Ακόμη, το 1/3 των ατόμων με μέτρια ή σοβαρή αναπηρία αντιμετωπίζει αδυναμία ικανοποίησης των αναγκών υγείας του, με το 32,6% των ατόμων ηλικίας 16 ετών, με μέτρια ή σοβαρή αναπηρία, να έχουν ανεκπλήρωτες ανάγκες για ιατρική εξέταση τους προηγούμενους 12 μήνες (το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη των 27, υπερτριπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου),σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της Eurostat.
Παράλληλα η Ελλάδα είναι ένα από τα 13 κράτη μέλη της ΕΕ, που έχουν δει αύξηση του κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία, σύμφωνα με τη νέα βάση δεδομένων της Eurostat για την αναπηρία, που επιτρέπει να συγκρίνουμε τα ποσοστά φτώχειας από το 2023 και το 2018.
Σημαντικά στοιχεία για τα ζητήματα προσβασιμότητας στις υπηρεσίες υγείας παρουσιάζονται στην πανελλαδική έρευνα του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας, με τίτλο «Πρόσβαση στην υγεία των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες και σπάνιες παθήσεις», τα ευρήματα της οποίας σκιαγραφούν την εικόνα ενός συστήματος υγείας, το οποίο περιορίζεται κυρίως σε στοιχειώδεις παροχές, ενώ ακόμα και σε αυτές τις βασικές κατηγορίες παροχών, η ικανοποίηση των αναγκών των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες ή σπάνιες παθήσεις είναι μέτρια.
Τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν πολύ υψηλά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών υγείας σε όλες τις κατηγορίες ατόμων με αναπηρία και χρόνιες /σπάνιες παθήσεις.
Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της πολυσέλιδης έρευνας, τα δημόσια νοσοκομεία αντιμετωπίζουν σημαντικά ελλείμματα προσβασιμότητας, υποστελέχωση με σοβαρές ελλείψεις σε νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, ανεπάρκεια στην παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας και παρακολούθησης των χρονιών πασχόντων σε οργανωμένα και εξειδικευμένα τμήματα/μονάδες. Σοβαρές ελλείψεις ακόμα και σε ειδικευμένους γιατρούς, ελλείμματα σε υλικό φροντίδας και μεγάλες αναμονές στα τμήματα επειγόντων περιστατικών χαρακτηρίζουν τη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων της χώρας. Οι λίστες αναμονής για αναγκαίες διαγνωστικές εξετάσεις και οι ελλείψεις σε φάρμακα αποτελούν συνθήκες, που επίσης θέτουν σε ύψιστο κίνδυνο την υγεία των πολιτών και ιδιαίτερα των ατόμων με χρόνιες παθήσεις.
Τα προβλήματα αυτά λαμβάνουν εκρηκτικές διαστάσεις ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιφέρειες Βορείου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων, καθώς και στις ορεινές περιοχές των περιφερειών της Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ωστόσο, και στα μεγάλα αστικά κέντρα της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας η κατάσταση, που αποτυπώνουν τα δεδομένα, καταδεικνύει μια εικόνα ασφυξίας στα μεγάλα νοσοκομεία με βασικές αιχμές τις μεγάλες λίστες αναμονής για αναγκαίες θεραπείες και τις πολύωρες αναμονές των πασχόντων στα ΤΕΠ των νοσοκομείων.
Μεταξύ άλλων, τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν πολύ υψηλά ποσοστά δυσκολίας στην κάλυψη των αναγκών υγείας και αντίστοιχα υψηλές συχνότητες ανικανοποίητων αναγκών υγείας σε όλες τις κατηγορίες ατόμων με αναπηρία και χρόνιες/σπάνιες παθήσεις. Χαρακτηριστικό της πλημμελούς φροντίδας υγείας, που απολαμβάνουν τα άτομα με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις, είναι τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών σε οδοντιατρική φροντίδα, στοιχείο που αποτελεί σημαντικό δείκτη του επιπέδου υγείας που απολαμβάνουν οι πολίτες. Το κενό του ΕΣΥ σε παροχές οδοντιατρικής φροντίδας, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος των ιδιωτικών υπηρεσιών, καθιστά μονόδρομο την παραμέληση της στοματικής υγείας για τα άτομα, που αφενός αντιμετωπίζουν επιτακτικότερες ανάγκες υγείας αφετέρου τοποθετούνται στα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια.
Εμπόδια και ανικανοποίητες ανάγκες
Οριζόντιο ζήτημα, που αντιμετωπίζουν όλες οι κατηγορίες αναπηρίας και ορισμένες χρόνιες και σπάνιες παθήσεις, αποτελούν τα σοβαρά εμπόδια προσβασιμότητας των δομών και υπηρεσιών υγείας -τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και του δομημένου περιβάλλοντος στο οποίο χωροθετούνται οι δομές, που δυσχεραίνουν έως και καθιστούν αδύνατη την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία ή/και χρόνιες και σπάνιες παθήσεις σε αναγκαίες υπηρεσίες υγείας.
Αναφορικά με τις δημόσιες δομές υγείας, τα υψηλότερα ποσοστά αρνητικών κρίσεων για το επίπεδο προσβασιμότητας των δημόσιων νοσοκομείων καταγράφηκαν στα άτομα με εγκεφαλική παράλυση, σπάνιες παθήσεις, νευρολογικά νοσήματα, ρευματικά νοσήματα, τύφλωση, νευρομυϊκές παθήσεις και κινητική αναπηρία.
Τα υψηλότερα ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών σε ιατρικές εξετάσεις και θεραπείες, σε διαγνωστικές εξετάσεις και σε φάρμακα, καταγράφηκαν στους χρόνιους πάσχοντες και στα άτομα με αναπηρίες με συστηματικές ανάγκες φροντίδας, και συγκεκριμένα στα άτομα με νευρομυϊκές παθήσεις, στα άτομα με σπάνιες παθήσεις, στα άτομα με παθήσεις του πεπτικού στα άτομα με παθήσεις αναπνευστικού, στα άτομα με ρευματικά νοσήματα και άλλα αυτοάνοσα, στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, στα άτομα με νευρολογικά νοσήματα και στα άτομα με ψυχική αναπηρία/διαταραχές.
Περιορισμένη πρόσβαση σε αναγκαίες ιατρικές θεραπείες και παρακολούθησης εξαιτίας της έλλειψης διαθεσιμότητας εξειδικευμένων και οργανωμένων κέντρων διάγνωσης, παρακολούθησης, διαχείρισης και θεραπείας, που να καλύπτουν τις εξειδικευμένες ανάγκες της πάθησης, αντιμετωπίζουν με σημαντικά υψηλότερη συχνότητα αναφοράς τα άτομα με νοητική αναπηρία, τα άτομα με νευρομυϊκές παθήσεις, τα άτομα με σπάνιες παθήσεις, ενώ και σε ελλείψεις ειδικευμένων γιατρών αναφέρθηκαν συχνότερα τα άτομα με παθήσεις του πεπτικού, τα άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα και τα άτομα με παθήσεις του αναπνευστικού.
Ανεκπλήρωτες ανάγκες παροχών νοσηλευτικής φροντίδας κατά τη νοσηλεία σε δημόσια νοσοκομεία και ως εκ τούτου να επωμίζεται τη φροντίδα η ίδια οικογένεια ή/και το κόστος της αποκλειστικής φροντίδας, καταγράφηκαν με σημαντικά υψηλότερη συχνότητα στα άτομα με νοητική αναπηρία (73%), στα άτομα με εγκεφαλική παράλυση (70,5%), στα άτομα με νευρομυϊκές παθήσεις (64,4%), στα άτομα με σπάνιες παθήσεις (64%), στα άτομα με τύφλωση (60,2%) και στα άτομα με κινητική αναπηρία (59%).
Ευρήματα για την Περιφέρεια Ηπείρου
Η περιοχή διαμονής αποτελεί παράγοντα, που σχετίζεται σημαντικά με την πρόσβαση στην υγεία. Στις αγροτικές περιοχές ανεξαρτήτως περιφέρειας, η μεγάλη απόσταση, που έχει η κατοικία από τις υπηρεσίες υγείας, αναδεικνύεται σε πρώτο βασικό εμπόδιο για τη μετάβαση στις δομές υγείας, ενώ στα μεγάλα αστικά κέντρα, η έλλειψη χώρων στάθμευσης κοντά στις δομές υγείας αποτελεί παράγοντα που επιβαρύνει πολύ τα άτομα με αναπηρία/χρόνιες/σπάνιες παθήσεις αναφορικά με την προσβασιμότητα τους.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι πολίτες με αναπηρία/χρόνια/σπάνια πάθηση, που διαμένουν στην Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία, αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών σε διαγνωστικές εξετάσεις. Στις περιφέρειες αυτές αξιολογήθηκε ιδιαίτερα χαμηλά και η παρεχόμενη νοσοκομειακή φροντίδα. Τα ζητήματα προσβασιμότητας των δομών υγείας αποτελούν συχνότερο εμπόδιο σε αυτές τις περιφέρειες.
Στην Ήπειρο αναδείχθηκε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο ανικανοποίητων αναγκών και ελλείψεων σε φάρμακα, ενώ η μεγάλη απόσταση από τον πάροχο υγείας καταγράφεται ως σημαντικός λόγος μη ικανοποίησης αναγκών σε ιατρική εξέταση ή θεραπεία σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά στα άτομα με αναπηρία/χρόνια/σπάνια πάθηση που διαμένουν στην Ήπειρο. Στην Ήπειρο καταγράφεται επίσης υψηλό ποσοστό, που δηλώνει ότι δεν έχει υπαχθεί στο θεσμό του προσωπικού γιατρού.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παραδόθηκαν από τους εκπροσώπους του αναπηρικού κινήματος, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος και η ταμίας της Περιφερειακής Ομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία Ηπείρου και Ν.Ι. Νήσων Σωτήρη Κατσαρό και Ανθή Λιάγκου, στον Διοικητή της 6ης Υγειονομικής Περιφέρειας Ηλία Θεοδωρόπουλου και τους υποδιοικητές Γεώργιο Δέντσικα και Βασίλη Στασινόπουλο. Παράλληλα, ενημέρωσαν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις στις μονάδες υγείας της 6ης ΥΠΕ και συμφώνησαν σε περαιτέρω συνεργασία. Αντίστοιχες συναντήσεις πραγματοποίησαν εκπρόσωποι των οργανώσεων της ΕΣΑμεΑ σε όλη τη χώρα, με τους διοικητές των Υγειονομικών Περιφερειών.
Ολόκληρη η έρευνα εδώ
