Το μεγαλύτερο στοίχημα όταν κάνεις τέχνη, είναι να βρεις την ταυτότητά σου. Να αφήσεις το αποτύπωμά σου σε μια διαρκή και ανεξάντλητη διαδρομή, χωρίς όμως να επαναλαμβάνεσαι. Να αναγνωρίζει το κοινό ποιου δημιουργού τη δουλειά βλέπει, αλλά συγχρόνως να μην κουράζεται από τη μονοτονία της προσέγγισης και του αποτελέσματος. Δύσκολο πράγμα να αποτινάξεις τη μανιέρα –ακόμη και την ανεπαίσθητη- και να βουτάς σε βαθιά νερά δίχως το σωσίβιό της.
Έχουμε δει αρκετές παραγωγές του θεάτρου Actina –αν όχι όλες, τις περισσότερες. Τα πρόσωπα αλλάζουν, η θεματολογία ποικίλει, ακόμη και το κοινό, στο οποίο απευθύνονται οι δουλειές του, θαρρείς πως είναι διαφορετικό κάθε φορά. Και νομίζουμε ότι ακριβώς αυτή είναι η ταυτότητα που πάει να αποκτήσει: να μην γίνει προβλεπόμενο, να δέχεται τις προκλήσεις και να αναμετριέται με τα δύσκολα. Να προτείνει έναν νέο τρόπο να βλέπουμε και να αντιλαμβανόμαστε ό,τι έχει χιλιοειπωθεί ή αναρίθμητες φορές ερμηνευτεί. Να κάνει το θέατρο καλύτερο και τους θεατές πιο απαιτητικούς.
Μετά τους συγκλονιστικούς μονολόγους για την έμφυλη βία, η Αθηνά Τσικνιά σκηνοθετεί και διασκευάζει το διήγημα του αμερικανού συγγραφέα και ποιητή Edgar Allan Poe «Ο άνθρωπος που σκότωσε τον εαυτό του». Αλλά δεν εξαντλείται στην ούτως ή άλλως δύσκολη και δυσοίωνη αφήγησή του, πηγαίνει παραπέρα και δίνει στο μακάβριο και σκοτεινό κείμενο κίνηση, δεμένη φυσικά και αναπόσπαστα με την ερμηνεία και την απόδοση. Το σηκώνει από την επίπεδη μορφή του και το κάνει πολυδιάστατο, κυρίαρχο σε όλη τη σκηνή, καταλυτικό ακόμη κι όταν σωπαίνει. Εδώ που τα λέμε, το ίδιο το εγχείρημα βάζει τον πήχη πολύ ψηλά. Πώς να αποδώσεις δραματουργικά τη μύχια σκέψη, την απωθημένη ενοχή, τον ακατέργαστο, υπόγειο φόβο, την εσωτερική κλονισμένη πραγματικότητα του ήρωα – αφηγητή; Κι όμως, τόσο η Αθηνά Τσικνιά, όσο και η Ελεονώρα Ηλία, που ανέλαβε την κινησιολογική μεταφορά της ιστορίας, δίνουν με μοναδικό, καταιγιστικό τρόπο στον τρικυμιώδη ψυχισμό και τον απνευστί λόγο υπόσταση, παύσεις, διακύμανση. Αλλά και εικόνα. Γι’ αυτό άλλωστε τα visual effects αφηγούνται μια δεύτερη ιστορία μέσα στην ιστορία, συμπρωταγωνιστούν καθοριστικά -δεν υποβοηθούν, αντίθετα συμπράττουν. Ο Κωστής Εμμανουηλίδης, ο δημιουργός τους, έχει εξελιχθεί σε πολύτιμο asset για την πόλη. Όποια δουλειά του έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, αναβαθμίζει το καλλιτεχνικό προϊόν, αναδεικνύει τα κρυμμένα του, ενώ ενίοτε κρύβει τις όποιες ατέλειές του. Επικουρικά, αλλά όχι υποδεέστερα, τα audio effects του Αχιλλέα Κάππη, έπιαναν τον ρυθμό του λόγου και της κίνησης και τον ακολουθούσαν, χωρίς να τον επισπεύδουν ή να τον καθυστερούν. Κάπου πήρε το αυτί μας παραλλαγμένο το Venus in Furs των Velvet Underground και ακόμη περισσότερο μας άρεσε αυτό που έκανε με τη μουσική της παράστασης.
Η Ελεονώρα Ηλία δεν θα μπορούσε να παρουσιάσει τίποτε λιγότερο απ’ αυτό που καταθέτει στη χοροθεατρική παράσταση Poe~try. Παιδεύει το κείμενο, την εικόνα και τον ήχο (ακόμη κι αυτόν που φαινομενικά δεν έχει παλμό), βρίσκει τρόπο να τρυπώσει στα σκοτάδια, να τα διασχίζει και να ισορροπεί ενίοτε οριακά, πάντα όμως με ακρίβεια. Αυτό που επιλέγει να αναδείξει με την κίνηση και την περίσσια εκφραστικότητά της έχει πίσω του μια δεύτερη, ουσιαστική ανάγνωση, ποτέ γραμμική και επιδερμική, πάντα ρηξικέλευθη. Η ερμηνεία της είναι κάθε φορά μια διαρκής διαπραγμάτευση με το αληθινό και το φαντασιωσικό, πάντα κινούμενη από μέσα προς τα έξω. Ευτυχής συγκυρία η συνεργασία της με την Αθηνά Τσικνιά. Εξαιρετικό και σχεδόν από άλλο κόσμο το μπόλιασμα της μιας τέχνης με την άλλη.
Ο Γιάννης Κοντός είναι ένας νέος ηθοποιός, που τολμά να δοκιμάζει τα όριά του και το πεπερασμένο των δυνατοτήτων του. Δεν τον γνωρίσαμε πρώτη φορά την περασμένη Κυριακή που βρεθήκαμε στο θέατρο Actina, για να δούμε την παράσταση. Τον έχουμε δει να αναμετριέται με δύσκολα κείμενα και κλασικά έργα (Τσέχωφ, Ίψεν κ.λπ.) και κάθε φορά να γίνεται καλύτερος. Τολμάει να δοκιμάζει τις αντοχές του, να ανοίγει σιγά σιγά την ερμηνευτική του βεντάλια, να μην καταπιάνεται με τα εύκολα και τα ασφαλή. Και να επιμένει να δουλεύει και να υπηρετεί τον πολιτισμό στην πόλη. Και αυτή η επιλογή –σε τόσο δύσκολους καιρούς- είναι προς τιμήν του.
Οι τέσσερις παραστάσεις του Poe~try, που έχουν ανέβει ήδη στην πόλη, έγιναν sold out μέσα σε λίγες ώρες. Ο κόσμος φτιάχνει ουρά έξω από το θέατρο Actina στην Άννης Κομνηνής, ο χώρος γεμίζει ασφυκτικά κάθε Σάββατο και Κυριακή. Δεν χαίρεσαι μόνο να βλέπεις μια τέτοια δουλειά, φτιάχνει η διάθεσή σου και μόνο που άρχισαν πάλι να γεμίζουν τα θέατρα με κόσμο, πόσω μάλλον όταν παρουσιάζονται τέτοιες παραγωγές. Μένουν δύο ακόμη παραστάσεις αυτό το Σαββατοκύριακο. Κάντε έγκαιρα κρατήσεις και ετοιμαστείτε για ένα ωριαίο ταξίδι με πολλούς κραδασμούς, γεμάτο εικόνες, λόγια και καθηλωτικές στιγμές. Άλλο θέατρο απ’ αυτό που έχουμε συνηθίσει. Poetry in motion (που ακόμη και μέρες μετά σε στοιχειώνει).
