτσι τις δυνάμεις τους με την παγκόσμια κοινότητά μας. Ο συγχρονισμός της 200ής επετείου από την έναρξη της Επανάστασης με την 20ή επέτειο από την ίδρυση της Οργάνωσής μας δίνει το έναυσμα για έναν ουσιαστικό διαλογισμό σχετικά με τον ρόλο και τη συμβολή των γυναικών στον Επαναστατικό αγώνα, της Ηπειρώτισας στο Αλβανικό μέτωπο, στον Εμφύλιο, αλλά και στους καθημερινούς αγώνες της Ελληνίδας μετανάστριας.

 

Αν έμενα στην Ελλάδα, θα με τρώγανε… λάχανο

Πώς και επιλέξατε τον δρόμο της ξενιτειάς;

Ήρθα στην Αυστραλία μόλις τελείωσα το λύκειο. Έμεινα στην Ελλάδα για να δώσω πανελλήνιες, ενώ οι γονείς μου είχαν φύγει δυο χρόνια νωρίτερα. Εγώ όμως ήθελα να πάω στους γονείς. Και έφυγα. Αν έμενα στην Ελλάδα, καθώς το σκέφτηκα αργότερα, θα με τρώγανε λάχανο με τον χαρακτήρα που έχω! Νομίζω στην Ελλάδα δεν σου δίνονται τόσες ευκαιρίες για να προχωρήσεις. Κι εγώ εδώ είχα πολλές ευκαιρίες, και νομίζω, προχώρησα πολύ!

Δεν πήγα αμέσως στο πανεπιστήμιο. Για δύο χρόνια δούλεψα για να βοηθήσω την οικογένεια, γιατί αρρώστησε η μητέρα μου και συγχρόνως έμαθα και τα αγγλικά.

Μετά σπούδασα παιδαγωγικά. Αμέσως μετά τις σπουδές, επειδή μιλούσα τις δυο γλώσσες, μπήκα υπεύθυνη σε δυο περιοδικά για δασκάλους και καθηγητές που δίδασκαν την Αγγλική σαν δεύτερη γλώσσα.

Μετά είχα την ευτυχία να συμμετάσχω σε μια συγγραφική ομάδα έξι ατόμων στο υπουργείο Παιδείας της πολιτείας της Βικτώρια για τρία χρόνια, όπου ασχοληθήκαμε με τη συγγραφή διδακτικών εγχειρίδιων για τους δάσκαλους της δημοτικής εκπαίδευσης και εικονογραφημένων βιβλίων για τα Ελληνόπουλα στα κρατικά σχολεία. Αυτά τα 60 εικονογραφημένα βιβλία μεταφράστηκαν σε 16 γλώσσες. Ήταν υπόδειγμα! Και 40 χρόνια μετά χρησιμοποιούνται ακόμα στα σχολεία. Τα βιβλία, που έρχονταν από την Ελλάδα, ήταν δύσκολα για τα Ελληνόπουλα εδώ. Γιατί τα θέματα ήταν έξω από τις εμπειρίες τους, από τον τόπο στον οποίον ζούσαν και τη διαφορετική κουλτούρα, και ήταν πολύ δύσκολη η γλώσσα έτσι που ήταν γραμμένη.

Ύστερα συμμετείχα και στην υλοποίηση αυτού του προγράμματος στα σχολεία. Έρχονταν τα παιδιά στην τάξη χωρίς να ξέρουν καθόλου αγγλικά. Άρχιζαν με τα ελληνικά και σταδιακά και στα αγγλικά.

Μετά έγινα σχολική σύμβουλος πρώτα για την ελληνική διδασκαλία και μετά για όλες τις γλώσσες.

Στη συνέχεια ήρθα για ένα χρόνο με υποτροφία στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και άρχισα μια έρευνα για τα Περιφερειακά Εκπαιδευτικά Κέντρα.

Όταν επέστρεψα στην Αυστραλία, έκανα αλλαγή καριέρας. Μετά από 15 χρόνια στον κρατικό τομέα, εργάστηκα άλλα 15 στον ιδιωτικό και παράλληλα 20 χρόνια ως λέκτορας στο πανεπιστήμιο, σε λίγο θα σταματήσω πια!

 

Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ προνομιούχο!

Θα θέλατε να επιστρέψετε στην Ελλάδα;

Υπάρχουν εδώ αρκετοί μετανάστες που είναι δυσαρεστημένοι και θέλουν να επιστρέψουν.

Εγώ θεωρώ τον εαυτό μου πολύ προνομιούχο. Προνομιούχο γιατί έχω δυο γλώσσες, δυο πατρίδες και δυο κουλτούρες! Νιώθω πολύ ωραία όταν είμαι στην Αυστραλία και πολύ ωραία όταν είμαι στην Ελλάδα! Τα τελευταία χρόνια καταφέραμε να μοιραζόμαστε τον χρόνο μεταξύ Μελβούρνης και Ηπείρου!

Για τον άντρα μου ήταν όνειρο ζωής να ζήσει στην Ελλάδα, το σώμα του ήταν εδώ και η ψυχή του στην Αθήνα. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που είχα να ξεπεράσω!

Όταν αρρώστησε από καρκίνο, και πήγε στο νοσοκομείο και είδε πώς είναι εδώ το υγειονομικό σύστημα, η περίθαλψη, η συμπεριφορά του προσωπικού, άλλαξε. Αποφασίσαμε και συμφωνήσαμε να μοιραζόμαστε τον χρόνο στις δυο χώρες. Είμαστε και οι δυο επιζήσαντες του καρκίνου. Είμαστε τυχεροί. Είμαστε πολύ καλά τώρα.

Εγώ θεωρώ και τις δυο χώρες Γη της Επαγγελίας!

Όταν ο πατέρας μου πρωτογύρισε και αφού χάσαμε τη μαμά στην Ελλάδα, και πήγαμε να τον δούμε μου είπε: «Αχ βρε παιδάκι μου, τι έκανα εγώ που σας πήγα στην Αυστραλία! Κοίτα εδώ στο χωριό, αυτοί που δεν είχαν βρακί να βάλουν τι έφτιαξαν, σπίτια πολυκατοικίες, αυτοκίνητα, λεφτά…»

«Όμως, μπαμπά», του είπα, «μας έκανες το καλύτερο δώρο που μας πήγες στην Αυστραλία! Δεν είμαστε πλούσιοι σε υλικά αγαθά, είμαστε πλούσιοι σε πράγματα που δεν μετριούνται με τις συνηθισμένες ζυγαριές, και σε ευχαριστούμε πολύ!»

Εμείς, κ. Γεωργία, επενδύσαμε στη μόρφωση και στη γνώση, στις εμπειρίες, στα ταξίδια και στα παιδιά μας. Στα δυο παιδιά μας που ενδιαφέρονται για την Ελλάδα, που έρχονται μαζί με τα παιδιά τους και θέλουν και τα παιδιά τους να αποκτήσουν και αυτά κάτι από την ελληνική κουλτούρα και τον ελληνικό πολιτισμό…