Γιάννα Κούλα – Η Ποίηση είναι Μαγεία!

Κάθε ποίημα και μια Ιστορία. Πότε σκληρή και πότε απαλή σαν δροσοσταλίδα. Κάθε στίχος και μια αλήθεια. Τη δική της αλήθεια για τη ζωή, για την κοινωνία.

Με χαρά και με την απλότητα και την ευγένεια που την διακρίνει, η Γιάννα Κούλα απάντησε στα ερωτήματά μας με αφορμή την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής με τον τίτλο: Στην αριστερή τσέπη.

Τι σημαίνει ο τίτλος του βιβλίου σας;

… στο μέρος της Καρδιάς.

Στο εξώφυλλο του βιβλίου σας διακρίνω μια μορφή σαν να βγαίνει από τούνελ, είναι η… δική σας;

Είναι διφορούμενο, ανάλογα πώς το βλέπει κανείς! Άκουσα διάφορα, από φίλους. Είναι κάτι ανάμεσα από αυτά. Μόνο αν κοιτάς στο βάθος των πραγμάτων της ζωής και της ψυχής σου μπορείς να βγεις από το τούνελ. Πάντα όμως γι αυτό πρέπει να υπάρχει ένα άνοιγμα, μια πόρτα. Και αυτό το άνοιγμα για μένα είναι η ποίηση.

Από πότε γράφετε;

Από πάρα πολύ μικρή, έξι-εφτά χρονών, όταν έγραφα στιχάκια για τραγούδια όπου με τις φίλες μου παίζαμε τις τραγουδίστριες στα διαλείμματα του σχολείου. Αυτά ακόμη τα θυμάμαι! Όμως έχω  από την εφηβεία μου πολλά γραμμένα σε ένα τετραδιάκι, εκεί που ξεκίνησαν οι αναζητήσεις, κοινωνικές, πολιτικές, ερωτικές, υπαρξιακές.

Έχω γράψει και άλλα κείμενα, μονολόγους για το θέατρο, διηγήματα, ποιήματα με λίγους στίχους αλλά δεν τα έχω ακόμη εκδώσει.

Η συλλογή που τώρα εκδώσατε πότε γράφτηκε;

Είναι επιλογή ποιημάτων που γράφτηκαν κατά την διάρκεια των  τελευταίων πέντε-έξι χρόνων.

Και γιατί τώρα;

Θεωρούσα ότι δεν ήμουν έτοιμη ακόμη να τα μοιραστώ. Η αλήθεια είναι ότι δεν πίστευα ότι ενδιαφέρουν και άλλους εκτός από μένα. Και ευγνωμονώ τους ανθρώπους που διαβάζοντάς τα με παρότρυναν να τα εκδώσω!

Είναι η δική σας ζωή σε έμμετρο λόγο γραμμένη;

Τι ωραία ερώτηση!

Παιχνίδι είναι! Ο Φρόιντ έλεγε ότι τα παιδιά στα παιχνίδια τους φτιάχνουν φαντασιακούς κόσμους και συμπεριφέρονται σαν ποιητές, και όλο αυτό το αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα…

Η ζωή είναι ένα παιχνίδι, και σε ένα παιχνίδι κερδίζεις, χάνεις, αγαπάς, θυμώνεις, αγκαλιάζεις, απομακρύνεσαι, γίνεσαι θεατής αλλά και παίκτης-ηθοποιός.

Θα μπορούσε να είναι και η ζωή μου. Γράφω όχι μόνο μέσα από τα προσωπικά μου βιώματα αλλά, πολλές φορές, και από την παρατήρηση της ζωής των άλλων.

Διακρίνω μια μελαγχολία…

Θεωρώ ότι στην ποίηση όπως και στο θέατρο, διαβάζοντας ένα βιβλίο, και ειδικά ποίησης που είναι καθαρά υποκειμενικό, ο κάθε αναγνώστης παίρνει αυτό που ο ίδιος έχει μέσα του, καθρεφτίζεται μέσα από τις λέξεις και τα συναισθήματά του.

Δεν θα το έλεγα μελαγχολία, θα το έλεγα θλίψη και μια βαθιά εσωτερική ανάγκη αποκάλυψης της δικής μου ανάγκης που καμιά φορά είναι ωμή.

«Μόνο τις νύχτες
– τις γιομάτες φεγγάρια –
λουζόμουν στο φώς
Ούρλιαζα
Ακολουθούσα άγνωστους ήχους»
(από το ποίημα “ΑΓΡΙΜΙ;”)

«Λες και θέλουν να ενοχλήσουν
τη σιωπή
που ουρλιάζει μέσα τους
λίγο πριν φωτίσει η ερημιά τους»
(από το ποίημα “ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΚΥΦΤΟΙ”)

«Φωλιά έψαχνες να κουρνιάσεις
Δεν ήσουν εσύ για μάχες
-Κάποιο λάθος κάνετε
ούρλιαζε το σφιγμένο στόμα»
(από το ποίημα “ΑΓΟΝΗ ΓΗ”)

«Και θα ουρλιάζω σιωπηλά
για να μην ξυπνήσω τους γείτονες»
(από το ποίημα “ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ”)

Και η λέξη «Ουρλιάζω»;

Είναι αυτά που θέλεις να πεις δυνατά, και που για αρκετό καιρό δεν γίνονται λέξεις ούτε ήχοι! Τα κρατάς μέσα σου και κάποια στιγμή για να ακουστούν γίνονται ουρλιαχτά!

Είναι και στίχοι με σημασία, κοινωνική, είναι παρατηρήσεις ανθρώπων άστεγων στους δρόμους της Αθήνας, και όχι μόνο…

Θυμάστε το πότε, το πώς, και το γιατί γράψατε το κάθε ποίημα;

Θυμάμαι ένα ένα τα ποιήματα που έχω γράψει. Πού έχουν γραφτεί, ποια στιγμή και για ποιο λόγο. Τι αισθανόμουν εκείνη τη στιγμή, τί ήθελα να πω!

«…
Εκεί που το ανέμελο
γίνεται πληγή
κι η πληγή ποίημα!
…»

Αναλύεται η ποίηση;

Δεν αξιολογείται με κανόνες στον καθένα από εμάς, ως αναγνώστες. Ένα ποίημα μπορεί να είναι ένα αριστούργημα ή ένα τίποτα. Για μένα η ποίηση δεν αναλύεται με την έννοια της νόησης. Σαφώς και οι φιλόλογοι ή οι ερευνητές της γλώσσας και των λογοτεχνικών ειδών θα έχουν κάποιον λόγο που εγώ δεν κατανοώ.

Τι είναι για σας η ποίηση;

Είναι Μαγεία!

Είναι και προσωπική υπόθεση το πώς ο καθένας αντιλαμβάνεται το ποίημα. Αν αφεθούμε σε αυτή τη μαγεία της ποίησης, θα μπορέσουμε να χορέψουμε στο δικό μας ρυθμό αυτό που η ψυχή και το σώμα μας αναδύει και όχι στο ρυθμό που μας επιβάλλουν οι άλλοι…

Είναι οι ποιητές άνθρωποι διαφορετικοί;

Οι ποιητές είναι άνθρωποι!

Αναφέρεστε συχνά στη ζωή και στον θάνατο…

Και στον έρωτα, αναφέρομαι. Η ζωή είναι η αρχή, η μέση ο έρωτας, και το τέλος ο θάνατος. Είναι το τρίπτυχο της ύπαρξής μας!

Σε μια προηγούμενη συνέντευξη σας, στον Ηπειρωτικό Αγώνα (16/12/1999), μου είχατε πει: Για μας σημασία δεν έχει πάντα το αποτέλεσμα, μερικές φορές ούτε καν το περιμένουμε, εκείνο που μας νοιάζει είναι η πορεία. Ένα ποίημα ή ένα λογοτεχνικό κείμενο δεν είναι έτσι όπως το μάθαμε στο σχολείο τόσα χρόνια, μπορούμε πολλά να πάρουμε και να δώσουμε.

Μετά από τόσα χρόνια το ίδιο πιστεύω. Μόνο που τώρα έχω ένα γραπτό αποτέλεσμα το οποίο το μοιράζομαι με τους αναγνώστες και θα έχει σημασία αυτό που θα εισπράξω!

Ποια είναι η Γιάννα Κούλα;

Είναι μια μεσήλικη γυναίκα που έζησε μέχρι τώρα τη ζωή της «ταγμένη» στο παιδί, το θέατρο, την ποίηση, την ευγένεια της ψυχής, της δημιουργίας, την ανθρώπινη σχέση…

Κι εμείς, αγαπητέ Αναγνώστη, παραθέτουμε το… ποιητικό βιογραφικό της ποιήτριας από το βιβλίο της.

Γεννήθηκα σε μια πόλη – νερό, βουνό
κι αέρα.
Φόρεσα κόκκινα παπούτσια, λουστρίνια.
Είπα τα πρώτα μου ποιήματα σε θλιβερές σκηνές σχολικών κτηρίων.
Περπάτησα σε σοκάκια σκοτεινά
και σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους.
Πέρασα ώρες σε υπόγεια, παίζοντας.
Κρυφά αγάπησα το θέατρο,
τη λογοτεχνία, τη μουσική, τις παρέες.
Φανερά έγιναν έκφραση και επικοινωνία οι αγάπες μου.
Ρόλοι, χαρακτήρες, δημιουργία.
Έφυγα και επέστρεψα.
Κουβάλησα γνώση, εμπειρία, συναισθήματα, σε μια παλιά πράσινη βαλίτσα.
Μπερδεύτηκα, πειραματίστηκα,
ούρλιαξα θαμμένες λέξεις.
Περπάτησα χέρι-χέρι με φίλους.
Από μαθήτρια έγινα δασκάλα.
Συλλέκτρια στιγμών, μοιράστηκα
με τους ανθρώπους τα μύχια.
Έπαιξα, γέλασα, αγάπησα, χάθηκα,
βρέθηκα, έκλαψα, μίσησα, πόνεσα.
Έφερα στον κόσμο παιδιά.
Είπα ιστορίες.
Μου είπαν ιστορίες.
Συνεχίζω…