Από καλή τύχη -στα Ιωάννινα την κατάλληλη μέρα- παρακολούθησα την Παρασκευή βράδυ τον Αίαντα του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη, με τον Μιχάλη Σαράντη και τον Απόστολο Χαντζαρά. Ήταν καλή η παράσταση; Λέω μόνο: το κοινό των Ιωαννίνων δεν έκανε κιχ, σε όλη τη διάρκεια, κάτι που δεν το συναντάς συχνά. Στο τέλος, χειροκρότησε όρθιο, για πολλά λεπτά. Και προσπάθησε πριν αποχωρήσει να κρατήσει κάτι από αυτήν. Έστω μια εικόνα (βλ. φωτ.).
Η παράσταση στηρίζεται στις ικανότητες του Σαράντη. Δεν γνωρίζω πολλούς που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στο καθήκον ερμηνείας εφτά (αν τους θυμάμαι σήμερα σωστά) διαφορετικών ρόλων. Εκτός από υποκριτική ικανότητα όμως, ο Σαράντης, έχει καλλιεργήσει το σώμα του, έτσι που να του επιτρέπει να αποδώσει τους ρόλους σε τόσο απαιτητικές συνθήκες. Κάτι που δείχνει τι ζητά από τους επαγγελματίες, το σύγχρονο θέατρο.
Ο Σαράντης κάνει το θεατή δικό του, από το πρώτο λεπτό. Ανεβαίνει στη σκηνή και συστήνεται: «Είμαι ο Μιχάλης και αυτός είναι ο Απόστολος. Μαζί θα σας παρουσιάσουμε…» ή κάπως έτσι. Όπως περίπου θα έκανε ο Όμηρος, δηλώνει απευθείας ότι υποκρίνεται, φέρνει τους θεατές από τις κερκίδες πλάι του και μαζί με τον Χαντζαρά παρουσιάζει αλλά και τους δείχνει τους ήρωες, χάρη στο εξαιρετικό εύρημα των πορτρέτων που παράγονται ζωντανά και παίρνουν τη θέση τους στο σκηνικό από καβαλέτα.
Από κει και πέρα ξεκινά μια παράσταση υψηλής έντασης, με τον Σαράντη να αποδίδει κάθε ήρωα με τη φωνή και την κίνησή του, εξίσου καλά. Με αποκορύφωμα τον σπαρασσόμενο Αίαντα, όταν ο Σαράντης ξεδιπλώνει όλες τις αρετές του σώματος και της φωνής του. Δεν σκέφτομαι συχνά όταν τελειώνει ένα έργο «θα ερχόμουν αύριο βράδυ να το ξαναδώ, για να πάρω και ό,τι έχασα». Το είπα μέσα μου, όταν οι δύο πρωταγωνιστές υποκλίθηκαν στο κοινό.
Κάτι ακόμα, για μια μεγάλη αλλαγή στο θέατρο της ΕΗΜ, από τότε που παρακολουθούσα τακτικά παραστάσεις, τη δεκαετία του ’90. Το τουριστικό περίπτερο έχει μεγαλώσει πάρα πολύ, εξάλλου όπως πρόσεξα ονομάζεται πλέον «Πολιτεία». Αλλά ένα μέρος της Πολιτείας, μια βεράντα μάλλον, εξέχει και κρέμεται πάνω από τη σκηνή, κατάφωτη και πολυθόρυβη. Στις πιο καίριες ψυχικά στιγμές της παράστασης, εκεί που η απόλυτη σιωπή επί σκηνής ερχόταν να σε βοηθήσει να διαχειριστείς την κορύφωση που είχε προηγηθεί, από τη βεράντα έφταναν δυνατές οι πιρουνομαχίες των θαμώνων που δειπνούσαν. Όμως η σκηνική σιωπή, αποτελεί μέρος της παράστασης. Το οποίο (μέρος) ακρωτηριαζόταν από το πεντακάθαρο χτύπημα των μαχαιροπίρουνων στα πιάτα και τις πολύ δυνατές ομιλίες (πιθανότατα ενισχυμένες από την κατασκευή της βεράντας με σκέπασμα, να λειτουργεί ως αντηχείο), τόσο που διακρίνονταν οι λέξεις μία μία («αλήθεια λες;», «αύριο φεύγουν!» «α, κιοοόλας;»). Ακόμα και το φως της βεράντας, τόσο έντονο, τραβάει το βλέμμα του θεατή, σχεδόν σαν ενεργό συστατικό της σκηνής και της παράστασης. Εκεί εξάλλου ενέταξα κι εγώ τη δειπνοβεράντα, στην παράσταση, για να μην αποσπώμαι. «Εκεί είναι οι Τρώες», φαντάστηκα, «εντός των τειχών τους. Δειπνούν ευτυχισμένοι με την κρίση στο στρατόπεδο των Αχαιών, χωρίς να φαντάζονται, οι συφοριασμένοι, τι τους περιμένει». Άσ’ τους.
Προφανώς, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΗΜ έχει λάβει κάποιες αποφάσεις. Έχει θέσει προτεραιότητες στην εκμετάλλευση των δύο χώρων, το περίπτερο και το θέατρο, με αυστηρά οικονομικά κριτήρια. Αποφεύγοντας να θέσει όρια, όταν η μία δραστηριότητα επιδρά στην άλλη. Κι ενώ σε μια συναυλία το πρόβλημα θα καλυπτόταν, σε μια τραγωδία «κραυγάζει». Δεν έχω στη διάθεσή μου στοιχεία για να κρίνω πώς αποφάσισε το Συμβούλιο της ΕΗΜ να ακυρώσει εν μέρει μια ιστορική θεατρική παράδοση και προσφορά στην πόλη των Ιωαννίνων. Προφανώς τα μέλη του το έχουν εξηγήσει στον εαυτό τους, πριν φτάσουν να χύνονται τα δάκρυα επί των ημερών μας, για τις αναμνήσεις και τα αισθήματα των πολλών, Γιαννιωτών και Τρώων.
