Μέχρι το τέλος του μήνα αναμένεται το υπουργείο Περιβάλλοντος να παρουσιάσει το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο, στο οποίο θα περιγράφονται ένα νέο ευρωπαϊκό μοντέλο και οι βέλτιστες πρακτικές, βάσει των οποίων θα γίνεται η διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.
Η νομοθετική παρέμβαση θα περιλαμβάνει έναν ενιαίο, κεντρικό φορέα που θα έχει διοικητικό συμβούλιο. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, αρκετοί από τους υφιστάμενους, εξειδικευμένους υπαλλήλους, θα λάβουν αναβαθμισμένο ρόλο. Ένας εξ αυτών θα είναι επικεφαλής σε κάθε νέο τμήμα ανά τη χώρα, ενώ η στελέχωση του νέου σχήματος θα γίνεται μέσω αξιολόγησης βάσει κριτηρίων ΑΣΕΠ.
Για την εφαρμογή του νέου ευρωπαϊκού μοντέλου διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, αναμένονται τρεις βασικές ρυθμίσεις: Προγραμματική σύμβαση με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τα δάση, τα νερά και τη φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών, προγραμματική σύμβαση με τις Περιφέρειες για τα έργα ήπιας, πράσινης, βιώσιμης ανάπτυξης και τη δημιουργία Επιτροπών σε κάθε μία από τις προστατευόμενες περιοχές. Στις Επιτροπές θα συμμετέχει τόσο η τοπική κοινωνία όσο και η κοινωνία των πολιτών και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι οποίες θα λειτουργούν συμβουλευτικά προς τον φορέα και τα τοπικά τμήματα.
Σύμφωνα δε με ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου, η διαχείριση όλων των τελευταίων δεκαετιών κάθε άλλο παρά ικανοποιητική είναι, ενώ το πρόβλημα βρίσκεται στο οργανωτικό μοντέλο των φορέων διαχείρισης. Μάλιστα, στο σημείωμα αυτό, οι Φορείς παρουσιάζουν διοικητική και διαχειριστική ανεπάρκεια, αδυνατούν να προσελκύσουν πράσινες επενδύσεις, τα διοικητικά συμβούλια σπανίως έχουν απαρτία για να συνεδριάσουν και, μεταξύ άλλων, οι φύλακες των Φορέων δεν έχουν ανακριτικά καθήκοντα. Αναφέρει δε ως «κερασάκι στην τούρτα», ότι δε λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα, με αποτέλεσμα οι επισκέπτες να μην μπορούν να επισκεφθούν τα Κέντρα Ενημέρωσης.
«Ψευδή και ανυπόστατα»
Το ενημερωτικό σημείωμα και οι προθέσεις του υπουργείου να αλλάξει το σχήμα της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις και περιβαλλοντικών οργανώσεων, αλλά και των εργαζομένων των Φορέων.
Ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Συλλόγου Εργαζομένων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών «Ελληνική Φύση», εργαζόμενος στον Εθνικό Πάρκο Πίνδου, Μιχάλης Βάκκας σημειώνει πως όλα αυτά που αναφέρει το υπουργείο στο ενημερωτικό σημείωμα, είναι ψευδή και ανυπόστατα, ενώ δεν υπάρχει καμία επίσημη αξιολόγηση που να κρίνει αρνητικά το έργο των Φορέων στη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.
«Η νέα κυβέρνηση έχει ως προτεραιότητα την διάλυση των Φορέων και τη δημιουργία ενός νέου σχήματος, ένα ευρωπαϊκό μοντέλο όπως το χαρακτηρίζει, το οποίο βεβαίως δε στηρίζεται σε καμία διαβούλευση, σε καμία αξιολόγηση του υφιστάμενου θεσμού. Όλα αυτά που αναφέρει το υπουργείο στο ενημερωτικό σημείωμα, είναι ψευδή και ανυπόστατα. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αναφέρει στις βασικές αρμοδιότητες των Φορέων την καθαριότητα. Ο συντάκτης του κειμένου δεν έχει ιδέα τι είναι οι Φορείς, ποιες είναι αρμοδιότητες και τα προβλήματα όλα αυτά τα χρόνια. Το ύφος του σημειώματος είναι αυτό που μας ξένισε κυρίως, το οποίο είναι υποτιμητικό, προσβλητικό για τους εργαζόμενους, για τις διοικήσεις, που γνωρίζετε ότι έχουν υπομείνει πολλά όλα αυτά τα χρόνια. Στο τελευταίο σημείο δε, αναφέρει ότι δε λειτουργούν οι Φορείς τα Σαββατοκύριακα, κάτι που είναι απολύτως ψευδές. Τα Κέντρα Ενημέρωσης λειτουργούν στα πλαίσια του δυνατού και σύμφωνα με τους περιορισμούς που ορίζει η νομοθεσία», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Αυτό που έχει, ωστόσο, μεγαλύτερη σημασία και για τους 350 περίπου εργαζόμενους σε ολόκληρη τη χώρα, είναι ότι δεν υπάρχει κάποια επίσημη, αρνητική αξιολόγηση των Φορέων Διαχείρισης, που θα έδινε το έναυσμα στο υπουργείο για να αλλάξει το σχήμα διαχείρισης,
«Οι Φορείς Διαχείρισης είναι ένας θεσμός καταξιωμένος και εδραιωμένος στη συνείδηση του κόσμου και των τοπικών κοινωνιών. Όποιες επίσημες και επιστημονικές αξιολογήσεις-αποτιμήσεις του έργου τους, από την αρμόδια επιτροπή ΦΥΣΗ 2000, από τον Εθνικό Διάλογο, όλες κατέληξαν ότι το έργο τους κρίνεται θετικά, παρά τα όποια προβλήματα υπάρχουν και τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν. Άρα το υπουργείο προχωρά σε μια διαδικασία χωρίς να έχει κάτι στα χέρια του», σημείωσε ο κ. Βάκκας.
Ο ίδιος υπήρξε ομιλητής σε ημερίδα που διοργάνωσε το υπουργείο τον περασμένο Οκτώβριο, με αντικείμενο ουσιαστικά τη μεταφορά των Φορέων στις περιφέρειες. Αυτή ήταν και η μοναδική επαφή των εκπροσώπων των εργαζομένων με το υπουργείο περιβάλλοντος, παρά τα αιτήματα που έχουν γίνει για συνάντηση με τον υπουργό.
«Σχεδόν ομόφωνα, το συμπέρασμα εκείνης της ημερίδας ήταν ότι οι Φορείς Διαχείρισης είναι το σχήμα που πρέπει να στηριχθεί, πρέπει να συνεχίσουν να έχουν τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών», σημείωσε ο κ. Βάκκας.
Κοινή επιστολή
Από την πλευρά τους, σε κοινή τους τοποθέτηση, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, Αρκτούρος, Αρχέλων, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Μεσόγειος SOS, Καλλιστώ, Greenpeace, Medasset και WWF Ελλάς υπογραμμίζουν τα προβλήματα χρηματοδότησης αλλά και τη διαχρονική απαξίωση των Φορέων από διαδοχικές κυβερνήσεις.
Αναφορικά με το «μονομερές αυτό κείμενο», όπως χαρακτηρίζουν το ενημερωτικό σημείωμα με τίτλο «Ανεπαρκής η δράση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών», οι οργανώσεις σημειώνουν ότι το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών έχει προσφέρει αξιοσημείωτο έργο στην προστασία των πυρήνων βιοποικιλότητας της χώρας και αυτό παρά την έλλειψη σταθερής χρηματοδότησης και κεντρικού συντονισμού εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου. Ως προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, επισημαίνει ότι, σε μεγάλο βαθμό, είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής απαξίωσης των Φορέων Διαχείρισης και της απροθυμίας για ουσιαστική προστασία και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών από διαδοχικές κυβερνήσεις της χώρας και εν πολλοίς καθρεφτίζουν ανεπάρκειες της διοίκησης.
«Το σημείωμα που διακινήθηκε από το ΥΠΕΝ στις 13 Φεβρουαρίου, αδικεί ένα σύστημα και πολλούς ανθρώπους, ανάμεσά τους και τις Διοικήσεις των Φορέων Διαχείρισης, όπως και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που στελέχωσαν πολλά από τους διοικητικά συμβούλια, που έδωσαν διαχρονικό αγώνα για την αποτελεσματική προστασία και επιστημονικά τεκμηριωμένη διαχείριση του οικολογικού πλούτου της Ελλάδας, σε εποχές που η διοίκηση έδειχνε ολιγωρία για έναν τόσο σημαντικό για την ελληνική φύση θεσμό», αναφέρουν στην κοινή τους ανακοίνωση και δηλώνουν ότι επιφυλάσσονται για ειδικότερα σχόλια επί του νέου συστήματος, όταν τεθεί το νομοσχέδιο σε δημόσια διαβούλευση και γίνουν γνωστές οι αναλυτικές αλλαγές που φαίνεται να προωθούνται.
