Εκατοντάδες ανήλικοι φτάνουν στη χώρα χωρίς τις οικογένειες τους, με την ελπίδα να βρουν ξανά τους δικούς τους ανθρώπους και μαζί τον δρόμο για μια καλύτερη ζωή. Σε αυτή τους την αναζήτηση υπάρχουν άνθρωποι και οργανώσεις που δίνουν πραγματικό αγώνα, προκειμένου τα παιδιά να έχουν μια ευκαιρία να ξαναπάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους. Μια από αυτές, είναι η κοινωνική μη κυβερνητική οργάνωση «ΑΡΣΙΣ» που δραστηριοποιείται στα Γιάννενα από το 2016, παρέχοντας υπηρεσίες συνδεδεμένες με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, θέτοντας τις βάσεις για τη μελλοντική πορεία των φιλοξενούμενων παιδιών, με έμφαση στη χάραξη στόχων και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους, που θα οδηγήσει στη μελλοντική τους αυτονόμηση.
Ο Η.Α. βρέθηκε στα γραφεία της «ΑΡΣΙΣ» στο κέντρο της πόλης, στην οδό Χρήστου Πάτση, και μίλησε για τις δράσεις της με τη γενική συντονίστρια των προγραμμάτων της οργάνωσης στην Ήπειρο και βοηθό συντονιστή των Ασφαλών Ζωνών (Safe Zones) στη Βόρεια Ελλάδα Ελευθερία Τσίτου, αλλά και με ένα προσφυγόπουλο που έδωσε τη δική του εμπειρία από την ομάδα. Η είσοδος στον χώρο έγινε τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, με θερμομέτρηση και πέρασμα από το σημείο αντισηψίας, ενώ στη συνέχεια η κ. Τσίτου προθυμοποιήθηκε για μία ξενάγηση στους χώρους που πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες της ομάδας, φιλοτεχνημένοι όλοι με έργα και πίνακες των παιδιών. Στην αίθουσα δημιουργικής απασχόλησης μας περίμενε ο S. ένα παιδί με καταγωγή από τη Γουινέα, που πρόσφατα έκλεισε τα 18 του χρόνια.
Ο S. βρίσκεται στη χώρα από τα 16 του ως ασυνόδευτο παιδί, έχοντας διανύσει ένα δύσκολο μονοπάτι. Μόρια, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Γιάννενα είναι μερικοί από τους τελευταίους σταθμούς. «Ήρθα ολομόναχος και έπρεπε να βρω την άκρη μόνος μου. Έχω περάσει από πολλά άσχημα περιστατικά, όλο εκείνο το διάστημα ήταν τρομερά στρεσογόνο, αλλά αυτή τη στιγμή αισθάνομαι ασφαλής εδώ, νιώθω πως πλέον έχω επιλογή», ανάφερε και στάθηκε στην ανασφάλεια που επικρατούσε στη ζωή του σε καθημερινή βάση, κάνοντας λόγο για μια «ατέλειωτη αβεβαιότητα, χωρίς διέξοδο». Όλη η συζήτηση έγινε στα Αγγλικά, καθώς ο S. απέκτησε πρόσφατα το πτυχίο του, μαζί και με ένα πτυχίο πληροφορικής, κατορθώματα για τα οποία δήλωσε περήφανος για τον εαυτό του, καθώς πέτυχε τους στόχους του, με τη βοήθεια και τη στήριξη της ομάδας. «Τώρα μπορώ να αναπνεύσω ξανά κανονικά, σαν να γεννήθηκα πάλι. Πριν έρθω στην ΑΡΣΙΣ, ήμουν στην Αθήνα, σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Δεν ήξερα Ελληνικά ούτε Αγγλικά, οπότε η επικοινωνία ήταν αδύνατη, με αποτέλεσμα όλο αυτό να με ρίχνει διαρκώς, να με στρεσάρει σε ακραίο βαθμό και να με κάνει να μην έχω το κίνητρο να αλλάξω την κατάστασή μου», σημείωσε, περιγράφοντας πως παρεμφερή κατάσταση βίωναν και τα υπόλοιπα παιδιά, με συνέπεια να μην έχουν τη διάθεση να κάνουν κάτι για τους εαυτούς τους. «Ευτυχώς υπήρξαν άνθρωποι που με πλησίασαν, μου μίλησαν και με έκαναν να συνειδητοποιήσω πως με το να είμαι αδρανής, τα πράγματα θα χειροτερέψουν για μένα. Είμαι ευτυχής που τους άκουσα, που άρπαξα την ευκαιρία και μπόρεσα να πάρω στα χέρια μου τη ζωή μου και πάλι, να πιστέψω ξανά σε μένα», είπε.
Με τα καλύτερα λόγια μίλησε αναφερόμενος στη βοήθεια και τη στήριξη της ΑΡΣΙΣ. «Τα πράγματα που πήρα από τους ανθρώπους της ΑΡΣΙΣ, είναι αδύνατον να τα ξεχάσω. Θα τα κουβαλάω για πάντα μαζί μου όπου και να είμαι, ό,τι και να κάνω», τόνισε και παρότρυνε παιδιά που έχουν περάσει και περνάνε παρόμοιες καταστάσεις, να μη διστάσουν, αλλά να πάρουν την ευκαιρία που θα τους δοθεί μέσα από τέτοιες δομές, παραμένοντας συγκεντρωμένοι στο να τις αξιοποιήσουν, οραματιζόμενοι το μέλλον τους. Να εμπιστευτούν τους ανθρώπους που θα είναι εκεί για εκείνους και να γνωρίζουν πως θα δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό.
Όσο για τα δικά του όνειρα για το μέλλον, ο S. εξέφρασε την επιθυμία να παραμείνει στην Ελλάδα και να ασχοληθεί με τον επιχειρηματικό κλάδο, ξεκινώντας τη δική του δουλειά στον χώρο του μάρκετινγκ, μαθαίνοντας παράλληλα και την ελληνική γλώσσα την οποία χαρακτήρισε «πραγματικά δύσκολη», αλλά απαραίτητη για τη δουλειά που οραματίζεται.
Σε αυτό το σημείο, η κ. Τσίτου σημείωσε πως ο S. πρόσφατα αναγνωρίστηκε επίσημα και με κάθε νόμιμη διαδικασία ως πρόσφυγας, αποκτώντας τα ίδια δικαιώματα με τον κάθε πολίτη της χώρας. Τόνισε, επίσης, πως παρότι έφυγε από τις δομές τους, βάσει κανονισμού, καθώς ενηλικιώθηκε, η δράση της οργάνωσης δε σταματά εκεί. Η υποστήριξη στα παιδιά συνεχίζεται και μετά την ενηλικίωση τους, ενώ αυτή τη στιγμή τρέχει ένα πρόγραμμα με όνομα «Mentor Program», στο οποίο ένα μέλος από την κοινότητα έρχεται κοντά στα παιδιά, λειτουργώντας σαν μέντοράς του.
Η κ. Τσίτου στάθηκε στις δυσκολίες που συναντούν στο έργο τους αλλά και την ικανοποίηση που νιώθουν όταν ένα παιδί καταφέρνει να βρει ξανά νόημα στη ζωή του και προοδεύει. «Είναι αρκετά δύσκολο το κομμάτι της κινητοποίησης, λόγω της κοινωνικής απόσυρσης που μπορεί να νιώθει ένα παιδί, έχοντας περάσει από πολλαπλά πλαίσια πολλές φορές», είπε, σημειώνοντας τη δυσκολία των παιδιών να εμπιστευτούν τον εαυτό τους, αλλά και όποιον θα τους προσεγγίσει. «Είναι μια πρόκληση για εμάς το πώς θα μπορέσουμε να κάνουμε ένα παιδί να ξεκλειδώσει για να μπορέσει να κάνει κάτι, οπότε προσπαθούμε να δούμε εξατομικευμένα το κάθε παιδί και ποιες είναι οι δυνατότητες που μπορεί να αξιοποιήσει», επισήμανε. Τόνισε επίσης πως στόχος της οργάνωσης είναι να υπάρχει δικτύωση και συνεργασία με όλους τους φορείς, όπως η Εισαγγελία, οι επιμελητές ανηλίκων και η Αστυνομία, για την καλύτερη υποστήριξη των παιδιών. «Ως οργάνωση κάνουμε επισκέψεις στα κρατητήρια και βρισκόμαστε σε συνεργασία με τα τμήματα για να υπάρχει ενημέρωση όταν εντοπίζεται ένας ανήλικος, καθώς τα παιδιά αναρωτιούνται γιατί βρίσκονται υπό κράτηση από τη στιγμή που δεν έχουν κάνει κάτι. Αυτό για εκείνα αποτελεί μια τραυματική εμπειρία, από την οποία μπορεί να περάσουν πολλές φορές», ανέφερε. Άλλο ένα σοβαρό πρόβλημα σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι το θέμα της επικοινωνίας, αφού δεν υπάρχουν διερμηνείς στα αστυνομικά τμήματα για να μπορέσει να ενημερωθεί το κάθε παιδί για την κατάσταση που βρίσκεται.
Στο ευρύτερο κοινωνικό πεδίο της πόλης τώρα, τα πράγματα δείχνουν αισιόδοξα, με αρκετούς πολίτες να προσεγγίζουν την οργάνωση παρέχοντας όποια βοήθεια μπορούν, κυρίως ρουχισμό και τρόφιμα, δείχνοντας το κοινωνικό τους πρόσωπο και τη στήριξή τους σε τέτοια εγχειρήματα. «Πέρα από το περιστατικό που είχε σημειωθεί στην Κόνιτσα με το ρατσιστικό επεισόδιο και κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις, δεν υπάρχει ζήτημα με την τοπική κοινωνία και πιστεύω πως μπορούμε να κάνουμε ακόμη περισσότερα μαζί», είπε, προσθέτοντας πως «στόχος είναι να μην υπάρχει κανένας κοινωνικός αποκλεισμός κανενός ανθρώπου. Η ΑΡΣΙΣ πέρα από το προσφυγικό, έχει σκοπό να παραμείνει στη κοινωνία και να είναι ανοιχτή σε όποια βοήθεια της ζητηθεί ανεξάρτητα από το ποιος τη ζητάει. Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια σε τέτοιου είδους περιστατικά», κατέληξε.
Η ΑΡΣΙΣ, αυτή τη στιγμή, διαχειρίζεται δυο εποπτευόμενα διαμερίσματα που φιλοξενούν εφήβους προερχόμενους από τις ασφαλείς ζώνες των ανοικτών δομών φιλοξενίας προσφύγων, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα με όνομα «ΔΙΑΠΛΟΥΣ», το οποίο αφορά την υποστήριξη παιδιών από 16 ετών και άνω, σε διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης, με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Άσυλο και Μετανάστευση του τμήματος του Ευρωπαϊκού Χώρου» και του Norway Grants και ΣΟΛ-Crowe και Human Rights 360. Εδώ και 14 μήνες λειτουργεί και το πρόγραμμα «ΠΥΛΗ» με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (2014-2020)το οποίο αφορά και αυτό διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης για παιδιά 16 ετών και άνω. Όσο για τα γραφεία της ομάδας, λειτουργούν εθελοντικά, καθώς δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρηματοδότηση πέρα από τους εθελοντές, ενώ παρέχουν υποστήριξη κατά κύριο λόγο σε άστεγο πληθυσμό, πρόσφυγες αλλά και οποιονδήποτε μπορεί να προέρχεται από μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Στις δράσεις της ομάδας περιλαμβάνεται και μοίρασμα τροφίμων και ρουχισμού σε άτομα που τα έχουν ανάγκη, με τα περισσότερα πράγματα να προέρχονται από δωρεές πολιτών ή επιχειρήσεων. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ανάγκη για τρόφιμα (ξηρά τροφή), ενώ οι πολίτες που επιθυμούν να βοηθήσουν, μπορούν να επικοινωνήσουν στα τηλέφωνα 2651400823 με τα κεντρικά γραφεία στη Δωδώνης 10 και Καλιάφα, 2651044021 με τα γραφεία στην Χρήστου Πάτση 5 στην πλατεία Πάργης και ηλεκτρονικά στο arsishpeiros@gmail.com.
