«Ποιος σκότωσε τον Ουίλιαμ» του Αφηγηματικού Νου – Μια παράσταση φυσικό αντικαταθλιπτικό

Τα αντικαταθλιπτικά, δίπλα στο κομοδίνο, χοροπηδούν στο κουτί τους, κάνουν θόρυβο, λένε φρασούλες: πάρε τρία σήμερα, τα δυο δε σου φτάνουν, χι, χι, χι… Οι σκέψεις σου είναι ως συνήθως μαύρες ή γκρι, ή μαυρογκρί. Σκέψεις που σε πάνε πίσω στη ζωή και επιμένεις να μετανιώνεις για πράξεις που έκανες κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια που όχι μόνο δεν αξίζει τον κόπο αλλά –σκέψου- πως ο χρόνος έχει βάλει το αλατοπίπερό του με όλα τα μπαχαρικά της Ανατολής και η γεύση έχει αλλάξει, έχει γίνει κάτι καινούριο, όμως επιμένεις πως οι αναμνήσεις είναι οι ίδιες και συνεχίζεις να κατηγορείς εσένα κι ας έχεις αλλάξει κι εσύ και η μόνη παγίδα από την οποία πρέπει να βγεις είναι αυτή που σου υπαγορεύει τι είναι «σωστό» και τι είναι «λάθος». Σαν μια τραμπάλα που έχεις καβαλήσει και ανεβοκατεβαίνεις και ζαλίζεσαι και ψάχνεις να βρεις τρόπο να κάνεις το άλμα για να ξεφύγεις. Όμως δεν το θες, ο εθισμός και η συνήθεια σε τραμπαλίζουν διαρκώς. Τι έκανες σωστά και τι λάθος; Και πνίγεσαι ακόμα πιο πολύ μέσα στην παγίδα.

Και ένα βράδυ μπαίνεις σε μια παράσταση όπου από την αρχή καταλαβαίνεις πως όλα γίνονται λάθος ή όλα σωστά, πως ο διαχωρισμός είναι αδύνατος, πως η ανθρώπινη υπόσταση δεν ταλαιπωρείται, δεν αγωνιά, δεν ανησυχεί εκτός από τον ηθοποιό – σκηνοθέτη που παλεύει μάταια να «τακτοποιήσει» τους ηθοποιούς του, να τους πείσει να ακολουθήσουν τους κανόνες για να ανέβει «σωστά» η παράσταση κι εκείνοι, μέσα στην ανεμελιά και στο (δομημένο) χάος ακολουθούν τον δικό τους δρόμο. Και το αποτέλεσμα: τίποτα δεν γίνεται «σωστά», τίποτα δεν  είναι «λάθος», όλα είναι συμβατά με την ανθρώπινη ουσία, με αυτό που είμαστε, με την αλήθεια μας που δεν μπαίνει στον βασανιστικό διαχωρισμό σωστού – λάθους. Είμαστε από τη φύση μας Ατελείς και οι ατέλειές μας είναι διασκεδαστικές, αγαπησιάρικες, μοναδικές.

Την παράσταση την είδα δυο φορές. Τη δεύτερη φορά πήγα για να διερευνήσω από μια -όσο μπορούσα- αποστασιοποιημένη θέση την επίδρασή της και τα συναισθήματα που θα μου δημιουργούσε. Ήθελα να δω και να βιώσω πώς μια τέτοια παράσταση θα ξαναεπιδρούσε μέσα μου, μήπως και την πρώτη φορά κάπου είχα λαθέψει, μήπως η συναισθηματική μου σύνδεση με την ομάδα του Αφηγηματικού Νου έπαιξε καταλυτικό ρόλο για το συμπέρασμα που είχα βγάλει. Τη δεύτερη αυτή φορά συνέβη κάτι σπουδαίο. Μου ήταν αδύνατο να σταθώ στη θέση του αποστασιοποιημένου θεατή για πολύ. Η μαγεία της παράστασης είναι ότι δεν σε αφήνει ήσυχο. Και να θες, είναι αδύνατο. Παρατηρούσα θεατές που αρχικά ήταν μαζεμένοι, αμέτοχοι, επιφυλακτικοί. Δεν άντεξαν. Κι αυτό γιατί το χιούμορ δεν εκβιάζεται, πηγάζει από τις καταστάσεις που δημιουργούνται και από τους διαλόγους που στέκονται μακριά από στερεότυπα. Το χιούμορ, έτσι, αναδύεται αυθόρμητα και καταλυτικά, ωθείται  από τη σκηνοθεσία που στόχευσε εκεί που ακριβώς έπρεπε, στην ελεύθερη ανάδυση των χαρακτήρων και  σε ερμηνείες χωρίς στεγανά. Και το κοινό ακολουθεί.  Πρόκειται για εκείνες τις όχι και τόσο συχνές περιπτώσεις που το κοινό γίνεται ένα με το έργο και τους συντελεστές του, ανατροφοδοτεί τη δυναμική ερμηνεία, η οποία με τη σειρά της ανταμείβει τον θεατή με νέα ερεθίσματα. Δύσκολος και σπάνιος συγχρονισμός.

Ένα άλλο στοιχείο, είναι η απόκλιση από τα καθιερωμένα και η σημασία της. Εδώ, τα καμαρίνια συμμετέχουν, είναι ενεργά σε ρόλο, παρεμβαίνουν, καθοδηγούν, ανατρέπουν, παράγουν σύγκρουση. Είναι κινητήριος μοχλός για όσα συμβαίνουν μπροστά. Οι ηθοποιοί πίσω, που περιμένουν τη σειρά τους για να εμφανιστούν, αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους και με τη σκηνή, δεν παραμένουν σιωπηλοί κι όλα αυτά λόγω «λαθών», «βιασύνης» και «προχειρότητας», που τόσο όμορφα και φυσικά προσφέρονται. Και από την άλλη, ο ηθοποιός που υποτίθεται πως είναι υπεύθυνος για τη μουσική της παράστασης, βρίσκεται σε μια γωνιά της σκηνής, ορατός στους θεατές και που από την πλευρά του πασχίζει να ακολουθήσει τις οδηγίες όντας ταυτόχρονα απορροφημένος στον δικό του κόσμο, δημιουργεί με τον ρόλο του νέες ανατροπές και συμβάντα σ΄ αυτό το μοναδικά καλοκουρδισμένο,  ανατροφοδοτούμενο σύνολο.

Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω την παράσταση «Ποιος σκότωσε τον Ουίλιαμ» του Αφηγηματικού Νου, με πολλά επίθετα, αλλά θα ήταν πλεονασμός. Μόνο ένα της αρκεί: Αληθινή. (κείμενο, σκηνοθεσία, ερμηνεία, αποθεωτικά).Μια παράσταση «φυσικό αντικαταθλιπτικό».

Οι παραστάσεις τελείωσαν την Δευτέρα. Κρατάμε όμως τη σοβαρή υπόνοια πως θα επαναληφθούν.

Μπράβο σε όλους σας. Είστε μοναδικοί και αξιαγάπητοι. Γέλασα, συγκινήθηκα, ίσως και να αγάπησα πιο πολύ τον εαυτό μου.