Το πρόγραμμα «Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την περιοχή της λίμνης Παμβώτιδας», που θα υλοποιήσουν μέσω μνημονίου συνεργασίας ο Φορέας Διαχείρισης, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου, η περιφέρεια Ηπείρου, ο δήμος Ιωαννιτών και το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, περιλαμβάνει στοιχεία και προτάσεις από 24 συνολικά μελέτες καθώς και τη Μελέτη αποκατάστασης οικοσυστήματος (master plan) της περιφέρειας Ηπείρου.
Σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης, από το master plan προκύπτει η ανάγκη έργων προϋπολογισμού 16.219.200 ευρώ σε βάθος τουλάχιστον επταετίας, που μπορούν να ενταχθούν, ξεκινώντας από τώρα, στα προγράμματα ΕΣΠΑ. Ποσό 36 εκατομμυρίων ευρώ αφορά ήδη ενταγμένα έργα, τα οποία βρίσκονται στη φάση ανάδειξης αναδόχου για τη βελτίωση και επέκταση των εγκαταστάσεων του βιολογικού καθαρισμού δήμου Ιωαννιτών, με φορέα εκτέλεσης τη ΔΕΥΑΙ.
«Συμπερασματικά, μέσα στο επόμενο 5μηνο μπορεί να ολοκληρωθεί ο φάκελος και να βρεθούν οι πρώτες πιστώσεις για την ωρίμανσή του», αναφέρεται στο ενημερωτικό σημείωμα του Φορέα, που έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του (www.lakepamvotis.gr) το μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο πλάνο, καθώς και όλο το υλικό που αφορά την παρέμβαση.
Στα 21 ανέρχονται τα προτεινόμενα μέτρα, τα οποία θα περιλαμβάνει ο φάκελος που θα καταρτιστεί με την υποστήριξη της Μονάδας Οργάνωσης Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, με στόχο, για όσα δεν υπάρχει χρηματοδότηση, να αναζητηθεί από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα.
Τα μέτρα αποσκοπούν στον περιορισμό του ρυπαντικού φορτίου που εισέρχεται στη λίμνη, την αποκατάσταση του οικοσυστήματος, την ανάπλαση-ανάδειξη της παραλίμνιας περιοχής (περιλαμβάνονται τα έργα ανάπλασης του ΣΒΑΑ του δήμου Ιωαννιτών), τη διαχείριση της λίμνης, ευαισθητοποίηση πληθυσμού και οικοξεναγήσεις.
Μεταξύ άλλων υποέργων, ξεχωρίζουν η αξιοποίηση της μη αυτοκινούμενης φορτηγίδας/ferryboat, με σκοπό την επισκευή και χρήση της ως σκάφους/πολύ-εργαλείου για τον καθαρισμό της λίμνης, η δημιουργία παρατηρητηρίων, η ανάπτυξη κινητής εφαρμογής ανάδειξης της βιοποικιλότητας και η απόκτηση ηλιακού σκάφους. Το έργο αφορά την προμήθεια ενός ηλιακού σκάφους και τη χρήση/επίδειξη λειτουργίας του ως μέσου ανάπτυξης από τον Φ.Δ.Λ.Π για σκοπούς επίδειξης, αλλά και διοργάνωσης οικο-ξεναγήσεων των επισκεπτών της λίμνης.
Προτεινόμενα μέτρα
Αναλυτικότερα, στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα περιλαμβάνεται η διαχείριση των λυμάτων, μέσω του έργου της ΔΕΥΑΙ, η συστηματική παρακολούθηση φυσικοχημικών, βιολογικών, οικολογικών παραμέτρων και παρακολούθηση της μεταβολής του βάθους της λίμνης (526.940 ευρώ, φορέας υλοποίησης Φ.Δ.Λ.Π.Ι), το οικολογικό πάρκο Κατσικά, έκτασης 1300 στρ. (3,883 εκ. ευρώ, περιφέρεια Ηπείρου), παρέμβαση στις ιχθυολεκάνες με στόχο την απόδοση μεγαλύτερου ωφέλιμου όγκου στη λίμνη και τη δημιουργία χώρου οικοτουρισμού, αναψυχής και περιβαλλοντικής ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης (3.8 εκ., περιφέρεια Ηπείρου), έργα και υποέργα πεδινής και ορεινής υδρονομίας που θα εκτελέσει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση και αγγίζουν σε προϋπολογισμό τα 12 εκ. ευρώ.
Τέλος, σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο πλάνο, ο Φορέας θα φροντίσει για την ενίσχυση και διατήρηση των φυτοφραχτών, η περιφέρεια Ηπείρου θα αναλάβει τη δημιουργία ιχθυόσκαλας για την ενίσχυση του χελιού και ο δήμος Ιωαννιτών τη δημιουργία Λιμενικού Ταμείου, ξεκινώντας τη διαδικασία καθορισμού της «ζώνης λιμένα».
Στο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, στα έργα τα οποία αναλαμβάνει ο Φορέας Διαχείρισης και σε αυτά πρώτης προτεραιότητας, περιλαμβάνεται η παρακολούθηση τύπων οικοτόπων και ειδών χλωρίδας και πανίδας για την εφαρμογή τεκμηριωμένων μεθόδων αειφορικής διαχείρισης, η ευαισθητοποίηση του τοπικού, αλλά και σε ευρύτερο επίπεδο, πληθυσμού, φύλαξη–επόπτευση και συνεργασία/επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς, μελέτη καταγραφής – αποτίμησης οικοσυστημικών υπηρεσιών, η δημιουργία Εθνικού Συστήματος Πιστοποίησης Αγροτικών Προϊόντων Προστατευόμενων Περιοχών Ελλάδας, η σήμανση πυρήνων προστασίας λίμνης, η μελέτη απομάκρυνση λάσπης (ιλύος πυθμένα λίμνης), η τμήση αναχωμάτων, η αποκατάσταση συστήματος πηγών – καταβοθρών, ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης και καταγραφής των χαρακτηριστικών των υδάτων της Λίμνης Παμβώτιδας πραγματοποιώντας μετρήσεις σε επιλεγμένες θέσεις, με τη χρήση χημικών/βιολογικών αισθητήρων και ΤΠΕ (προϋπολογισμού 760.000 ευρώ), η δημιουργία ενυδρείου και κατάργηση του υπάρχοντος κρηπιδώματος.
Ακολουθούν η λήψη μέτρων τόσο για τη βελτίωση των χαρακτηριστικών της Παμβώτιδας, όσο και της λεκάνης απορροής της και καθαρισμός της λίμνης από ρυπαντικά φορτία, εφαρμογή δέσμης μέτρων βελτίωσης ευτροφικών συνθηκών και η ετήσια διαχείριση των καλαμώνων.
Στο πλάνο περιλαμβάνεται ακόμη η δημιουργία χώρων με μικρές υδατοσυλλογές, η διατήρηση φυτοφρακτών με τη δυνατότητα σήμανσης των προϊόντων των συνεργαζόμενων ατόμων, διατήρηση μεγάλων και ώριμων δέντρων, που αποτελούν καταφύγιο για είδη πανίδας, αποχωματώσεις, ανταλλαγή σημαντικών οικολογικά παραλίμνιων εκτάσεων, διαχειριστικές δράσεις σε υγροτοπικές και υγρολιβαδικές περιοχές για την προστασία ενδημικών και σπάνιων ειδών και τέλος, επαναδημιουργία τμήματος της λίμνης Λαψίστας, έπειτα από ειδική μελέτη.
