Το «Μπουλούκι» επέστρεψε στα Τζουμέρκα

Τη Δευτέρα ολοκληρώνεται η εκπαιδευτική δράση «Καταφύγια- τόποι προστασίας, πεδία ελευθερίας», που οργανώνει το Περιοδεύον Εργαστήριο για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης Boulouki στην περιοχή των Τζουμέρκων.
Έναν περίπου χρόνο μετά την πρώτη δράση της στα Τζουμέρκα, η ομάδα νέων αρχιτεκτόνων, το όνομα της οποίας παραπέμπει στα μπουλούκια των μαστόρων παλαιότερων εποχών, επέστρεψε στην περιοχή. Αυτή τη φορά με τη διοργάνωση δύο εξαήμερων εργαστηρίων, που διεξάγονται παράλληλα, στο Ορεινό Καταφύγιο Μελισσουργών και το Ορειβατικό Καταφύγιο Πραμάντων, το κάθε ένα αφιερωμένο σε διαφορετικά υλικά και κατασκευαστικές τεχνικές.
«Χάρη στην εγγύτητα αλλά και την απόστασή τους από το εύθραυστο περιβάλλον των παραδοσιακών οικισμών, οι χώροι των καταφυγίων μοιάζει να παρακινούν την κατασκευαστική φαντασία, προς την κατεύθυνση δημιουργικών προσεγγίσεων της παράδοσης. Από τη μία πλευρά, η γειτνίαση με τους οικισμούς μας επιτρέπει να συναισθανθούμε τη σημασία των αρχιτεκτονικών τύπων ως δομές και ως μορφές, ως φορείς επάλληλων στρωμάτων γνώσης και νοημάτων. Από την άλλη, η απόσταση από τους μεγάλους αυτούς “δασκάλους”, μας ενθαρρύνει να “παίξουμε” και να φανταστούμε τους τρόπους με τους οποίους οι παραδοσιακές τεχνικές, τα φυσικά υλικά και η αδιαμεσολάβητη σχέση με το έργο, μπορούν να αναζητηθούν στη σημερινή εποχή και να εκφράσουν ανάγκες και επιθυμίες σύγχρονες, πολύπλοκες και αντιφατικές. Τα “Καταφύγια” εμφανίζονται έτσι ως τόποι προστασίας και ως πεδία μιας ορισμένης ελευθερίας», σημειώνουν οι διοργανωτές, οι οποίοι επέλεξαν να ανιχνεύσουν σύγχρονες ερμηνείες των διδαγμάτων της παράδοσης, μέσα από δύο πειραματικές κατασκευές.
Παράλληλα με τις διαλέξεις, τις παρουσιάσεις και τις επισκέψεις στην περιοχή, που ξεκίνησαν από την Τετάρτη 1η Μαΐου και συνεχίζονται έως αύριο Κυριακή, 22 συνολικά επαγγελματίες της κατασκευής και ερευνητές από πεδία συναφή με την παραγωγή του χώρου, που επιθυμούν να εμβαθύνουν στις ξύλινες κατασκευές, την πέτρινη δόμηση και τη δόμηση με χώμα, έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε δύο εργαστήρια.
Το πρώτο αφορά τη διασκευή ενός παραδοσιακού ξυλόφουρνου, με τους συμμετέχοντες να έχουν αναλάβει την κατασκευή του νέου του Καταφυγίου Μελισσουργών, από τοπικούς λίθους, με θόλο από συμπαγείς οπτόπλινθους με εφαρμογή πηλοκονιαμάτων. Τις εργασίες κατευθύνουν ο τζουμερκιώτης μάστορας Παύλος Βήχας από τους Κτιστάδες και ο Χρήστος Κυριακόγγονας (μέλος της Συνεργατικής Φυσικής Δόμησης), ειδικός στις κατασκευές με χώμα.
Η δεύτερη ομάδα έχει αναλάβει να κατασκευάσει το «τζουμερκιώτικο» δεντρόσπιτο, που από καιρό επιθυμούσε η οικογένεια του Καταφυγίου Πραμάντων. Το δεντρόσπιτο θα αποτελείται εξ’ ολοκλήρου από ξύλινα στοιχεία, χρησιμοποιώντας παραδοσιακές εντορμίες. Τις εργασίες κατασκευής, αλλά και την επίδειξη παραδοσιακών τεχνικών κατεργασίας και συνδεσμολογίας ξύλινων στοιχείων, κατευθύνει ο ξυλουργός από την Κυψέλη Τζουμέρκων Τρύφωνας Παπαϊωάννου και ο αρχιτέκτονας-ξυλουργός Γεώργιος Καρβέλας.
Το πρόγραμμα των εργαστηρίων υποστηρίζεται από διαλέξεις τεχνικού και θεωρητικού περιεχομένου, από έγκριτους ακαδημαϊκούς, μεταξύ των οποίων ο Συμεών Αγαθόπουλος (καθηγητής στο τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του πανεπιστημίου Ιωαννίνων), η Μαρία Αρακαδάκη (αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ), ο Σταύρος Απότσος (υποψήφιος διδάκτορας τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ), ο Γιώργος Καρβέλας (αρχιτέκτων-ξυλουργός, πρώην εντεταλμένος λέκτορας πανεπιστημίου Πατρών και ΤΕΙ Αθηνών), ο Γιώργος Μαντάνης (καθηγητής στο τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου-Επίπλου ΤΕΙ Θεσσαλίας), ο Τζώρτζης Μακρυωνίτης (χημικός, ερευνητής παραδοσιακών ξυλόφουρνων), και η Ελευθερία Τσακανίκα (επικουρος καθηγήτρια Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ).
Στο πρόγραμμα των εργαστηρίων συμπεριλαμβάνονται παρουσιάσεις από συλλογικότητες και ανθρώπους που δραστηριοποιούνται γύρω από θέματα κατασκευής και κοινών (commons), όπως οι p2p lab, οι Habibi Works, η ομάδα ΑΡΜΟΣ-Συνεργατική Φυσικής Δόμησης, η Γεωργία Κανελλοπούλου (Δίκτυο Δάφνη) και προσωπικότητες της τοπικής κοινωνίας με σημαντικό καλλιτεχνικό έργο, όπως ο Γιώργος Πολύζος από τον οικισμό Τσόπελα.