Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Ξενοφών δήλωνε πως «εκείνοι που φαίνονται ότι εκ φύσεως είναι άριστοι, χρειάζονται περισσότερο από τους άλλους την Παιδεία». Η ρήση αυτή παραμένει επίκαιρη ως τις μέρες μας, ειδικά τα τελευταία χρόνια που η έννοια της «αριστείας» εισήλθε στο πολιτικό λεξιλόγιο.
Η Νέα Δημοκρατία επένδυσε στην καμπάνια «για πάσα νόσο… αριστεία», κατηγορώντας συστηματικά τον ΣΥΡΙΖΑ για «εξισωτισμό προς τα κάτω» και καλλιέργεια κουλτούρας της «ήσσονος προσπάθειας». Όταν πριν ένα χρόνο η συντηρητική παράταξη ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, έγινε σαφές τι εννοούσε με την αρετολογία της αριστείας.
Προχώρησε στα γρήγορα σε νομοθετική ρύθμιση για την αύξηση των αποδοχών των «γαλάζιων» μετακλητών στα υπουργεία, μειώνοντας ταυτόχρονα τα απαιτούμενα ακαδημαϊκά προσόντα. Διόρισε αποτυχημένους πολιτευτές και κομματικά στελέχη μειωμένων προσόντων στις διοικήσεις των νοσοκομείων, όπως επίσης σε όλο το φάσμα της δημόσιας διοίκησης.
Ειδικές περιπτώσεις «γαλάζιας αριστείας» αποτέλεσαν ο νέος διοικητής της ΕΥΠ, για τον διορισμό του οποίου χρειάστηκε έκτακτη νομοθέτηση, ώστε να μην είναι υποχρεωτική η κατοχή πτυχίου, όπως και ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Αντώνης Διαματάρης, ο οποίος δήλωνε απόφοιτος του «Κολάμπια» των ΗΠΑ, χωρίς ωστόσο να είναι. Από «αριστεία» έσφυζαν και τα vouchers του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση -τα Σκόιλ Ελικίκου.
Το προηγούμενο διάστημα και όσον αφορά την εκπαίδευση, η αντιπαράθεση μεταξύ της αντιπολιτευόμενης ΝΔ και της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, κορυφώθηκε γύρω από τον θεσμό των Πρότυπων Σχολείων. Η Νίκη Κεραμέως, τότε βουλευτής επικρατείας και τομεάρχης Παιδείας της ΝΔ, δήλωνε σε κάθε ευκαιρία πως «η αριστεία είναι τρόπος ζωής».
Σήμερα, έχει καταστεί σαφές πως η κυβερνητική πολιτική για την εκπαίδευση έχει ως στόχο τη συρρίκνωση της δημόσιας Παιδείας, τόσο σε επίπεδο στελέχωσης όσο και χρηματοδότησης, καθώς και την ιδιωτικοποίηση πτυχών του εκπαιδευτικού συστήματος σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων, δηλαδή της πραγματικής κοινωνικής βάσης της Νέας Δημοκρατίας.
Το νομοσχέδιο που κατέθεσε το υπουργείο Παιδείας στη Βουλή, αποτελεί μια τέτοια πρωτοβουλία. Περιλαμβάνει μια σειρά από αντιδραστικές, συντηρητικές και νεοφιλελεύθερες διατάξεις που γυρίζουν την εκπαίδευση πολλά χρόνια πίσω, αντιγράφοντας άκομψα ρυθμίσεις του νόμου Διαμαντοπούλου που δοκιμάστηκαν και αποδοκιμάστηκαν από την εκπαιδευτική κοινότητα.
Κεντρική θέση κατέχουν οι διατάξεις για τα Πρότυπα σχολεία, με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να στοχεύει αφενός στη διατήρηση του κλίματος της επίπλαστης αριστείας προς τέρψη του συντηρητικού ακροατηρίου, αφετέρου στη δημιουργία σχολείων για την «ελίτ», φυτώρια αναπαραγωγής πολιτών που αύριο- μεθαύριο θα κυριαρχήσουν επί των κοινωνιών μας.
Επίσης, ο σχεδιασμός φανερώνει πως τα προτυποποιημένα σχολεία θα αποτελέσουν την ατμομηχανή για την ανταποδοτική αξιολόγηση εκπαιδευτικών και μαθητών, την εντατικοποίηση των σπουδών και τον ανταγωνισμό μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών, αλλά και σχολείων.
Σε αντίθεση με την πολιτική της ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ένθερμα τα Πειραματικά σχολεία. Λέει ναι στη δοκιμή νέων μεθόδων διδασκαλίας και στη διασύνδεση με τα Παιδαγωγικά Τμήματα των πανεπιστήμιων. Λέει ναι στα νέα προγράμματα σπουδών και τα νέα βιβλία και επιδιώκει τα Πειραματικά να αποτελέσουν την ατμομηχανή για την παιδαγωγική αναβάθμιση, διαχέοντας τις καλύτερες των πρακτικών σε όλα τα σχολεία της χώρας.
Σημειώνεται πως η φοίτηση στα Πρότυπα γίνεται έπειτα από ιδιαίτερα σκληρές εξετάσεις. Αντίθετα, στα Πειραματικά η επιλογή των μαθητών γίνεται με κλήρωση ώστε να υπάρχει αντιπροσώπευση όλων των μαθητών, από όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα και όλης της βεντάλιας των μαθητικών επιδόσεων. Αυτό συνιστούν όλες οι παιδαγωγικές μελέτες και πρακτικές, που -μεταξύ άλλων- επισημαίνουν πως για να βελτιωθεί το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, η σχολική τάξη πρέπει να έχει και «καλούς» και «μέτριους» και «κακούς» μαθητές.
Τα Πρότυπα σχολεία απευθύνονται μόνον στους «καλούς», αφήνοντας τα υπόλοιπα σχολεία με τους «μέτριους» και τους «κακούς». Με τη νομοθέτηση της ΝΔ, το χάσμα αυτό βαθαίνει και εντείνονται οι αποκλεισμοί. Το βάρος πέφτει σε 30-40 σχολεία ανά τη χώρα, ενώ τα υπόλοιπα 3.500 αφήνονται στην τύχη τους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η προσπάθεια της κυβέρνησης να ευθυγραμμίσει την πραγματικότητα στην πολιτική της και όχι το αντίθετο. Στα Γιάννενα λειτουργούν πειραματικά δημοτικά και λειτουργούσε πειραματικό γυμνάσιο, το οποίο μετατράπηκε αυθαίρετα σε πρότυπο. Σήμερα, στο όνομα της ιστορικής συνέχειας(;), ιδρύεται και πρότυπο Λύκειο.
Ένα από τα προϊόντα της πρόχειρης αυτής ρύθμισης αποτελεί και το μείζον ζήτημα στέγασης των υπό προτυποποίηση σχολείων που θα καταργήσουν άλλα σχολεία. Το νέο Πρότυπο των Ιωαννίνων καταργεί ένα από τα πιο ιστορικά και αξιόλογα γενικά Λύκεια της πόλης, τη Ζωσιμαία Σχολή, αναγκάζοντας πολλούς μαθητές να διασκορπιστούν σε άλλα σχολεία. Επίσης, αρκετοί εκπαιδευτικοί θα χάσουν τις οργανικές θέσεις που απέκτησαν μετά από τουλάχιστον 10ετή περιφορά τους στα σχολεία της επικράτειας, και θα αναγκαστούν να αναζητήσουν νέα εργασιακή στέγη μακριά από την πόλη.
Παρά τις μαζικές αντιδράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας, τόσο πανελλαδικά όσο και τοπικά, η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως επιδεικνύει συστηματικά «αλλεργία» στο διάλογο, τους προβληματισμούς και τις προτάσεις των εμπλεκόμενων φορέων. Κι αυτό γιατί θεωρεί πως είναι εκ φύσεως άριστη. Ο Ξενοφών της υπενθυμίζει πως για το λόγο αυτό «χρειάζεται περισσότερο από τους άλλους την Παιδεία».
Κι εμείς, στο πλάι του εκπαιδευτικού κινήματος, της υπενθυμίζουμε πως δε θα κάνουμε βήμα πίσω από την υπεράσπιση της δημόσιας εκπαίδευσης.
